Leuk sterven

Harriët Tomassen 24 oktober 2022, 13:18
‘Jij sterft heel leuk’, zegt Barbara tegen Els in de Saarpodcast ‘50+, maar nog lang niet dood’, die wrang genoeg pas zes maanden bestaat als Els overlijdt aan kanker. In deze podcast  spreken drie collega-vriendinnen zeer openhartig over allerlei zaken en -omdat Els ongeneeslijk ziek blijkt- ook in toenemende mate over haar naderende dood.

Hoe reageer je als je te horen krijgt dat je ongeneeslijk ziek bent en dood gaat. Elf jaar geleden ontving een dierbare vriend tijdens het eerste gesprek met een oncoloog het bericht dat hij zijn drie piepjonge kinderen niet zou zien opgroeien. Altijd een oersterke man geweest maar hier viel geen krachtmeting meer te leveren. Ontzetting in onze vriendengroep en een grote behoefte aan nabijheid, dus gingen we meer herinneringen creëren. Etentjes en weekenden weg waar we op een nonchalante manier foto’s maakten alsof we de tijd wilden bevriezen. Het gesprek over de naderende dood werd niet gevoerd. Wel gesprekken over hoopvolle behandelingen en experimentele chemokuren waarin hij nog geloofde, maar wij niet. We praatten met hem mee tot het moment dat hij naar bed ging, waarna we ons ineens wel durfden te uiten en te huilen over zijn onvermijdelijke dood.
 
Hoe anders is dit bij Els. Tijdens de eerste afleveringen van de Saarpodcast blijkt Els ziek te zijn. De kankerminuutjes in de eerste afleveringen, waarin Els de luisteraars bijpraat over haar onderzoeken, worden snel hele afleveringen waarin Els haar emoties en keuzes deelt. We horen haar verdrietig zijn omdat haar hond Willem haar gaat overleven, zich ellendig voelen, zich afvragen hoe ‘dood gaan’ gaat. Maar we horen haar vooral veel luidkeels lachen en eindeloos borrelen. De vriendinnen bespreken de lichamelijke ongemakken, ook in welke pyjama Els wordt opgebaard, het opvallende ontwerp van de kist en wie ze om zich heen wil hebben als het echt zover is. Ze ruimt op door oude vetes en ruzies bij te leggen en neemt afscheid van heel veel mensen. Er is geen ontkenning bij Els, maar een grote openheid en kwetsbaarheid, waardoor ze nog veel liefde en oprecht medeleven kan ontvangen. Onverschrokken beantwoordt Els alle vragen die ik niet durfde te stellen aan mijn dierbare vriend.
 
Er bestaat geen blauwdruk voor een goed sterfbed, je kunt je er wel op voorbereiden. Ik zou zelf een Els willen zijn; niet ontkennen maar omarmen. Hoe denk jij te reageren op dat wat zeker ooit gaat gebeuren?