Nieuwsoverzicht van ma. 6 t/m zo. februari 2023
                                                                  

China ontstemd over neerhalen ballon, VS bestuderen restanten.
+ De VS hebben de vermeende spionageballon neergehaald.
+ De brokstukken zullen in een laboratorium worden onderzocht.
+ China: ‘Internationale conventies zijn overtreden’.
China heeft geërgerd gereageerd op het neerhalen van de vermeende spionageballon die de afgelopen dagen boven de VS zweefde. De Amerikanen zouden ‘internationale conventies’ hebben overtreden door het vliegende object met een gevechtsvliegtuig neer te schieten.
Internationaal wordt gespeculeerd over een verdere verslechtering van de relaties tussen beide landen, die de laatste maanden toch al achteruitging. Vanwege de ballonnenkwestie zegde de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Antony Blinken, vorige week vrijdag een reis naar Peking af.
De ballon, die volgens Amerikaanse media ongeveer drie bussen groot was, werd op 28 januari voor het eerst door de VS opgemerkt, toen die over de eilandengroep Aleoeten voor de kust van Alaska vloog. De afgelopen dagen vloog de ballon over zowel Amerikaans als Canadees grondgebied.
Volgens China gaat het slechts om een weerballon die ‘volledig per ongeluk’ uit koers was geraakt. Het land zou dat meermalen tegen de Amerikanen hebben gezegd. Er was, aldus Peking, geen enkele reden de ballon neer te schieten. China zegt de soevereiniteit van andere landen altijd te respecteren en riep de afgelopen dagen op tot kalmte. De uitspraken van de Amerikanen zouden alleen maar gebruikt worden om het land in een kwaad daglicht te zetten. (FD)
……………………………………………………………………….
 
Schiphol slaat onverwacht toch alarm:
Tekort aan koffersjouwers en platformmedewerkers.
Schiphol heeft opnieuw een nijpend personeelstekort. De luchthaven heeft drie- tot vijfhonderd grondmedewerkers nodig. Schiphol overweegt daarom toch weer een maximumaantal reizigers in te stellen.
De alarmerende boodschap markeert een groot contrast met de situatie twee weken geleden: toen blaakte Schiphol nog van zelfvertrouwen. De luchthaven voorzag een probleemloze zomer nu er steeds meer beveiligers worden geworven. Hierdoor zou de reizigerslimiet kunnen worden opgeheven, zo voorzag Schiphol, de rigoureuze maatregel die het aantal reizigers beperkt.
Nu blijkt dat de luchthaven te vroeg heeft gejuicht. Het zijn ditmaal geen beveiligers waaraan dringend behoefte is, maar medewerkers in de bagage- en passagiersafhandeling, personeel dat koffers sjouwt of reizigers incheckt. Schiphol heeft dringend drie- tot vijfhonderd nieuwe mensen nodig, zegt  interim topman Sondag. Lukt dat niet, dan zullen in de drukke mei- en zomervakantie mogelijk opnieuw reizigersaantallen worden beperkt.
FNV ziet de situatie nog somberder in: die verwacht dat de luchthaven maar liefst achthonderd tot duizend mensen nieuw grondpersoneel nodig heeft. (VK)
……………………………………………………………..
 
 
 
Meer loon, minder ‘slooproosters’.
Een groot deel van het streekvervoer ligt deze week stil. Onregelmatige diensten zijn een belangrijke reden voor de staking.
‘Slooproosters’ noemen buschauffeurs ze, de onregelmatige dienstroosters die ze steeds vaker moeten rijden. Vroege én late diensten in een week, krappe rijtijden en weinig rust, slechts 15 minuten om je avondeten te nuttigen. Voor veel werknemers in het streekvervoer zijn die slooproutes een belangrijke reden om 5 dagen te staken.
Niet elke chauffeur zal de komende week het werk neerleggen. En wie staakt maar geen lid is van de vakbond krijgt geen bijdrage uit de stakingskas. Bij vorige stakingen, in de afgelopen maanden, reed soms meer dan de helft van de bussen wél.
De staking volgt op het klappen van de cao-onderhandelingen van de afgelopen weken. De bonden willen een hoger loonbod dan 8%. Bovendien eisen zij dat werkgevers meer doen om de werkdruk te verlagen en het personeelstekort aan te pakken. Dat zijn urgente problemen. Volgens een enquête van het CNV in oktober onder 600 leden, lijdt driekwart van de buschauffeurs onder de hoge werkdruk. (NRC)
…………………………………………………………..
 
