Nieuwsoverzicht van ma 22 mei t/m zo 28 mei 2023

Huizenprijzen in april ruim 4% lager dan een jaar eerder.
Koopwoningen zijn in april verder in prijs gedaald. Huizenkopers betaalden gemiddeld 4,4%
minder dan een jaar eerder. Ook zijn er fors minder huizen verkocht. Dat blijkt uit cijfers van het CBS en het Kadaster.
De stagnatie op de huizenmarkt zet daarmee door. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne koelde de woningmarkt in rap tempo af. De rente is snel omhooggegaan, waardoor mensen minder kunnen bieden. Bovendien zijn kopers terughoudend door de oplopende inflatie en hoge energiekosten.
In april werden 12.816 woningen verkocht. Dat is bijna 20% minder dan een jaar geleden. Het aantal transacties op de huizenmarkt loopt al maanden terug. In de eerste vier maanden zijn in totaal slechts 53.253 huizen verkocht. Dat is ruim 11% minder dan in dezelfde periode in 2022.
Bij de nieuwbouw neemt het aantal verkopen ook af. Uit eerdere CBS-cijfers bleek dat in het vierde kwartaal van 2022 ruim de helft minder nieuwbouwtransacties waren dan een jaar geleden. (FD)
………………………………………………………………..
 
Moskou claimt zege in Bachmoet.
Terwijl president Zelensky aanschoof bij de G7-top in Hiroshima, claimde Moskou de inname van Bachmoet. Kiev spreekt dat tegen, maar de stad is vrijwel geheel in handen van de Russen. Een opsteker voor het Kremlin, maar wat het waard is moet nog blijken. ‘Uiteindelijk is Oekraïne alleen maar beter geworden van het beleg’.
Even was er verwarring. Prigozjin had weer eens geroepen dat Bachmoet nu echt en definitief door Rusland was veroverd, maar in plaats van de gebruikelijke onmiddellijke keiharde ontkenning uit Kiev leek er deze keer een Oekraïense bevestiging in de lucht te hangen.
Pas later gaf Kiev uitsluitsel: Zelensky bedoelde bij de G7 te zeggen dat er van Bachmoet niets over was, en dat de stad, waar al maanden zwaar om wordt gevochten in feite niet meer bestaat. Gevallen was Bachmoet niet volgens de president.
Als Kiev de waarheid spreekt houden Oekraïense troepen dus nog steeds stand. In de praktijk betekent dat weinig: de BBC bezocht op 10 mei de laatste Oekraïense militairen die vanuit de laatste gebouwen en het laatste blok in het uiterste zuidwestelijke puntje van de stad de Russen beschoten die de rest van Bachmoet controleerden.
‘De prijs waarom ze vechten’, aldus de BBC, ‘is een verbrokkeld skelet van een stad. Zelfs als de Russen straks dit laatste stukje Bachmoet onder controle weten te krijgen zal dat  weinig meer zijn dan een pyrrusoverwinning.’
Oekraïne heeft het Russische leger bijna letterlijk laten leeg bloeden. Vele tienduizenden militairen werden gedood of raakten gewond, en de verliezen waren aan Russische kant vele malen groter dan bij de Oekraïners. Het Russische leger was niet eens meer in staat tot een offensief, zegt Frans Osinga, hoogleraar krijgswetenschappen in Leiden. (VK)
……………………………………………………..
 
