Auto rijdt op benzine en niet op een rijbewijs

Auto rijdt op benzine en niet op een rijbewijs

Pakhuis Oost heeft samen met de Bibliotheek Enschede het thema laaggeletterdheid de laatste weken goed voor het voetlicht gebracht. De tweede avond over dit thema in de bibliotheek zit er al weer op. Het blijft schrikken als het aantal van 24 procent laaggeletterden aan de orde worden gesteld. Wethouder Arjan Kampman zette woensdag 27 oktober de toon met een inspirerend verhaal hoe hij de boel wil vlottrekken. Hij realiseert zich dat er vervuiling in de data zit. Hij wil geen semantische discussie, om maar even een moeilijk woord te gebruiken. Een raadslid van de Burger Belangen verwoordde de problematiek van het moeilijk taalgebruik mooi. ‘Ik zit al vier jaar in de raad en de eerste twee jaar begreep ik niets van al die moeilijke woorden in de beleidsrapporten.’ De gemeente is hard bezig om de beleidsstukken en brieven die hiermee gepaard gaan voor alle burgers toegankelijk te maken. Dit in het kader van de landelijke campagne Direct Duidelijk, die sinds 2018 is opgestart. Duidelijk communiceren betekent: rekening houden met je lezer, een persoonlijke benadering kiezen en er voor zorgen dat de taal begrijpelijk is. Volgens Kampman zijn er al 2700 brieven omgezet in duidelijke taal met behoud van de inhoud. Toch kunnen niet alle brieven toegankelijk gemaakt worden. Moeilijke woorden zullen er altijd nodig zijn omdat je nu eenmaal niet alles in Jip en Janneke taal kunt gieten. De juristen, bijvoorbeeld, kunnen niet altijd in Jip en Janneke taal hun brieven maken.

Verheffing
Als kind van de verheffing weet Arjan Kampman waarover hij praat. Het thema laaggeletterdheid is bij hem in goede handen. Hij wil de verheffing nieuw leven in blazen door in de wijken de aansturingsorganen en instanties op een praktische manier te ontschotten en het integraal werken te stimuleren. De oplossing is volgens hem niet ingewikkeld. Hij wil werken met één budget Sociaal Domein. Mensen van 0 tot 100 melden zich met een vraag die past binnen het domein en we kijken alleen nog maar naar de vraag en het doel en niet langer naar de financieringsstromen zoals nu door alle diensten zijn georganiseerd.

Burger Advies Raad
De aanwezige leden van de Burger Advies Raad Sociaal Domein (BAS) ondersteunen deze plannen van de gemeente. Onder bezielende leiding van de voorzitter Marcel Garritsen willen ze de toverwoorden ontschotting en integraal concreet handen en voeten geven. Dit uiteraard samen met de burgers. Deze nieuwe raad bestaande uit 17 burgers en de voorzitter geeft gevraagd en ongevraagd advies over allerlei thema’s. Nadenken over het verminderen van laaggeletterheid in Enschede is hun eerste opdracht. BAS-lid Diny heeft veel ervaring met laaggeletterdheid. Zij illustreert de problematiek met een voorbeeld. ‘In de wijk waar ik werkte reden de meeste mensen in de auto zonder rijbewijs. Bij het bespreken van deze overtreding was het antwoord vaak: mijn auto loopt op benzine en niet op een rijbewijs.’ Het onderliggende probleem was de aanwezige laaggeletterdheid. Stapje voor stapje heeft ze mensen meegenomen in het theorieonderwijs dat je nu eenmaal ook nodig hebt om je rijbewijs te halen.

Onveilig leren
Na pauze de kwamen de praktische vragen. Wie heeft de regie in dit project? Hoe zit het met de continuïteit van informeel leren naar formeel leren op school, waar goed opgeleide professionals het lezen en schrijven vorm geven? Hoe betrek je migranten met taalachterstand bij deze verandering. Marjon Kok van de TC Tubantia, hield in haar gesproken column een pleidooi voor onveilig leren binnen het taalonderwijs. Ze ging in op de motoriekontwikkeling van kinderen. Kinderen moeten tegenwoordig al een helm op als ze in een boom klimmen (als ze al in een boom klimmen). Vallen en opstaan hoort bij ontwikkeling. Moeten we de kinderen niet meer vrijheid geven, ook qua lezen? Is er voldoende ruimte voor zelfontdekking? Is de methode veilig leren lezen nog wel actueel? Al deze interessante vragen werden gesteld. De aanwezigen waren actief op zoek naar een oplossing.

Burgerparticipatie
Hoe pakken de wethouder en het BAS het aan? De gemeente moet zich veel meer richten op de organisatie van de wijken. We hebben een goede mix nodig van zelforganisatie en burgerparticipatie. Bij zelforganisatie ligt het eigenaarschap consequent bij de burgers; dingen ontstaan spontaan en van onderop. Bij burgerparticipatie neemt de gemeente meer initiatief en organiseert inspraak. Mijn indruk is dat Kampman een groot voorstander van zelforganisatie in organisaties. Hij gelooft in burgerinitiatieven en wil de Enschedese burger faciliteren. Hij gelooft in het verheffingsideaal van de Verlichting. Maar hoe verhouden zelforganisatie en regie van de gemeente zich tot elkaar? We hebben nog wel meer van dit soorten avonden nodig om de aanpak van laaggeletterheid nog meer te concretiseren en de vragen te beantwoorden. Maar de toon is gezet.

Wim Hullegie