Turkije en Syrië zijn in rouw gedompeld.
+ Duizenden doden door aardbevingen in Turkije.
+ Ook buurland Syrië zwaar getroffen door bevingen.
+ Groot aantal landen zegt hulp toe voor slachtoffers.
Verdriet en wanhoop overheersen in Turkije en Syrië na een zware aardbeving in de nacht van zondag op maandag. Redding- en hulpoperaties kwamen maandag op gang terwijl het dodental blijft oplopen. Nederland heeft een hulpteam naar het getroffen gebied gestuurd. De beving met een kracht van 7,8 op de schaal van Richter werd maandag aan het eind van de ochtend gevolgd door een tweede aardbeving met een kracht van 7,6. Het epicentrum ligt boven de grote stad Gaziantep in Turkije. Volgens de Erdogan is het de zwaarste aardbeving sinds 1939. Hij heeft een week van nationale rouw afgekondigd.
Het Nederlandse reddingsteam bestaat uit 65 mensen en acht reddingshonden. Daarnaast is vanaf vliegveld Eindhoven een vlucht vertrokken met materieel, onder meer gereedschap om mee door gewapend beton te boren.
Vluchtelingenwerk maakt zich grote zorgen over de situatie van Syrische vluchtelingen die in het zuiden van Turkije in opvangkampen zitten.
In Syrië komt de ramp na jaren van oorlog extra hard aan. De aardbeving heeft delen van het land geraakt die in handen zijn van de oppositie. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken doet een beroep op leden van de VN, het Internationale Comité van het Rode Kruis en andere humanitaire organisaties voor hulp.
In de nasleep van de enorme aardbeving van maandag vonden ook tientallen naschokken plaats. Zo werd Cyprus om 11.23 lokale tijd opgeschrikt door een aardbeving met een kracht van  4,6. Deze volgden op wat geologen op het eiland omschreven als een reeks ‘kleine tsunami’s voor de kust van Famagusta, een stad aan de oostkust van Cyprus, die werden veroorzaakt door de initiële aardbeving. (FD)
…………………………………………………………………..
 
 
 
 
Turkije telt jaarlijks tienduizenden bevingen maar zelden zijn ze zo krachtig als maandag.
In 2022 registreerden de Turkse autoriteiten ruim 20 duizend aardbevingen. Het overgrote deel heeft een magnitude (sterkte) van minder dan 3 op de schaal van Richter.
Bevingen met een sterkte van 6 of hoger, kwamen sinds 2000 slechts twintig keer voor in het land. Sinds de eeuwwisseling kwam de magnitude slechts één keer boven de 7 uit. Maandag gebeurde het twee keer. De laatste keer dat er meer dan honderd doden vielen was bij de beving in Izmir in 2020.
Ieder jaar vinden er wereldwijd meerdere bevingen met een magnitude van boven de 7 plaats. In 2020 waren het er 19. De bevingen in Turkije komen er niet in de buurt van de zwaarste beving ooit gemeten, dat was de beving in Chili in 1960 (9.5 op de schaal van Richter). Ook de aardbeving bij Sumatra die in 2004 een grote tsunami veroorzaakte staat in de top-5, net als de beving bij Japan in 2011 (beide 9.1) Die veroorzaakte de kernramp in Fukushima. (VK)
…………………………………………………………………..
 