Omarmt de Saoedische kroonprins na Syrië nu ook Israël?
Even terug naar best kort geleden. Zowat het eerste dat prins Mohammed deed na het aantreden van zijn vader in 2015 als koning en van hemzelf als minister van Defensie was die rampzalige oorlog tegen de Houthi-rebellen in buurland Jemen. In 2016 brak hij met Iran. In mei 2017 volgde de breuk met Qatar en begin november de gijzeling van de Libanese premier Hariri, die op de Saoedische tv zijn Hezbollah-coalitiepartner moest dumpen. Diezelfde maand noemde hij de Iraanse opperste leider Hitler. In 2018 de moord op criticus Khashoggi die mede tot een verwijdering met Amerika leidde.
De grote destabilisator. Maar zo kennen we hem vandaag helemaal niet meer. De kroonprins wil nu rust in zijn contreien om zijn ambitieuze moderniseringsplan Vision 2030 door te voeren. In maart herstelde hij de betrekkingen met Iran. We zien een breed lachende Assad die aankomt in Jeddah. ‘We zijn blij met de aanwezigheid van Assad op onze top’, zei de kroonprins.
Investeerders wil hij, en massa’s toeristen, geen Iraanse raketten of Syrische drugs. En hij wil leider zijn, niet alleen in eigen land maar ook in de Arabische wereld. En daarbuiten, waar Amerika de laatste jaren wat gaten laat vallen
Premier Netanyahu maakt er geen geheim van dat hij officiële relaties met Saoedi-Arabië ziet als de kroon op zijn loopbaan. ‘Zo’n akkoord zou enorme consequenties kunnen hebben, zowel voor Israël, voor Saoedi-Arabië, voor de regio en voor de wereld’, zei Netanyahu.
Maar kómt er een deal? De kroonprins wil wel maar de opiniepeilingen zeggen dat de meeste Saoediërs tegen zijn en daar moet zelfs de kroonprins zich wel wat aantrekken. De extreemrechtse retoriek uit Israël en het toenemende geweld tegen Palestijnen helpen ook niet. Maar als hij er nou wapens en een nucleair programma voor terugkrijgt?
‘Eerlijk gezegd, ik weet het niet’, zegt Carolien Roelants, Midden-Oosten expert in de NRC.
……………………………………………………………
 
Griekse premier wint verkiezingen, toch nog stembusgang.
+ Nea Dimokratia heeft met ruim verschil de verkiezingen gewonnen.
+ Eind juni volgt toch tweede stembusgang in Griekenland.
+ Partij premier Mitsotakis krijgt dan mogelijk vijftig bonuszetels.
Met 41% van de stemmen behaalde de conservatieve partij net te weinig zetels voor een absolute meerderheid. De premier wil geen coalitie vormen, waardoor binnenkort een nieuwe verkiezing wordt aangekondigd. Die kan al op 25 juni plaatsvinden. Die stembusgang kan zeer gunstig uitpakken voor Mitsotakis: zijn partij krijgt dan waarschijnlijk 50 bonuszetels.
Die bonuszetels zijn onderdeel van een oud systeem dat weer in werking treedt bij de volgende verkiezingen. De regeling was eerder afgeschaft door oud premier Tsipras. Hij vond de regeling ondemocratisch. Mitsotakis stelde de regel weer in, hij beargumenteerd juist dat het de bestuurbaarheid van het land zou bevorderen. De wijziging was niet op tijd doorgevoerd om te gelden bij de huidige verkiezingen. Voor de volgende verkiezingen geldt de regel wel weer.
De grote overwinning lijkt erop te wijzen dat de Grieken hebben gekozen voor economische en politieke stabiliteit. Het land heeft de afgelopen jaren een groot economisch herstel meegemaakt en de premier heeft beloofd daarop voort te bouwen. Tijdens zijn leiderschap nam het bbp toe tot het niveau van vóór de schuldencrisis van 2010. Ook de werkloosheid is meer dan gehalveerd ten opzichte van het dieptepunt van 28% en de staatsobligaties zitten in de lift. Beleggers reageerden positief op de uitslag van de verkiezingen. (FD)
……………………………………………………………
Woningbouwdoelen kabinet onder druk door verwachte bouwdip tot eind volgend jaar.
Het doel van het kabinet om 900.000 nieuwe woningen te realiseren voor 2030 staat onder druk. Hugo de Jonge verwacht dat door verslechterde economische omstandigheden een stuk minder woningen gebouwd gaan worden in 2023 en 2024.
Veel zit tegen: De bouwkosten van nieuwbouwhuizen zijn snel hoger geworden door stijgende materiaal- en grondprijzen en kopers hebben minder budget als gevolg van de snel opgelopen rente. Daardoor kunnen zij een minder hoge hypotheek afsluiten.
Door de gestokte vraag hebben projectontwikkelaars het lastig. Zij beginnen een project pas als een bepaald percentage van de gepland huizen vooraf is verkocht. Gaat de verkoop te traag, dan stellen ze plannen uit of schrappen die helemaal.
Het afgelopen jaar kwamen er meer huizen bij dan verwacht. Er werden iets meer dan 90 duizend woningen gebouwd. Het hoogste aantal in 10 jaar tijd.
Daarvan zijn 74.000 nieuw, de rest kwam tot stand door woningsplitsingen of het ombouwen van bestaande woningen. (VK)
………………………………………………………..
 
