Over cijfers, staatjes en…asielzoekers

Ben Siemerink 22 oktober 2022, 12:00
Eigenlijk doen we het in Twente zo slecht nog niet als het gaat om de opvang van asielzoekers. Tenminste, als we de staatjes in de Volkskrant mogen geloven, die uitzocht hoeveel asielzoekers en Oekraïners er per veiligheidsregio en zelfs per gemeente worden opgevangen (alsmede welke gemeenten niets of weinig doen en welke argumenten daar voor worden aangevoerd).

Een eerste, vluchtige blik op de staatjes leert dat we als Twente keurig in het linker rijtje, soms zelfs in de subtop staan. Ook wel eens prettig na de beschamende vertoning in Albergen waar ‘we’ recentelijk de landelijke media mee haalden.

Maar ja, dat zijn cijfers en staatjes en die geven – net als koopkrachtplaatjes – maar een zeer beperkt beeld van de harde werkelijkheid. Zo leren we uit het spitwerk van de nijvere Volkskrant-journalisten dat er ongeveer 89.000 Oekraïners staan geregistreerd in ons land, van wie er circa 62.000 een  opvangplek in een gemeente hebben gekregen. De rest woont bij particulieren of heeft zelf woonruimte geregeld. Van alle 344 gemeenten in ons land hebben maar liefst 333 een of meerdere opvangplekken voor Oekraïners ingericht. Welke 11 gemeenten het hebben laten afweten, meldt de Volkskrant niet. Wel hebben data-journalisten uitgevogeld dat er op Vlieland 1 gemeentelijke opvangplek is gerealiseerd voor welgeteld 1 Oekraïner.

Daar staat dan weer tegenover dat er op Schiermonnikoog – nog altijd volgens de Volkskrant - helemaal niets is geregeld aan opvang. Er is geen azc, geen noodopvang, geen crisisopvang, helemaal niks, noppes, nada. Zelfs voor Oekraïners is er geen plek.

Intussen is de vraag wat de cijfers en data uit de Volkskrant zeggen over de werkelijkheid. Eigenlijk niet zo veel, geven de Volkskrant-journalisten zelf ook toe. Vrijwel alle cijfers en staatjes worden genuanceerd, dan wel gerelativeerd. Immers, de regio Amsterdam kan in absolute cijfers wel de meeste asielzoekers opvangen, maar toch kan Drenthe hoger op de ‘ranglijst’ staan omdat provincie minder inwoners telt en dus relatief meer asielzoekers per inwoner opvangt.

Zo kwam de Volkskrant er net op tijd achter dat kaartjes – net als bij de stikstofcrisis – niet zoveel zeggen over wat er werkelijk speelt. Zo leek een kaartje uit te wijzen dat de gemeenten Oldenzaal, Dinkelland en Tubbergen geen crisisopvang bieden. Nader onderzoek leerde echter dat er 40 opvangplekken in de gemeente Losser konden worden ingericht in goed overleg met genoemde drie gemeenten.

Intussen blijven ‘onder de streep’ van het Volkskrant-onderzoek een paar harde cijfers over, waarover geen discussie mogelijk is. Uit data van het COA blijkt dat 115 (van de 344) gemeenten de afgelopen tien jaar hebben bijgedragen aan de reguliere opvang van asielzoekers. Tweederde van de gemeenten gaf dus niet thuis. Dat heeft er toe geleid dat we nu te maken hebben met een asielcrisis. Volgens het COA slapen er van de 49.000 asielzoekers, die momenteel in de opvang zitten, 32.000 in een regulier bed. Dat betekent dus dat er 17.000 mensen in tijdelijke azc’s, noodopvang of crisisnoodopvang moeten worden ondergebracht. Die zou het COA graag in een reguliere azc’s onderbrengen. Die er niet zijn. Omdat tweederde van de gemeenten niet op vrijwillige basis een evenredig deel van de opvang voor haar rekening wil nemen.

Dwingen dan maar? De verantwoordelijk staatssecretaris wil/moet wel, maar nota bene z’n eigen (regerings)partij ligt dwars. Het zal dus – net als bij de stikstofcrisis – wel weer uitdraaien op een slap compromis. Waarmee niemand geholpen is. de 17.000 asielzoekers wel het allerminst. In de provincie Overijssel moeten voor 1 januari 2023 nog ruim 760 extra azc-plekken worden gerealiseerd. Een woordvoerder van de provincie laat desgevraagd aan de regionale omroep weten dat er ‘nog geen taakstelling per gemeente’ is afgesproken….