Nieuw Russisch offensief verwacht.
Kiev zou ‘zeer solide inlichtingen’ hebben over een nieuwe Russische aanval in de Donbas, die binnen tien dagen zou plaatsvinden.
De Oekraïense strijdkrachten bereiden zich voor op een groot offensief van Russische troepen in de oostelijke regio Donbas. Vertegenwoordigers van de Oekraïense regering, het leger en de inlichtingendiensten waarschuwen steeds luider voor nieuwe aanvallen, waarmee Rusland het initiatief in de oorlog zou willen terugnemen.
Poetin zou zijn troepen hebben bevolen de gehele Donbas – de provincies Loehansk en Donetsk – rond maart te hebben ingenomen, aldus Andrij Tsjernjak van de Oekraïense inlichtingendienst. Het Kremlin weigert op de informatie te reageren. ‘We hebben geobserveerd dan Russische bezettingstroepen bezig zijn met het verplaatsen van extra aanvalstroepen, eenheden, wapens en militair materieel in het oosten’, zei Tsjernjak.
Het Institute for the Study of War (ISW), een vooraanstaande Amerikaanse denktank, schreef eind vorige week dat het geen enkel bewijs heeft gezien dat de Russische troepen voldoende slagkracht hebben om het Oekraïense leger in het oosten te verslaan en vóór maart de resterende 11.300 vierkante kilometer van de provincie Donetsk in te nemen.
ISW stelt wel dat Russische troepen zich voorbereiden op een offensief in de oostelijke provincie Loehansk; die bewering zou worden bevestigd door berichten van het Oekraïense leger dat het Russische leger al enige tijd bezig is medisch personeel vanuit Rusland naar Loehansk te sturen, om gewonde soldaten te kunnen behandelen.
Zelensky zei dat er veel berichten zijn dat de bezetters iets symbolisch willen doen in februari om wraak te nemen voor hun verliezen van het afgelopen jaar. ‘We hebben geen andere optie dan ons zelf te verdedigen en te winnen.’
Een reden om vroeg te beginnen aan een voorjaarsoffensief voor de Russen is dat het Oekraïense leger binnen enkele maanden de beschikking heeft over onder meer de moderne tanks, infanteriegevechtsvoertuigen en lange afstandsraketten die de VS, Duitsland en andere westerse bondgenoten hebben toegezegd waarmee de slagkracht van Oekraïne fors toeneemt. (NRC)
………………………………………………………………
 
 
 
De Denen pakken door!
Goed nieuws uit de wereld van de CO2-opslag: wat erin zit, komt er niet meer uit. Gezamenlijk onderzoek van de Spaanse Nationale Onderzoeksraad en enkele Amerikaanse universiteiten laat zien dat CO2, geïnjecteerd op 1500 meter diepte, in het ergste geval 300 meter omhoog komt. Dat doet daar dan een miljoen jaar over, schrijft de raad.
Het gevaar dat broeikasgas snel weer in de atmosfeer terechtkomt is dus zeer klein. Ondertussen zijn ze in Denemarken al serieus aan de slag gegaan. Het Deense Energieagentschap gaf maandag positief advies over de vergunningsaanvraag voor 3 grote locaties voor CO2-opslag op de Noordzee. De Denen pakken dus door!
Nederland wil ook graag vooroplopen bij de ontwikkeling van deze nieuwe, klimaatvriendelijke technologie. Maar er is bij ons iets met stikstofuitstoot tijdens de aanleg van de pijpleidingen. Er is gedoe over wie precies wat betaalt. En we hebben een milieubeweging die principieel tegen CO2-opslag is. Zo wordt het nooit wat! (Matthijs Bouman in het FD)
…………………………………………………………..
 
Hek om Europa moet migranten weren.
De Europese regeringsleiders sturen aan op de bouw van hekken en muren om illegale migratie tegen te gaan, met EU-geld. De Europese Commissie verzet zich nog. Ze vindt hekwerken niet effectief en niet passend bij een humaan asielbeleid.
Donderdag zullen de EU-leiders tijdens een extra EU-top oproepen tot ‘onmiddellijke maatregelen tegen de weer sterk oplopende migratie naar Europa zoals de bouw van hekken en muren. De aanpak van illegale migratie leidt al jaren tot bittere verdeeldheid tussen de lidstaten en politieke spanningen in de EU-landen zelf.
Premier Mark Rutte is een van de belangrijkste aanjagers van meer actie op EU-niveau. Hij staat onder druk van zijn eigen VVD en coalitiepartner CDA om de instroom van migranten terug te dringen. Rutte sprak afgelopen weken onder meer met zijn Franse, Spaanse, Italiaanse, Belgische, Oostenrijkse en Zweedse collega’s en met EU-president Charles Michel en voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. Deze week belde hij met bondskanselier Scholtz.
Naast het bouwen van hekken dringen de leiders verder aan op het terugsturen van uitgeprocedeerde asielzoekers. Nu vertrekt 20% van de migranten die een rechterlijk bevel daartoe kregen. In de ontwerpconclusies voor de speciale EU-top wordt het EU-asielagentschap gevraagd vast te stellen welke landen veilig genoeg zijn om migranten naar terug te sturen. Op den duur moeten de lidstaten verplicht worden deze EU-lijst te hanteren.
De EU wil verder landen van herkomst dwingen hun uitgeprocedeerde onderdanen terug te nemen. Diplomatieke druk verdient hierbij de voorkeur maar als dat niet helpt zijn strafmaatregelen als intrekking van ontwikkelingshulp aan de orde. (VK)
…………………………………………………………………….
 