Binnen zeven jaar kunnen kernreactoren draaien.
Het is mogelijk om binnen zeven jaar kleine, modulaire kernreactoren die werken met bekende watergekoelde reactortechnologie te vergunnen en bouwen. Met nieuwe, nog niet in Nederland gebruikte, nucleaire technologie zal de realisatie van de SMR (small modular reactor) wel meer tijd in beslag nemen.
Het kabinet wil twee nieuwe kerncentrales bouwen als alternatief voor fossiele brandstoffen, om zo de klimaatdoelen te verwezenlijken. Jetten heeft het Zeeuwse Borssele, waar al een kernreactor staat, aangewezen als voorkeurslocatie voor de twee nieuwe, grotere centrales. Het is de bedoeling dat die in 2025 draaien.
 Verschillende bedrijven beweerden al in 2030 een modulaire reactor klaar te kunnen hebben. Jan Leen Kloosterman, hoogleraar reactorfysica aan de TU-Delft, noemde de ambitie onlangs haalbaar. Andere deskundigen verwachten een langer aanlooptijd. Emeritushoogleraar Wim Turkenburg noemde 2045 een reëel jaartal voor Nederland (NRC)
……………………………………………………….
 
Minister geeft pensioenfondsen een jaar extra voor hervorming.
Pensioenminister Carola Schouten geeft de pensioensector een jaar extra voor de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. De minister kwam daarmee gisteren partijen in de Eerste Kamer tegemoet, die bang zijn dat fondsen anders in tijdnood komen.
Senatoren van onder meer CDA, Partij van de Arbeid, GroenLinks, SGP, SP en 50Plus drongen maandag, op de eerste dag van de behandeling van de nieuwe pensioenwet in de Eerste Kamer, bij Schouten aan op meer tijd voor de overgang. In het wetsvoorstel staat nog een harde deadline van 1 januari 2027. Men wil geen nieuwe kindertoeslagaffaire. De pensioenhervorming is immers een megaoperatie die bijna alle pensioenen in Nederland raakt, van miljoenen werkenden en gepensioneerden.
Minister Schouten erkende het risico op ‘filevorming’. Het wordt dringen als veel pensioenfondsen in 2026 vlak voor de deadline pas overstappen. De vraag is of er dan genoeg adviseurs, actuarissen, ICT’ers en toezichthouders bij De Nederlandsche Bank zijn om dat in goede banen te leiden.
Dat de ingangsdatum van de wet vorig jaar met 6 maanden is uitgesteld, omdat de Eerste Kamer zich er nog over moest buigen, is voor haar ook reden om extra tijd te bieden. Later dit jaar stuurt zij een voorstel naar de Tweede Kamer om de deadline uit de wet te halen en bij ministeriële regeling te bepalen. De minister wil die dan aanpassen naar 1 januari 2028.
De meeste pensioenfondsen zeggen overigens dat zij op schema zijn en de sociale partners hebben de Eerste Kamer zelfs dringend verzocht om de deadline ‘niet aan te passen’ omdat ze bang zijn dat bij uitstel de druk van de ketel gaat, wat kan zorgen voor onnodige vertraging. (FD)
…………………………………………………………………
 
