Iedereen lijkt de weg kwijt in het stikstofdebat

Zo langzamerhand ben ik het spoor in de hoogoplopende stikstofdebat helemaal bijster. Op zich niet zo’n probleem. Ik ben immers geen direct belanghebbende en behoor evenmin tot de kaste der boven ons gestelden, die gekozen zijn om problemen voor ons op te lossen. Nee, het probleem is, dat ook in die kringen de bochten, waarin ze zich kunnen wringen, op zijn.

Eerst maar even het probleem geschetst, voor zover ik het nog begrijp. Ons land telt 162 kwetsbare natuurgebieden, die op last van ‘Brussel’ beschermd dienen te worden. In de praktijk betekent dit de helft minder stikstofuitstoot in 2030. Wie is verantwoordelijk voor het grootste deel van de uitstoot? De boeren. Nou ja, de koeien van die boeren. Daar hebben we er te veel van in ons kleine landje. Zeker op bepaalde plekken dicht bij natuurgebieden.

Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Door decennialang lafhartig beleid dat kolen, geiten, boeren en koeien spaarde. En dat een parallelle administratieve wereld creëerde waarin de problemen veel minder groot leken dan ze in werkelijk waren. Nu de regels en wetten uit die parallelle wereld, vaak door toedoen van milieuclubs, voor de rechter aan echte regels en wetten worden getoetst, lijkt eindelijk de ernst van de situatie in dat parallelle universum door te dringen.

En slaat de wanhoop en paniek toe. Zeg maar, blinde paniek. En wat doen boeren en bestuurders wanneer de situatie radeloos, redeloos en reddeloos is? Rare bokkesprongen maken. Bijvoorbeeld bij wijze van protest de koeien een dag op stal houden: #30meikoeuitdewei. En dan in de media roepen: Is dit wat jullie willen in Den Haag???!!!!

Ja, denk ik dan, dat is precies wat Den Haag wil (maar tot nu toe niet hardop durfde te zeggen): Er moeten minder koeien in de wei omdat ze teveel stikstof uitstoten.

De provincie Overijssel, intussen, die de hete aardappel van de stikstofproblematiek door Den Haag op het bordje kreeg geschoven, probeert binnen de regels van het parallelle universum wanhopig nieuwe geitenpaadjes te vinden. Bijvoorbeeld, door 15 miljoen in een stikstoffonds te stoppen, waarmee boeren, die op basis van een uitspraak van de Raad van State uit 2019 een vergunning nodig hebben, elders stikstofrechten kunnen opkopen. De advocaat van een milieuclub zei daarover: ‘De vervuiler krijgt gemeenschapsgeld voor een vergunning die hij gratis kreeg.’

Ik zou het koehandel noemen. Waarmee het probleem niet wordt opgelost, maar heen en weer wordt geschoven.

Maar nu lijkt dan toch eindelijk de koe bij de horens te worden gevat. Volgende week wordt bekend gemaakt welke stikstofbeperkende maatregelen waar precies nodig zijn. Verantwoordelijk minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal heeft al laten weten dat de maatregelen ‘veel impact’ zullen hebben omdat de stikstofopgave ‘zo complex’ is. Boeren kunnen de borst ook nat maken. ‘Dat we tot een reductie van de veestapel komen, is evident.’ Klare taal van de minister. Maar ze heeft makkelijk praten, want de maatregelen die de stikstofuitstoot drastisch moeten beperken, moeten worden uitgevoerd door de provincies.

De minister kiepert een flinke zak geld (in totaal 25 miljard) over de provinciegrenzen met de boodschap: Je hebt een jaar om het probleem, waar wij jarenlang omheen zijn gelopen, op te lossen. Veel succes!

Persoonlijk acht ik de kans dat het probleem nu ook echt wordt opgelost niet zo heel erg groot. Al was het maar omdat er volgend jaar verkiezingen zijn voor Provinciale Staten. En we weten allemaal wat er gebeurt als er verkiezingen in aantocht zijn. Dan staat gans het politieke en bestuurlijke raderwerk bijkans stil omdat de toorn van het volk wordt gevreesd wanneer impopulaire maatregelen moeten worden genomen. En het raderwerk stond al stil omdat het probleem maar niet wordt opgelost….