De ramp die Turkije en Syrië trof is  zo groot dat niet alleen vrienden van Turkije hulp bieden.
Zal de hulp die landen als Zweden naar Turkije sturen leiden tot betere relaties met Ankara?
De aardbevingsramp en de reddingsoperatie die erop volgt, onderstreept het gewicht van Turkije in de internationale gemeenschap en legt ook zijn zelfbewuste rol als middelgrote regionale macht bloot die complexe relaties onderhoudt met andere landen.
Tientallen landen boden in de eerste uren na de aardbeving hulp aan. Negentien van de 27 EU-lidstaten stuurden gecoördineerde hulp, in totaal 1.800 reddingswerkers en 79 honden. De VS zegden bij monde van Biden alle denkbare steun toe. Ook door Zuid Korea, Pakistan en China zijn toezeggingen gedaan. China beloofde Syrië en Turkije 6 miljoen dollar. Ook zegden zowel Rusland als Oekraïne onmiddellijk hulp toe. Poetin belde met Assad en Erdogan. Turkije is een zwaargewicht in de NAVO, die vierkant achter Oekraïne staat, maar houdt tevens het gesprek met Moskou gaande.
De ramp is zo omvangrijk dat niet alleen vrienden van Turkije hulp boden. Ook buurland Griekenland, waarmee Turkije een uiterst moeizame relatie heeft, schoof zijn politieke meningsverschillen met Ankara opzij. Premier Mistotakis belde met Erdogan. Maandagmiddag al reisden Griekse reddingswerkers af naar het rampgebied. Eind december dreigde Turkije nog met geweld mocht Griekenland zijn territoriale wateren in de Egeïsche zee uitbreiden.
Ook met de EU heeft Ankara een complexe relatie. Ooit was Turkije op weg om lid te worden van de EU maar na de steeds autocratischer koers van Erdogan verdween dat perspectief naar de achtergrond.
In Zweden dat tenten, tijdelijke woningen en een commandocentrum naar het rampgebied stuurde, leidde de aardbeving direct tot de vraag of dit wellicht positief uitpakt voor het Zweeds-Turkse conflict over de NAVO-toetreding.
De NAVO nam het Turkije niet in dank af dat het wapensystemen kocht in Moskou. Maar vorig jaar kon Turkije dankzij haar goede betrekkingen met beide kampen een vooraanstaande rol spelen in de ‘graandeal’ die de export van Oekraïense tarwe via de Zwarte Zee mogelijk maakte.
‘In het verleden is vaak aangetoond dat een gezamenlijk optreden bij natuurrampen zoals aardbevingen een positieve bijdrage kan leveren aan relaties tussen landen’, schreef de Turkse consultant Eser Özdil in een nieuwbrief van denktank Atlantic Council. ‘Ik denk dat de bilaterale relaties met landen die solidair zijn met Turkije zullen verbeteren.’ (NRC)
…………………………………………………………………………….
 