Minister Van der Wal haalt opgelucht adem:
Kamer werpt geen blokkade op tegen onteigening boeren.
Een ruime meerderheid in de Tweede Kamer wil niet bij voorbaat uitsluiten dat het stikstofbeleid uiteindelijk kan leiden tot onteigening van boeren of het intrekken van vergunningen. Een poging daartoe van BBB-leider Caroline van de Plas strandde dinsdag in de Kamer.
Van der Plas kreeg alleen steun op de rechterflank van de Kamer, van partijen als PVV, SGP, FvD en JA21, die sowieso grote bezwaren hebben tegen het natuurbeleid van het kabinet. De regeringspartijen stemden tegen, evenals het linkerdeel van de oppositie.
Het voorkomen van elke vorm van dwang jegens de boeren is een van de voornaamste programmapunten van de BBB. Vorige week greep Van de Plas het debat over het stikstoffonds van het kabinet, met daarin tientallen miljarden voor het stikstofbeleid, aan voor een poging om in de wet vast te leggen dat dit geld niet mag worden gebruikt voor ‘verplichtend instrumentarium’ om boeren ergens toe te dwingen. Er zijn genoeg boeren, telers en tuinders te vinden die vrijwillig willen stoppen, zo is Van der Plas’ overtuiging.
Van der Wal riep de Kamer in een brief op niet voor de motie te stemmen. Niet omdat ze wél wil gaan onteigenen, benadrukte ze, wel omdat ze het middel als stok achter de deur wil houden voor het geval dat vrijwillige uitkoop niet snel genoeg op gang komt. Het idee dat de overheid een boerenbedrijf, dat soms al vele generaties in de familie is, zou dwingen te stoppen is voor velen en mij een gruwel, aldus Van der Wal. Ik vind het echter geen eerlijk verhaal als ik zou beloven dat de inzet van deze instrumenten helemaal uitgesloten kan worden. (VK)
………………………………………………………………..
 
Netflix wachtwoord delen gaat geld kosten.
Zo’n 100 miljoen mensen kijken Netflix zonder zelf een abonnement te hebben, bijvoorbeeld door het account te delen met buren of kinderen. Daar gaat de streamingdienst wat aan doen.
Netflix twitterde zes jaar geleden met veel gevoel: ‘love is sharing a password’. Inmiddels is die liefde bij de streamingdienst verleden tijd. Dat heeft gevolgen voor de naar schatting 100 miljoen kijkers die hun abonnement met buren, uit huis gevlogen kinderen of vriendengroep delen.
Vanaf woensdag ontvangen abonnees in zo’n honderd landen een e-mail van Netflix, waarin het begrip huishouden voor de zekerheid wordt uitgelegd: ‘Je account is bedoeld voor jou en de mensen met wie je woont (je huishouden).’
Wie hier buiten valt heeft volgens Netflix twee opties. Of je neemt voor maximaal 15,99 euro per maand een eigen account waarbij je profiel mee kan verhuizen. Of je kijkt voortaan ‘legaal’ op afstand mee voor 3,99 euro. Protesteren heeft weinig zin: in de voorwaarden staat dat delen van een wachtwoord niet is toegestaan, hoewel het door Netflix eerst werd aangemoedigd en daarna jarenlang gedoogd.
Een derde optie, niet betalen, is er natuurlijk ook. Dan krijgt de meekijker in de toekomst een pop-up op zijn scherm te zien, waarin de opties worden genoemd om Netflix-kijker te blijven. ‘Dit zal geen maatregel zijn die breed wordt gewaardeerd’, oordeelde co-bestuursvoorzitter Greg Peters eerder al in een toelichting op de resultaten over 2022 (omzet 32 miljard dollar, winst 5,6 miljard).
Spannend is nog wel of meekijkers daadwerkelijk een abonnement nemen of dat ze afhaken. Netflix heeft in een handvol landen al de proef op de som genomen en meekijken aan banden gelegd en is tevreden met de resultaten.
In Canada bijvoorbeeld daalde aanvankelijk het aantal abonnees, maar inmiddels groeit hun aantal er sneller dan in de Verenigde Staten. (NRC)
………………………………………………………
 
Kabinet: plan snellere huisvesting asielzoekers.
Het kabinet komt met een pakket maatregelen om de asieldruk in Ter Apel snel te verlichten. Het pakket moet ervoor zorgen dat iedere asielzoeker aankomende zomer een dak boven zijn hoofd heeft, aldus staatsecretaris Van der Burg.
Er komen meer flexwoningen. Ook worden bestaande panden aangepast om asielzoekers te huisvesten. Het kabinet vraagt lagere overheden om ‘op korte termijn tijdelijke en vaste locaties te realiseren’.
Daarnaast kunnen er vanaf 1 juli in een congreshal in Assen 500 asielzoekers worden opgevangen. Zij kunnen daar 3 tot 5 dagen verblijven zonder registratie voor het geval Ter Apel vol zit.
Verder treft het COA voorbereidingen om het huisvesten van statushouders te versnellen. In de komende dagen komt het COA met een plan waarin onder meer de mogelijkheid is opgenomen om in het uiterste geval statushouders in hotels te plaatsen. (FD)
……………………………………………………………
 
