Mode
Toen is nu: ambachtelijke blauwdruk
Als je een muur in je huiskamer wilt schilderen van een lichte naar een donkere kleur, dan is dat vrij eenvoudig te doen met muurverf. Vaak met een laag verf is de klus al geklaard.
Maar heb je wel eens geprobeerd om op een donkere ondergrond een lichte kleur aan te brengen? Nou, ik kan je vertellen dat je heel veel moeite moet doen voor een mooi licht resultaat. Datzelfde geldt voor het schilderen van een schilderij, het maken van een potloodtekening en zelfs voor het aanbrengen van makeup. Dit principe geldt ook voor het drukken van een dessin op een stof. Het is heel eenvoudig om een lichte ondergrond te voorzien van een donkere print. Je drukt of tekent met de donkere verfstof gewoon op de lichte ondergrond.
Maar hoe maak je met een lichte kleur een dessin op een donkere achtergrond? Tegenwoordig worden stoffen gedessineerd met speciale machines. Voor een wit dessin print je met een laserprinter op een wit doek heel nauwkeurig de donkere achtergrond. Met de voldruktechniek druk je met een drukpers in één keer zowel het dessin als de achtergrond. Met de overdruktechniek verf je met de lichtste kleur uit je dessin de hele stof en druk je in een tweede laag de donkere kleur als achtergrond op het doek. Zo’n 200 jaar geleden werden er ook stoffen gemaakt met een donkere achtergrond en een wit dessin. Zoals bijvoorbeeld met het beroemde indigoblauwverven. Drukmachines en laserprinters waren er nog niet. Hoe deden ze dat toen?
Ambachtelijk indigoblauw
Onlangs bezocht ik het museum Bussemakerhuis in Borne voor de tijdelijke tentoonstelling B.L.A.U.W. ik werd bijna letterlijk ondergedompeld in de wereld van indigo van zo’n twee eeuwen geleden; over de toepassingen en mogelijkheden van blauwverven en blauwdrukken. Het was Johannes Antonius Mulder die in 1797 afstudeerde als blauwverver en drukker. Hij bracht dit ambacht naar Borne waar hij zijn eigen blauwververij en blauwdrukkerij begon.
Tot op de dag van vandaag wordt dit ambacht nog steeds beoefend. De kunst van het natuurlijk verven, textiel en dessinontwerpen. Wist je dat de blauwdruktechniek wereldwijd populair is en zelfs opgenomen is op de Unesco lijst van immaterieel cultuur erfgoed!?
Omdenken is het geheim
Hoe krijg je een witte print op een indigoblauw doek? Daarvoor gebruik je techniek van het blauwdrukken. Hiervoor worden houten drukblokken gebruikt. De blokken worden meestal uit appel of perenhout gemaakt waarin patronen in een hoog reliëf uitgesneden worden. Fijnere dessins en motieven worden verkregen door metalen schijfjes, pinnetjes of plaatjes in het blok aan te brengen. Het drukblok wordt in de drukpap (waar onder andere was aan is toegevoegd) gedoopt en daarna op de nog te verven stof aangebracht. Daarna wordt de (bedrukte) stof in z'n geheel met de indigoblauwe kleurstof geverfd.
Dan volgt het droogprocedé. De stof zal verkleuren van geel, groen naar blauw. De indigoverf heeft niet gepakt op het dessin van de drukpap. Na het wassen van de doek verdwijnt de was en blijft een wit dessin over. Het geheim voor deze techniek zit ‘m dus in het omdenken. Je print geen dessin op het doek, je kleurt juist de omgeving met de indigoverf.
