Vrije rol van groot belang voor opbouwwerker

Vrije rol van groot belang voor opbouwwerker

In september 2020 maakte ik voor het eerst kennis met Drees Kroes, toen ik het boek ‘Drees Kroes - de man van de assist’, las. Een man naar mijn hart.
Even gingen mijn gedachten toen terug naar het moment - ik meen in 2004 - dat ik op het matje werd geroepen door de Stadsdeelmanager in Stadsdeel West in Enschede. Ik had mij tijdens een bijeenkomst met bewoners, raadsleden en dus ook de wethouder, wat al te kritisch uitgelaten over de wijze waarop er naar mijn idee met bewonersbelangen werd om gegaan.
Was ik onder de indruk? Nee! Stiekem vond ik het geweldig. Mijn boodschap was blijkbaar overgekomen.
Maar, wat ik wel had geleerd, is dat je een wethouder of raadslid niet onnodig in verlegenheid moet brengen. Daarbij is het wel van groot belang dat je als opbouwwerker je onafhankelijkheid behoudt. Een vrije rol, zoals ook in het boek over Drees beschreven staat, is dat eveneens.

Als opbouwwerker zien we ons als derde, onafhankelijke partij. Dat laatste valt niet altijd mee, wanneer je bijvoorbeeld te maken hebt met opdrachtgevers die graag willen bepalen. Hier werd ik mee geconfronteerd, toen ik mijn carrière als opbouwwerker begon in 2002, in de wijk Pathmos in Enschede. Alle woningen werden gerenoveerd. Een behoorlijke fysieke, maar vooral ook langdurige ingreep. Hoe neem je bewoners mee in die plannen, wanneer het sentiment van die bewoners ten opzichte van gemeente en woningcorporatie negatief is?
Dan ‘vlieg’ je een opbouwwerker in. Dat werd ik.
Ik liet mij inspireren door de ‘Deventer Wijkaanpak’ en maakte van daaruit een plan van aanpak. Eén van mijn ideeën was het vormen van Buurtpanels: een groep bewoners die een aantal straten van de wijk vertegenwoordigde. Het werd een groot succes. In totaal zes buurtpanels kregen een belangrijke rol tijdens het gehele renovatieproject.

Ruimte nodig
Dat was niet altijd even gemakkelijk en zeker niet vanzelfsprekend. Zo liet een belangrijke functionaris van de woningcorporatie verschillende keren weten, dat ik zaken anders moest doen. Dat werkte niet voor mij. Ik had ruimte nodig. Ik knoopte een gesprek aan met mijn directeur en vertelde dat ik speelruimte nodig had om mijn werk te kunnen doen. ‘Ik word afgerekend op het resultaat, maar de weg waarlangs bepaal ik’, zo was mijn stelling.
Mijn directeur had mij heel goed begrepen. Gevolg was dat ik mijn werk kon doen zoals ik dat volgens mijn visie voor ogen had.
Essentieel daarbij voor mij is de rol van de bewoners. Via veel gesprekken achter de voordeur, was het mij duidelijk dat er weinig vertrouwen was in gemeente en corporatie. Bewoners hadden successen nodig om weer actief te worden.
Een voorbeeld dat ik vaak aanhaal, is het verhaal van de afvalbak. Bewoners wilden in hun buurt, waar veel kinderen speelden, een afvalbak. Leek mij niet ingewikkeld. Maar de leden van het betreffende Buurtpanel gaven aan nul op rekest te hebben gekregen bij de gemeente.
Het probleem zat ‘m in de kosten van leegmaken van de afvalbak.
Om een lang verhaal kort te maken. Ik heb gesproken met de ambtenaar van de gemeente en uitgelegd hoe wederkerigheid werkt. De afvalbak kwam er, de bewoners kregen de sleutel om zelf de afvalbak te legen.
‘Successen moet je vieren’, werd het motto. Er zouden er velen volgen.
Het werken in de wijk Pathmos was de basis waar ik gevormd ben als opbouwwerker.

Succesfactoren
Waar ik in 2002 begon met NUL georganiseerde bewonersgroepen, vertrok ik in 2009 toen zo’n 15 actieve bewonersgroepen Pathmos in beweging hielden.
Er kwam een Pathmos LOGO, Pathmosspeld, Pathmos wandeling, enz.
Bewoners van Pathmos waren weer trots op hun wijk, met een eigen identiteit:
‘Pathmos een wijk met karakter’, werd de nieuwe slogan.
Wat waren belangrijke succesfactoren? Ik herinner mij dat ik destijds in de evaluatie schreef: Continuïteit in processen en relaties.
Dit onderschrijf ik nog steeds. Hiermee bouw je vertrouwen op en werk je aan wederkerigheid.
Ik begreep dan ook weinig van het besluit van de gemeente Enschede om in 2017 het wijkwerk aan te besteden. Voor mij had dit als consequentie, dat ik na 17 jaar als wijk/opbouwwerker in dienst van Alifa, mijn ontslag kreeg.
De nieuwe welzijnspartner die een aantal van de opdrachten kreeg heet Incluzio Uitvoering Oost. Mijn nieuwe werkgever. Wij opereren in Enschede onder de naam SVEN (Samen Versterken van Enschede door Noaberschap).
Ik kan doorgaan met mijn passie: werken in de wijk, werken met mensen. Samen met bewoners én de netwerkpartners, werken aan hun welzijn.
En daar waar het kan, mensen die een belangrijke vinger in de pap hebben, ‘meenemen’ in het besef dat ‘ambtenaren dienaren moeten zijn van de gemeenschap’, zoals Drees Kroes het zo treffend heeft omschreven.

Symposium
Het is fantastisch dat Drees Kroes met de Stichting Sociale Ontwikkeling (SSO) het initiatief heeft genomen een symposium te organiseren met als titel ´SOCIAAL activistisch WERK in de WIJK´. Er kan niet genoeg aandacht zijn voor het wijkwerk. Ik maak helaas nog regelmatig schrijnende situaties mee ‘achter de voordeur’. Ik verheug mij op de bijeenkomst 7 oktober. En waar het kan zal ik, vanuit de beroepspraktijk, zeker een actieve bijdrage leveren.


Bertus Siemerink,

Wijkwerker Incluzio Uitvoering Oost

Symposium

Tijdens het symposium op 7 oktober, waarbij ROC-directeur Margo Koopman als dagvoorzitter optreedt, zullen onder anderen Mariël van Pelt (onderzoeker Movisie), Cevdet Örnek (directeur Wijkracht), Judith Metz (lector Social Work Saxion) en Willem Jan Bruins (directeur Beroepsorganisatie Professionals in Sociaal Werk) hun visie geven op het thema. Vier ervaren sociaal werkers zullen reageren op de betogen.

Aanmelden voor het symposium kan via: 7-okt-21@sso-twente.nl