TukkerTrek

Marathon: de eerste en de oudste

Robert Beernink 24 november 2022, 10:18
In de serie ‘Twentse Trekken op Bijzondere Plekken’ doet Robert Beernink wekelijks voor TKKR met een kritisch-relativerende knipoog verslag van zijn reizen naar bijzondere plekken met Twentse trekken. Onder het motto: ‘In de Tukkers, hun aard, gewoontes en gebruiken, komt de hele wereld samen.’


 
Route 27
Epidaurus - MARATHON - Mantua
 
Op zo’n vijfendertig kilometer loopafstand ten noorden van Athene, aan de oostkust van Attica, ligt het dorpje Marathon. Naar dit plaatsje is zowel een veldslag als een sportevenement genoemd.
 
De oude Perzen hadden hun zinnen op de Griekse stadstaten gezet en landden in augustus 490 voor Christus op de kust bij Marathon. De Griekse staatsman en veldheer Miltiades de Jongere had het tot ‘strategos’ (legeraanvoerder) geschopt vanwege zijn anti-Perzische gezindheid en kennis van de Perzische militaire tactiek. Hierdoor kon hij de overmacht aan Perzen verslaan en zo een eind maken aan de Eerste Perzische Oorlog.
 
De Griekse ijlbode Pheidippides was in eerste instantie naar Sparta op de Peleponnesos gestuurd om hulp te vragen bij het verzet tegen de Perzen en rende na de voor de Grieken zo glorieus verlopen veldslag door naar Athene. Daar sprak hij het legendarische ‘Nikomen’ (‘Wij hebben gewonnen’) en viel dood ter aarde van uitputting.
 
De authenticiteit van het verhaal wordt in twijfel getrokken; er is slechts één historische bron. Toch doet dat niets af aan de heroïek die eraan verbonden is. Ter herinnering aan de legendarische tocht, werd bij de moderne Olympische Spelen in 1892 de marathonloop ingevoerd en spreekt de hardloopwedstrijd over 42 kilometer en 195 meter nog altijd in hoge mate tot de verbeelding.
 
De oplettende lezer heeft al opgemerkt dat de huidige afstand van de marathon afwijkt van de historische.
In de oudheid verbonden twee wegen, waarschijnlijk paden, Marathon met Athene: een door de bergen van 35 kilometer en een meer zuidelijk gelegen vlakkere van 40 kilometer. Vanwege de aanwezigheid van Perzische legers in het zuiden, heeft Pheidippides waarschijnlijk de lastige kortere weg genomen.
 
Tot aan de Olympische Spelen van 1908 in London, liepen de marathonlopers, conform de gemakkelijke route, 40 kilometer. De huidige afstand is 2 kilometer en 195 meter langer. Hoe kan dat?
 
De start van de Olympische Marathon van 1908 was bij Windsor Castle. De afwijking in de tot dan toe gehanteerde lengte van het parcours was het gevolg van de wens van de Britse Koning Edward VII en Koningin Alexandra, dat de finishlijn pal voor de Koninklijke tribune in het Olympisch stadion zou liggen. Sindsdien is de afstand niet meer gewijzigd.
 
De eerste marathon in Nederland werd gelopen in Enschede. Dit was het gevolg van een afspraak tijdens een congres van de Internationale Atletiekfederatie IAAF, dat er een atletiekwedstrijd tussen Nederland en Tsjecho-Slowakije zou worden georganiseerd en dat een marathonloop daar onderdeel van zou zijn. In de Tsjecho-Slowaakse delegatie zat Ir. Bukovski, de organisator van de marathon van Košice, de oudste marathon van Europa.
 
Op 12 juli 1947 finishte, opgewacht door atletieklegende Fanny Blankers-Koen, de oudste marathon van Nederland in het G.J. van Heekpark in Enschede. Een looptraditie was geboren. Tot 1991 werd het evenement tweejaarlijks gehouden en daarna jaarlijks.
 
Naam, start- en finishlijn en het parcours van de, nu, ‘Sponsornaam Enschede Marathon’ zijn aan verschillende wijzigingen onderhevig geweest, hebben echter in de loop van de jaren geleid tot het grootste loopevenement in de regio, waar duizenden mensen meedoen aan de verschillende afstanden die kunnen worden afgelegd.
 
Voor veel hardlopers blijft de antieke loopafstand de ultieme droom, maar deze is voor slechts weinigen weggelegd. Echte hardlopers zijn geen doodlopers. Het gaat immers niet alleen om de eerste 42 kilometer, maar ook om die laatste 195 meter. Dat is een wet van Meden en Perzen.
 
 
Wordt vervolgd: Route 28 Marathon - MANTUA – Vaduz: Mantua, Commedia dell’arte en de volksrevues
 
Contact: www.robertbeernink.nl