Kabinet komt met doelen stikstofreductie industrie en mobiliteit.
Na de stikstofdoelen voor de landbouw komt het kabinet nu ook met doelen voor de industrie en mobiliteit. De industrie moet in 2030 38% minder stikstof uitstoten en voor mobiliteit – waaronder het wegverkeer en de luchtvaart – geldt een reductiedoel van 25%.
Stikstofminister Christianne van der Wal heeft altijd benadrukt dat alle sectoren moeten bijdragen aan het terugdringen van de stikstofuitstoot. Het zette dan ook kwaad bloed in de agrarische sector dat het kabinet de stikstofopgave voor de industrie en mobiliteit niet gelijktijdig bekendmaakte met het reductiedoel voor de landbouw.
Vorig jaar kreeg de agrarische sector al een gemiddeld reductiedoel opgelegd van 41% in 2030. In regio’s dicht bij kwetsbare natuurgebieden ligt dat percentage beduidend hoger.
De stikstofaanpak in de industrie zal voor een belangrijk deel worden meegenomen in de klimaatplannen om de zware industrie te verduurzamen. Zo wil het kabinet met de 20 grootste industriële uitstoters maatwerkafspraken maken over het verminderen van de CO2- en stikstofuitstoot.
Uiteindelijk moet de stikstofuitstoot in 2030 in heel Nederland met 50% zijn teruggebracht, zodat de kwetsbare natuur in bijna driekwart van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden niet meer verslechtert. (FD)
……………………………………………………………………….
Biden: oog voor economie én de zwakkere.
President Joe Biden heeft in zijn tweede State of the Union, de jaarlijkse presidentiële toespraak, de focus gelegd op de Amerikaanse economie. Met humor, kracht en energie sprak hij het Congres toe.
‘Laten we het werk afmaken!’ Het is de zin die een opgewekte Joe Biden dinsdagavond vaak herhaalt. Alles wijst erop tijdens de State of the Union dat Biden met die woorden een herverkiezingscampagne zal ingaan. ‘Ik ben niet eerde zo optimistisch geweest’, zegt hij. ‘Nu zetten we lijnen uit voor de komende decennia.’
De 80-jarige man achter het katheder heeft weinig weg van een politicus die is uitgespeeld. Biden brengt zijn troonrede met energie en kracht, normaliter niet zijn sterkste punten. Hij gooit humor in de strijd. ‘Ik wil uw reputatie niet verpesten,’ grapt hij tegen de Republikeinse parlementsvoorzitter Kevin McCarthy, ‘maar ik kijk ernaar uit om met u samen te werken.’
Biden etaleert zijn successen: laagste werkloosheid in 50 jaar, hoogste daling gasprijs in 8 jaar, dalende inflatie in de afgelopen 6 maanden. McCarthy zit erbij als een jongen die wil worden opgehaald uit de ballenbak.
De president pleit voor extra geld voor onderwijzers, verbod op automatische wapens, politiehervormingen. Veel van Bidens punten staan haaks op de Republikeinse visie. Meest heikele kwestie: het schuldenplafond. De Republikeinen willen dat Biden snijdt in de overheidsuitgaven. Biden: ‘Mijn Republikeinse vrienden willen de economie gijzelen’. Als het schuldenplafond niet wordt verhoogd kunnen overheidsdiensten niet worden betaald.
De zwakkeren staan centraal in Bidens betoog. Met gebalde vuisten eist hij een verbod op onnodige kosten op onder meer vliegtickets en hotelboekingen. ‘En dit is nog maar het begin.’ Hij schetst een wereld die de rijksten bevoordeelt en laat zien dat hij er is voor de zwakkeren. (VK)
……………………………………………………………….
 
Nederlanders eten wat gezonder
De trend is onmiskenbaar volgens het RIVM: Nederlanders zijn gezonder gaan eten. Meer plantaardig voedsel, minder vlees.
Nederlanders gaan steeds gezonder eten. Meer groente en fruit, meer thee, minder vlees en minder gesuikerde drankjes. De voorzichtige aanzet die het RIVM vier jaar geleden zag, is de afgelopen jaren doorgezet.
De consumptie van groente, bleek uit de peiling, stijgt van gemiddeld 128 naar 163 gram per dag. Het advies is 200 gram groente per dag. Het percentage Nederlanders dat dit haalt, is met 29% nog steeds klein, maar wel bijna een verdubbeling ten opzichte van de vorige peiling die tot 2016 liep.
Het RIVM ziet nu duidelijk een stevige ontwikkeling in de richting van gezonder eten en drinken. ‘Vooral de verschuiving van dierlijk naar plantaardig eten springt eruit’, zegt RIVM-onderzoeker Caroline van Rossum.
De trend mag dan laten zien dat er gezonder gegeten wordt maar we slagen er nog niet in om de voedingsrichtlijnen te volgen. Volkorenbrood en granen gaan nog wel: daarvan haalt de helft van de Nederlanders de aanbevolen 90 gram per dag. Maar één keer per week vis en elke dag 200 gram groente en 200 gram fruit is lastiger. En amper 10% van de Nederlanders eet keurig elke dag het aanbevolen handje ongezouten noten en zaden. Opvallend is dat er veel minder rood en bewerkt vlees gegeten wordt: een daling van 21%! Lager opgeleide volwassenen eten meer rood en bewerkt vlees (92 gram per dag) dan hoger opgeleiden (57 gram) en dat verschil werkt door bij hun kinderen.
Vrouwen eten minder vlees. Volwassen mannen (18-29 jaar) aten gemiddeld 90 gram rood en bewerkt vlees, vrouwen  zitten nu op 56 gram.
Hoger opgeleiden eten dubbel zo veel vleesvervangers. Die zijn weliswaar grotendeels plantaardig maar niet per definitie gezonder. De Gezondheidsraad adviseert om niet te veel rood en bewerkt vlees te eten omdat dit een hoger risico geeft op beroertes, diabetes, darm- en longkanker. Vleesvervangers bevatten soms dan weer te veel zout of te weinig eiwit.
Nederlanders drinken veel minder frisdrank en vruchtensap. Dat ging van 382 gram in 2016 naar 240 gram nu. Grofweg van anderhalf naar één blikje. Nederlanders drinken nu meer water en thee. (NRC)
…………………………………………………………….
 
