Troosteten

Een dag na het overlijden van mijn vader kwam al vroeg in de ochtend Bertha, een dierbare vriendin van mijn ouders, een grote pan zelfgemaakte soep brengen. We waren heel erg verrast en dankbaar voor dit zorgzame gebaar. Er viel zoveel te regelen voor de uitvaart dat eten niet onze eerste prioriteit had. Niemand had de fut om na te denken over eten, laat staan dat er iemand energie had om zelf te koken. Bertha had dit goed aangevoeld en snapte waar wij behoefte aan hadden in een emotionele tijd waarbij er een afscheid geregeld moest worden.

In de Joodse cultuur zijn familieleden, vrienden en bekenden verplicht om de nabestaanden de eerste zeven dagen eten te geven. En in Amerikaanse series en films heb ik regelmatig gezien dat de condoleance bij de nabestaanden thuis is waarbij de aanwezigen eten meenemen voor de familie. Vast en zeker dat deze rituelen van oorsprong een heel functioneel karakter hebben.

Ook de oorsprong van het beroemde plakje cake bij een uitvaart is een praktische. Vroeger was het gebruikelijk om te vasten vanaf het overlijden tot aan de uitvaart. Op de dag van de uitvaart gebeurde het met enige regelmaat dat nabestaanden flauwvielen tijdens de uitvaart. Heel soms viel er een aanwezige in het gegraven gat, bedoeld voor de kist. Dit wordt wel de zuigende kracht van het graf genoemd. Het had niets te maken met overmand worden door zoveel verdriet dat degene mee wilde met de overledene, maar alles met het feit dat iemand al dagen niet gegeten had.

Een pastoor had genoeg van de consternatie die op deze flauwtes volgden. Hij vroeg zijn huishoudster om hier iets op te bedenken. Er moest in ieder geval zout, vet en suiker in zitten als noodzakelijke ingrediënten om flauwvallen te voorkomen. Het verhaal wil de dat de huishoudster erg van cake hield en bij de eerstvolgende uitvaart kregen de aanwezigen eerst koffie met cake voordat ze naar het graf gingen. Volgens de overlevering was het gedaan met de zuigende kracht van het graf!

Het ritueel van koffie en cake voorafgaand aan de plechtigheid is veranderd in allerlei soorten catering na afloop van de plechtigheid. Op deze manier kunnen de aanwezigen met voldoende energie de terugreis weer aanvaarden. En het is het moment om na te praten, herinneringen op te halen en emoties te delen. Er wordt met enige regelmaat minachtend gesproken over de koffie met het beroemde plakje cake. Er is inderdaad veel meer mogelijk op het gebied van catering. Maar bij deze ook een pleidooi voor onze overheerlijke cake. Een mooie traditie met alle ingrediënten om getroost te worden.

En als ervaringsdeskundige kan ik ook een pan soep aanbevelen. Ik weet bijna zeker dat een pan soep bij families die druk zijn met het regelen van een uitvaart, gewaardeerd gaat worden!

Harriët Tomassen,
Directeur/Bestuurder Crematoria Twente