Internationale Art Brut Biënnale

Peter van der Tol 9 oktober 2023, 09:32
De Art Brut Biënnale is er weer van 1 t/m 15 oktober in Hengelo. Met verschillende nieuwe gezichten, oude bekenden en vooral verrassende kunst van een hoog niveau. Meer dan 1200 kunstwerken van 150 (internationale) kunstenaars. En op de eerste dag was het al gezellig druk met kunstliefhebbers.
 
Art brut staat voor een genre in de hedendaagse kunst. Je kan eigenlijk niet spreken over een stijl. Het begrip wordt voornamelijk gebruikt voor verschillend werk van -meestal autodidactische- kunstenaars, die de regels van de conventionele kunstwereld negeren of afwijzen en buiten de marges daarvan min of meer geobsedeerd hun eigen vormtaal en thematiek vervolgen. Sommige Art brut-kunstenaars leden aan psychische stoornissen, verbleven in inrichtingen en gevangenissen. Men spreekt daarom ook wel van outsider art of outsiderkunst.
 
Centraal in de hal staat Catherina Pearls met een doek van 10 meter hoog en 2,5 meter breed. Vorig jaar was Hengelo haar eerste, bijna geforceerde, expositie. Nu staat zij daar fier en vol vertrouwen met een nieuw kunstwerk. Door de Art Brut Biënnale in Hengelo heeft zij in het afgelopen anderhalf jaar vele uitnodigingen voor exposities gekregen. Zoveel, dat zij uitnodigingen heeft moeten afslaan. Zij vertelt dat zij geen andere kunst in huis heeft en geen musea bezoekt om niet beïnvloed te worden en om te voorkomen dat zij haar eigenheid verliest. Typisch Art Brut zou je zeggen. Zij vertelt ook dat zij in haar ontwikkeling stappen heeft gezet en dat zij ‘op haar plek is’ als kunstenaar en waardering haar ten deel valt. Dit is voor vele kunstenaars met een psychiatrisch verleden het mooist denkbare resultaat.
 
Twee kunstenaars vragen extra aandacht, te weten Anton Westbroek en Mina Mond.
Anton Westbroek is een kunstenaar uit Utrecht die in korte tijd al heel veel werk gemaakt heeft. In zijn huis staan 600 schilderijen van zijn hand. Anton heeft zich op de Biënnale beperkt tot abstract weergegeven clownskoppen. Zijn schilderwerken worden gecreëerd volgens thema’s als “enorme chaos”, “probeer te overleven”, “hoofd sta toch even stil”, “stop de hersenspinsels” e.d. Over de verwarde wereld met hersenspinsels en chaos schrijft hij dat hij die achter zich heeft gelaten. Hij geeft de beschouwer mee: “Zoek en kijk en probeer zelf een weg te vinden in deze wereld die gedomineerd wordt door chaos.”
Kleurrijke herkenbare en originele werken die indruk maken en een inkijkje geven in zijn leefwereld.

Mina Mond is een typische Art Brut kunstenares uit Frankrijk. Zij heeft al diverse exposities gehad over de gehele wereld. Wie haar wil kenschetsen komt op begrippen als: “naïf noir artist, printmaker, feral painter, weirdo, fortune teller, dark bat.” Vooral feral painter (wilde schilder) intrigeert als je haar werken ziet op de Art Brut Biënnale. Ze zijn ontzettend gedetailleerd en verfijnd. Het zijn net middeleeuwse triptieken. Het leven in al haar (vaak groteske) uitingen kom je op het doek tegen. Dood, hel en verdoemenis zijn de onderlaag van deze grote kleurrijke werken. Je ogen dwalen door haar wereld en je wordt er ingezogen. Zij is, net als vele kunstenaars, deze dagen regelmatig aanwezig.

Haar levensverhaal kent vele problematische momenten. Geboren met een afwijking, ziekte en later tweemaal een bijna dood ervaring. Zij richt zich op het geloof en wil zelfs pastor worden. Op een keuzemoment kiest ze toch voor de kunst. Dit past beter bij haar verlegenheid. In veel van haar werken vind je de link naar geloof, kunst en ziekte. Naast de schilderkunst gebruikt ze vele andere kunstvormen. Mina Mond beschouwt zichzelf als een verhalenverteller. Ze vertelt in haar werken van de tragische, angstaanjagende en echte wereld om haar heen.