Zelensky wil straaljagers en andere wapens.
+ President verliet voor de tweede keer sinds de oorlog Oekraïne.
+ Eind 2022 vroeg hij de VS om wapens, nu deed hij dat in Europa.
+ Londen beloofde de levering van straaljagers te ‘onderzoeken’.
Artilleriekanonnen, munitie, moderne tanks. Langeafstandsraketten en straaljagers. Zelensky somde tijdens zijn bezoek aan een EU-top in Brussel een forse wensenlijst op van militair materiaal dat hij snel hoopt ontvangen van de EU-lidstaten. Veel concrete toezeggingen kreeg de Oekraïense president niet, maar duidelijk is dat meer steun voor Kiev in het verschiet ligt.
‘We moeten méér doen’, sprak Ursula von der Leyen op een persconferentie met Zelensky. Volgens haar heeft de EU inmiddels al ruim €67 mrd overgemaakt aan het door Rusland belegerde land voor herstel van de vernielde infrastructuur en voor militaire, budgettaire en humanitaire steun. ‘We zijn familie en op familie kun je rekenen, nu en in de toekomst.’
Ook EU-president Charles Michel zette gloedvol uiteen dat de EU ‘zij aan zij’ blijft staan met Oekraïne, tot de overwinning zeker is. Hij pleitte eveneens voor meer militaire, financiële en andere steun. ‘Vertel ons wat je nodig hebt aan defensiesystemen,’ sprak Michel tegen ‘vriend’ Zelensky.
Woensdag bezocht Zelensky het Verenigd Koninkrijk. De Britten steunen Kiev eveneens krachtig – ook met tanks – en beloofden hem ditmaal Oekraïense militairen te gaan trainen voor NAVO-straaljagers. Dan kunnen die mogelijk op ‘langere termijn’ worden geleverd, aldus de Britse regering, die deze optie onderzoekt. Maar iets soortgelijks kreeg Zelensky niet te horen in Parijs waar hij dineerde met Macron en Scholtz. Wel hoorde hij hier ‘positieve geluiden’ over versterking van het Oekraïense leger.
Donderdag sprak hij het Europarlement toe dat voorstander is van een versneld EU-lidmaatschap en van de levering van straaljagers. Bijna alle leiders trakteerden hem op applaus. Alleen Orbán klapte niet mee. Hij beschuldigt Kiev van discriminatie van de Hongaarse minderheid. Bovendien onderhoudt hij goede banden met het Kremlin en lag hij dwars bij de totstandkoming van sancties tegen Rusland.
Von de Leyen kondigde een tiende sanctiepakket aan, een aderlating van €10 mrd voor de Russische economie. Ook komen er nog meer militaire leiders, politici en Russische propagandisten op de sanctielijst. Dat laatste op verzoek van Zelensky die waarschuwt voor een ‘informatieoorlog’. (FD)
(Zie ook Oorlog in Oekraïne)
…………………………………………………………….
 
 
 