Queen of Rock-‘n-Roll Tina Turner (83) overleden.
Popicoon Tina Turner is woensdag na een langdurig ziekbed in haar woning in Küssnacht in Zwitserland overleden. ‘De wereld verliest een muzieklegende en een rolmodel’, schrijft haar woordvoerder in een statement.
Tina Turners indrukwekkende carrière begon in de late jaren vijftig als zangeres in een duo met haar toenmalige echtgenoot als Ike en Tina Turner Revue.
Na haar scheiding stortte ze zich op een soloavontuur. Met 100 miljoen verkochte platen is ze een van de best verkopende artiesten ooit. Ze won maar liefst 12 Grammy Awards (!), de meest prestigieuze prijzen in de muziekindustrie. Ze was de eerste zwarte én vrouwelijke artiest die prijkte op de cover van magazine Rolling Stone. Nummers als What’s Love Got to Do with It, Whole lotta love, (Simply) the best en Private Dancer zijn voorgoed aan haar naam verbonden. Het leverde haar de bijnaam ‘Queen of Rock-‘n-Roll op.
Turner werd geboren als Anna Mae Bullock in 1939.Het was Ike Turner die haar aanspoorde om haar naam te veranderen in Tina Turner. Ze boekten grote successen met hits als River Deep/Mountain High (1966) en Nutbush City Limits (1973).
Achter de schermen beulde hij haar volledig af. Ook als het goed ging kreeg ze klappen. Na zestien jaar misbruik en een aantal zelfmoordpogingen vluchtte ze in 1966 uit de toxische relatie. In People deelde ze haar misbruikverhaal met de wereld. ‘Ik heb nooit liefde gekend’, vertelde ze. ‘Niemand heeft ooit van mij gehouden.’ Het was een schrijnend relaas!
Het maakt het des te knapper dat ze in de jaren tachtig uitgroeide tot een wereldster die overal in de wereld stadions in vervoering bracht. Haar show in Rio de Janeiro trok in 1988 180 duizend (!) bezoekers. In 2008 en 2009 maakte ze haar laatste wereldtour. Daarna verdween ze uit de schijnwerpers. In 2013 trouwde ze met de Duitse muziekproducent Erwin Bach met wie ze al jarenlang samen was. Ook aan het eind van haar leven, toen ze met gezondheidsproblemen kampte bleef het leed haar niet bespaard. (VK)
……………………………………………………….
 
Minder kinderen uit huis geplaatst.
De Raad verzocht vorig jaar veel minder vaak om een uithuisplaatsing. Over de oorzaak is nog weinig bekend.
Het lijkt goed nieuws: het aantal verzoeken om een kind uit huis te plaatsen is vorig jaar met een kwart gedaald, bleek uit het jaarbericht van de Raad voor de Kinderbescherming. Naar het terugdringen wordt al lang gestreefd en nu er meer aandacht is voor de schadelijke effecten ervan is er – zeker na de uithuisplaatsingen bij toeslagen gezinnen – veel kritiek op de zware jeugdbeschermingsmaatregel.
In 2021 vroeg de Raad voor de Kinderbescherming 1997 keer om een uithuisplaatsing bij de rechter, in 2022 nog maar 1.572 keer. De daling is al sinds 2018 gaande, maar niet eerder ging het zo hard. Och zijn die nieuwe cijfers voor de Raad geen reden om de vlag uit te hangen. ‘Daarvoor weten we nog te weinig’, zegt woordvoerder Jeroen Duijvestijn.
Dat er minder vaak een beroep is gedaan op de RvdK stemt jeugdpsychiater Peter Dijkshoorn voorzichtig positief. Op steeds meer plekken is er het besef dat een uithuisplaatsing tot meer schade dan goeds kan leiden en zoeken we dus naar betere oplossingen.’
Een volgende stap, zegt Dijkshoorn, is om goed te analyseren hoe problemen in een gezin zijn ontstaan. ‘Wat kunnen we van de geschiedenis van dit gezin leren? Hoe beter je begrijpt, hoe beter je kunt beoordelen of een uithuisplaatsing wel de juiste maatregel is.’ (NRC)
…………………………………………………………………
 
