TukkerTrek

De verleidingen van Loreley en Lutterzand

Robert Beernink 15 december 2022, 12:20
In de serie ‘Twentse Trekken op Bijzondere Plekken’ doet Robert Beernink wekelijks voor TKKR met een kritisch-relativerende knipoog verslag van zijn reizen naar bijzondere plekken met Twentse trekken. Onder het motto: ‘In de Tukkers, hun aard, gewoontes en gebruiken, komt de hele wereld samen.’


 
Route 30
Vaduz - LORELEY - Königswinter
 
 
Stroomafwaarts tussen Bingen en Bonn in Duitsland, stroomt de machtige 1.233 kilometer lange Rijn door een prachtig dal. Tussen beide plaatsen wordt de rivier ‘Mittelrhein’ genoemd. Twee bijzondere plekken ga ik hier aandoen: een ten zuiden en een ten noorden van het ‘Deutsche Eck’ in Koblenz, waar de Moezel in de Rijn uitmondt. Voor beide moet ik echter op de andere oever zijn; een pont vaart me naar Rüdesheim am Rhein en ik sla direct linksaf.
 
Het is druk op het water met vooral vrachtboten en cruiseschepen. Aan beide kanten van de rivierbedding rijzen groene heuvels omhoog. Op strategische plaatsen zijn burchten gebouwd, van waaruit een oogje in het zeil kon worden gehouden. Het zijn adembenemende eenendertig kilometers naar mijn eerste doel.
 
Ik ga onderweg bij een Gasthof koffiedrinken en log in op de lokale wifi. De eerste vier regels ken ik nog uit mijn hoofd:
 
Ich weiß nicht was soll es bedeuten,
Dass ich so traurig bin;
Ein Märchen aus uralten Zeiten,
Das kommt mir nicht aus dem Sinn.
 
Op mijn beeldscherm ontrollen zich ook de andere twintig.
Ik probeer me in te leven in de strofen van Heinrich Heine. De laatste Duitse dichter van de Romantiek schreef in 1824 deze woorden over de nimf die vanaf de ‘Loreley’ schippers verleidde en hun vaartuigen op de rotsen te pletter liet slaan.
 
De Rijn wurmt zich rond de rots, is daar op zijn smalst (113 meter), op zijn diepst (25 meter) en heeft een gevaarlijke stroming. Het geldt nog steeds als een van de risicovolste delen van de rivier.
 
Vanuit Sankt Goarshausen gaat een mooie asfaltweg omhoog en al gauw kan ik vanaf de top de rivier zien, 132 meter beneden mij. Ik denk weer aan Heine en begrijp waarom de nimf, ondanks de verstorende komst van de mensen, niet wilde vertrekken van deze rots.
 
Dat gebeurde pas toen zij de zoon van graaf Palatinus had laten verongelukken, zijn schildknaap aan de ramp ontsnapte en het droeve nieuws aan vader bracht. De graaf wilde haar van de rots laten gooien, maar bij het zien van haar belagers wierp de nimf haar halsketting in het water en werd daarna voorgoed verzwolgen door hoge golven.
 
Het valt me niet mee om het gevoel van de dichter te herbeleven. Misschien is een meer vertrouwde omgeving daarvoor beter geschikt.
Er is maar één plek in Twente waar de meanderende stroom van een rivier zich op vergelijkbare wijze heeft kunnen handhaven: in het Lutterzand, gelegen in het kronkelige stroomdal van de Dinkel.
 
Vanuit Duitsland komt het riviertje bij Losser Twente binnen, stroomt langs het Lutterzand, rondom het fraaie landgoed Singraven om bij Neuenhaus, wederom Duitsland, in de Vechte te stromen. De Dinkel is vanaf het Lutterzand sterk gekanaliseerd, maar de stroomopwaarts gelegen gebieden kampen bij veel watertoevoer regelmatig met overstromingen.
 
Net als bij de Loreley, bestaat de verleiding van het Lutterzand uit schoonheid. Sinds 2007 is het een aardkundig monument. Het Lutterzand herbergt bijzondere zandverstuivingen en afkalvingen langs de hoge Dinkeloevers - zoals aan de buitenbocht bij ‘De Groene Staart’ -, heidevelden, jeneverbessen en een glooiend landschap met veel verschillende bomen en een variatie aan fauna, waaronder oeverzwaluwen, ijsvogels en wild.
 
Het gebied wordt heel druk bezocht, niet alleen door toeristen van buiten de regio, maar ook door mensen uit de streek zelf.
De dichtregels van Heine verplaatsen me naar een tijd die er niet meer is. Dat geldt ook voor de vele streekgenoten, voor wie hun eerste uitje met vader en moeder een warme zondagmiddag naar het Lutterzand was. Zij komen om die herinneringen te herbeleven en koesteren. Maar de alles verstorende tijd, laat ook hen genadeloos op de klippen lopen.
 
 
Wordt vervolgd: Route 31 Loreley - KÖNIGSWINTER - Neutraal Moresnet: Königswinter, Drachenfels en de Hunenborg bij Volthe
 
Contact: www.robertbeernink.nl