Gesjoemel met bouwregels kan ongunstig uitpakken voor Erdogan.
De vraag wordt nog niet beantwoord, nu nog wordt gezocht naar overlevenden. Maar hij wordt wel gesteld: hoe kan het dat zoveel gebouwen zijn ingestort in een land dat maar al te goed weet dat zo’n natuurramp kan plaatsvinden?
Zijn de bouwregels genegeerd? Heeft de regering te gretig en te snel ingestemd met het bouwen van nieuwe wijken, tegen de achtergrond van koortsachtige verstedelijking? Hebben aannemers en huiseigenaren boven de tafel afspraken gemaakt met de overheid terwijl onder de tafel met bankbiljetten werd geschoven? Is de controle op dit alles veronachtzaamd?
Het antwoord op die vragen zal ook van invloed zijn op de politieke toekomst van president Erdogan. In mei staan verkiezingen voor het parlement en het presidentschap op de agenda.
Wordt het twintigjarige bewind van Erdogan en zijn AK-partij voortgezet?
Ja, dat kan gebeuren als het huidige gevoel van nationale eenheid blijft leven tot de dag dat de kiezers naar de stembus gaan. Burgers, niet alleen in Turkije, hebben nu eenmaal de neiging zich in tijden van rampspoed achter hun leiders te scharen. Zeker als die de juiste toon weten te vinden en dat is de charismatische Erdogan wel toevertrouwd.
Het kan echter anders aflopen als het antwoord op die vragen ongunstig uitpakt voor de regering. En er is meer dan voldoende reden om te veronderstellen dat het antwoord op alle vragen uit de eerst alinea ‘ja’ luidt. In dat geval kan de aardbeving van 2023 bijdragen aan het einde van Erdogans bewind net zoals de grote aardbeving van 1999 bijdroeg aan zijn politieke doorbraak.
Izmit bewees dat de staat in gebreke was gebleven. Sindsdien is er veel verbeterd. De nationale rampendienst Akom werd opgericht, de regering stelde plannen op met het oog op een volgende ramp, er kwam een alomvattende aardbevingswet. Nieuwe gebouwen moesten shockproof zijn, oude gebouwen moesten zo nodig worden aangepast of vervangen. Dat was het goed nieuws. Het slecht nieuws is dat al die wetten en plannen lang niet altijd in daden werden omgezet. Met de regels werd door bouwers soms de hand gelicht. Voor de overheid was ‘veel’ vaak beter dan ‘goed’, de oude woningvoorraad is onvoldoende aangepakt. Het decor was een internationaal bijna ongeëvenaarde verstedelijking en het economische groeimodel van Erdogan. Daarin kreeg de bouwsector vrij baan. Slechte wijken gingen op de schop, winkelcentra, appartement complexen en wolkenkrabbers werden uit de grond gestampt. Erdogans AK partij ging door roeien en ruiten. Op het belang van bewoners, milieu en aardbevingsrisico’s werd te weinig gelet. Doel was de bouwsector stimuleren ten bate van hoge economische groei. Nu wordt vooral voor Istanbul met 16 miljoen inwoners gevreesd. Bij een aardbeving met een kracht van 7.0 kunnen zo’n 2.000 gebouwen instorten of beschadigd worden. Schattingen over het dodental lopen uiteen van enkele tienduizenden tot 400 duizend.
Oppositieleider Kiliçdaroglu zei dat de regering heeft gefaald zowel vóór de ramp als erna met de hulpverlening. Hij richtte zijn pijlen direct op Erdogan: ‘In twintig jaar heeft hij het land niet voorbereid op een aardbeving als deze.’ (VK)
……………………………………………………
 
Alleen de lijken van Syriërs mochten de grens over.
Vele obstakels belemmeren de hulp aan Syrië: van de afkeer van het regime-Assad tot Assads weigering hulp tot rebellengebied toe te laten.
Wrang genoeg was het enige wat de Syrisch-Turkse grens de afgelopen dagen kon passeren de lijken van Syrische vluchtelingen die waren omgekomen bij de aardbevingen in Turkije. Gewaarschuwde familieleden aan de Syrische kant van de grens namen de zwarte zakken in ontvangst om de slachtoffers zo goed en zo kwaad als het ging een ordentelijke begrafenis in hun thuisland te bezorgen.
Levende mensen mochten de grens niet over, al zien een miljoen Syriërs in het noordwesten van Syrië al dagen reikhalzend uit naar hulp. Pas donderdag, drie dagen na de zware bevingen, passeerde het eerste hulpkonvooi van de VN de grensovergang. Bij de plaats Bab al Hawa. Maar de welgeteld zes vrachtwagens vormen niet meer dan een druppel op een gloeiende plaat in verhouding tot de behoeften van de miljoenen inwoners van het uitgestrekte gebied, dat deels in handen is van de Syrische regering en deels in die van de rebellen en het Turkse leger.
Een van de grootste obstakels bij de hulpverlening aan Syrië is al jaren de hardnekkige weigering door het bewind van Assad om humanitaire hulp toe te laten tot gebieden die nog in handen zijn van rebellen. Juist daar is de nood het hoogst en juist daar heeft de aardbeving nu hard toegeslagen. Van de 4,5 miljoen inwoners in Idlib zijn er zo’n 2,9 miljoen vluchtelingen die naar dit deel van Syrië zijn gevlucht om aan de greep van Assad te ontkomen. De Syrische regering eist steeds, gesteund door Rusland, dat alle hulp via Damascus loopt. Om die eis kracht bij te zetten staat men ook slechts één grensovergang in het noorden toe: Bab al-Hawa.
Ook na de aardbeving wil Assad de toegang niet versoepelen hoewel de Turken zeggen bereid te zijn meer grensposten te openen. Ook slachtoffers in het gebied onder controle van Assad hebben ook nog maar bitter weinig hulp ontvangen.
Woensdag diende Syrië een formeel verzoek in bij de EU om noodhulp. Brussel zegde daarop steun toe met ruim 3 miljoen euro, al is het niet de bedoeling dat het Syrische regime bepaalt wat er met het geld gebeurt. Nederland beloofde 10 miljoen euro. De EU wil goed volgen of dit geld juist wordt besteed. Of dat lukt is een vraag waar de internationale gemeenschap mee worstelt. Het regime en zijn bondgenoten weten dikwijls meer te profiteren van buitenlandse fondsen dan buitenlandse donoren lief is. (NRC)
……………………………………………………………..
 