Immigratie Verenigd Koninkrijk stijgt ondanks Brexit naar recordhoogte.
+ Netto migratie VK is drie keer zo hoog als voor Brexit.
+ Terwijl de Conservatieve Partij juist een daling wil.
+ Migranten bestaan vooral uit in VK populaire groepen.
Nooit eerder kwamen er zoveel mensen naar het VK als in het afgelopen jaar. Per saldo vestigden zich in 2022 606.000 nieuwkomers op de Britse eilanden, zo blijkt uit langverwachte cijfers van het Britse statistiekbureau ONS.
Het recordaantal is opvallend, aangezien de Britse keuze voor het vertrek uit de Europese Unie in belangrijke mate werd bepaald door de wens om de immigratie onder controle te krijgen. De huidige netto migratie (immigratie minus emigratie) is pakweg driemaal zo hoog als in de periode voor de Brexit - al is er geen goede vergelijking mogelijk omdat het ONS tijdens de pandemie een nieuwe meetmethode invoerde.
Het cijfer van 606.000 was overigens lager dan de 700.000 die werd verwacht. Oppositiepartij Labour stelt dat de regering ‘geen grip op de immigratie’ heeft, en ‘volledig heeft nagelaten de tekorten aan gekwalificeerd personeel aan te pakken, vooral in de zorg en om mensen weer aan het werk te krijgen na covid’.
De verwachting is dat het hoge migratiecijfer de komende jaren zal dalen, als na de pandemie gekomen migranten ook weer beginnen te vertrekken en het goeddeels eenmalige effect van de Oekraïne- en Hongkong routes verdwijnt. (FD)
………………………………………………………….
 
Café verdwijnt steeds sneller uit straatbeeld: sinds 2008 sloot als 30% de deuren.
Na twee jaar coronasteunpakketten is de klap voor veel kroegen vorig jaar gekomen. Het aantal cafés daalde niet eerder zo hard als in 2022. Aan het begin van 2023 telde Nederland 9315 cafés, een jaar eerder waren dat er nog zo’n 600 meer. Dat is een daling van 6%. Het aantal cafés daalt al 25 jaar. Sinds 2008 verdween ongeveer 30% van de Nederlandse kroegen.
In Limburg nam het aantal kroegen afgelopen jaar het meest af, met 8%. Desondanks telt de provincie relatief gezien nog de meeste cafés, op Zeeland na. In beide provincies zijn 8 kroegen per tienduizend inwoners te vinden.
In Noord-Holland zijn dat er minder (5,8 per tienduizend inwoners), maar deze provincie herbergt in absolute aantallen wel de meeste cafés: 1.715 in 2023. In Flevoland staan de minste kroegen, in absolute en relatieve zin. Er zijn slechts 80 cafés, dat komt neer op 1,8 per tienduizend inwoners.
Overigens kromp niet iedere horecatak. Afgelopen jaar starten meer ondernemingen met het verhuren van vakantiehuisjes. Het aantal cateraars groeide het hardst: met 32%. (VK)
……………………………………………………….
 
Dochters Kaag uiten zorgen over haar veiligheid in ‘College Tour’
Tijdens de opnames van het programma College Tour hebben de dochters van Sigrid Kaag hun zorgen geuit over de veiligheid van hun moeder. De minister raakt geëmotioneerd bij het zien van de beelden. ‘Ik denk altijd aan Els Borst’, zegt een van haar dochters in de video-opnamen. ‘Ik ben bang dat hetzelfde met mijn moeder gebeurt. Het hoeft maar één keer mis te gaan.’ Kaag bleef daarop even naar het scherm staren.
‘Ja, ik ben er een beetje stil van’, zei ze vervolgens. En dan, terwijl ze een traan van haar wang veegde: ‘Sorry.’ Kaag is een van de meest bedreigde ministers.
In februari werd ze opgewacht door een groep mensen met brandende fakkels. Eerder al kwam een man met een brandende fakkel naar haar huis toe. Hij kreeg er een celstraf van vijf maanden voor. (NRC)