EU-lidstaten verenigen zich onder de almaar oplopende asieldruk.
De ‘sfeer van onderlinge haat en wantrouwen’ die volgens EU-ambtenaren het migratiedebat jarenlang kenmerkte, verdween vrijdag in de vroege uurtjes. Premier Mark Rutte hoopt op een daling van de asielstroom.
De EU-top moet leiden tot een akkoord dat leidt tot een ‘substantiële’ daling van het aantal asielverzoeken in Nederland. Hard nodig voor het voortbestaan van de regeringscoalitie. Maar geeft de ‘actieagenda’ die de premier en zijn EU-collega’s vrijdagochtend net voor het ochtendgloren afkaarten, daadwerkelijk lucht aan Ter Apel en andere opvangcentra?
Rutte toonde zich optimistisch. ‘Ik ben er van overtuigd dat deze maatregelen eraan bijdragen om de asielstroom omlaag te krijgen zei hij. ‘We moeten alle knoppen indrukken.’
Het operationele pakket oogt in elk geval indrukwekkend.
De Europese buitengrenzen zullen beter worden bewaakt, asielprocedures moeten snelle, kansloze asielzoekers dienen daadwerkelijk te worden teruggestuurd, landen van herkomst worden onder druk gezet hun uitgeprocedeerde onderdanen terug te nemen en de lucratieve bedrijvigheid van mensensmokkelaars gaat op de helling. Het probleem van deze lijst: ze is niet nieuw.
Rutte: ‘Voor het eerst in jaren hebben we het wantrouwen in elkaar kunnen wegnemen.’
Of het genoeg is om de instroom te kunnen verlagen moet komende maanden blijken. Papier is geduldig weten EU-ambtenaren als geen ander. ‘Ik ben pas echt tevreden als we het momentum kunnen vasthouden. The proof of the pudding is in the eating’, zei Rutte. (VK)
………………………………………………………………
 
Nieuwe ambtelijke berekeningen zijn dreun voor kabinet in stikstofcrisis.
Binnen de huidige stikstofregels kan Nederland nooit van het slot, zo staat in een ambtelijke notitie!
Een stapel stikstofberekeningen van ambtenaren bevat een nieuwe dreun voor het kabinet. Er is met de huidige stikstofregels geen enkel scenario denkbaar waarin de verlening van vergunningen om bijvoorbeeld weer te mogen bouwen of boerderijen uit te breiden weer op gang kan komen. Nu niet, en in de toekomst niet!
Zelfs als het stikstofpakket van Rutte IV wordt uitgevoerd waarvoor ruim 24 miljard euro beschikbaar is en alle doelen om de uitstoot snel terug te dringen worden gehaald kleurt 96% (!) van Nederland rood.
De stikstofberekeningen zijn vrijdag naar de Tweede Kamer gestuurd. De stukken zijn  opgesteld door ambtenaren van  het ministerie van Financiën in samenwerking met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
De verklaring voor deze domper is de onverbiddelijkheid van de geldende stikstofregels. Om een vergunning af te geven voor nieuwe stikstofuitstoot, mag zich binnen 25 kilometer afstand geen beschermd natuurgebied bevinden dat er slecht aan toe is. Dat wordt gemeten door te kijken of de natuur onder de ‘kritische depositiewaarde’ (KDW) valt. De grenswaarde die bepaalt of een natuurgebied gezond is. (NRC)