Op een blauwe maandag
Toen ik dit las, dacht ik, wauw, nooit geweten dat deze uitdrukkingen daar vandaan komen! Zoals prachtig samenvattend omschreven in de folder van B.L.A.U.W.: “als de stof uit de verfput wordt gehesen kleurt de tot dan gele indigo door zuurstof uit de lucht eerst groen en dan blauw. Het lijkt een wonder. Om dit te stimuleren wordt een doek ‘bont en blauw’ geslagen. Lukt dit niet dan ergert de blauwdrukker zich ‘groen en geel’. Wanneer de doek onvoldoende gekleurd is dan is deze ‘niet aan zijn trekken’ gekomen’. Op zaterdag gaat de doek in de verfkuip, op maandag komt hij er weer uit en wordt hij te drogen gehangen. De blauwverver heeft het dan makkelijk; ‘een blauwe maandag’.” (bron: museum Bussemakerhuis Borne)
Tentoonstelling B.L.A.U.W. verlengd
Wil je meer weten en zien over de magische indigo verf en druktechnieken? Over de eeuwenoude indigo geschiedenis uit Aziatische en Afrikaanse landen? Of over de blauwdrukkerij van Johannes Antonius Mulder? Dan is een bezoek aan het museum Bussemakerhuis in Borne aan te bevelen. Je hebt nog de tijd, want wegens succes is de tentoonstelling verlengd tot 15 februari 2024.
Maar heb je wel eens geprobeerd om op een donkere ondergrond een lichte kleur aan te brengen? Nou, ik kan je vertellen dat je heel veel moeite moet doen voor een mooi licht resultaat. Datzelfde geldt voor het schilderen van een schilderij, het maken van een potloodtekening en zelfs voor het aanbrengen van makeup. Dit principe geldt ook voor het drukken van een dessin op een stof. Het is heel eenvoudig om een lichte ondergrond te voorzien van een donkere print. Je drukt of tekent met de donkere verfstof gewoon op de lichte ondergrond.
Maar hoe maak je met een lichte kleur een dessin op een donkere achtergrond? Tegenwoordig worden stoffen gedessineerd met speciale machines. Voor een wit dessin print je met een laserprinter op een wit doek heel nauwkeurig de donkere achtergrond. Met de voldruktechniek druk je met een drukpers in één keer zowel het dessin als de achtergrond. Met de overdruktechniek verf je met de lichtste kleur uit je dessin de hele stof en druk je in een tweede laag de donkere kleur als achtergrond op het doek. Zo’n 200 jaar geleden werden er ook stoffen gemaakt met een donkere achtergrond en een wit dessin. Zoals bijvoorbeeld met het beroemde indigoblauwverven. Drukmachines en laserprinters waren er nog niet. Hoe deden ze dat toen?
Ambachtelijk indigoblauw
Onlangs bezocht ik het museum Bussemakerhuis in Borne voor de tijdelijke tentoonstelling B.L.A.U.W. ik werd bijna letterlijk ondergedompeld in de wereld van indigo van zo’n twee eeuwen geleden; over de toepassingen en mogelijkheden van blauwverven en blauwdrukken. Het was Johannes Antonius Mulder die in 1797 afstudeerde als blauwverver en drukker. Hij bracht dit ambacht naar Borne waar hij zijn eigen blauwververij en blauwdrukkerij begon.
Tot op de dag van vandaag wordt dit ambacht nog steeds beoefend. De kunst van het natuurlijk verven, textiel en dessinontwerpen. Wist je dat de blauwdruktechniek wereldwijd populair is en zelfs opgenomen is op de Unesco lijst van immaterieel cultuur erfgoed!?
Omdenken is het geheim
Hoe krijg je een witte print op een indigoblauw doek? Daarvoor gebruik je techniek van het blauwdrukken. Hiervoor worden houten drukblokken gebruikt. De blokken worden meestal uit appel of perenhout gemaakt waarin patronen in een hoog reliëf uitgesneden worden. Fijnere dessins en motieven worden verkregen door metalen schijfjes, pinnetjes of plaatjes in het blok aan te brengen. Het drukblok wordt in de drukpap (waar onder andere was aan is toegevoegd) gedoopt en daarna op de nog te verven stof aangebracht. Daarna wordt de (bedrukte) stof in z'n geheel met de indigoblauwe kleurstof geverfd.
Dan volgt het droogprocedé. De stof zal verkleuren van geel, groen naar blauw. De indigoverf heeft niet gepakt op het dessin van de drukpap. Na het wassen van de doek verdwijnt de was en blijft een wit dessin over. Het geheim voor deze techniek zit ‘m dus in het omdenken. Je print geen dessin op het doek, je kleurt juist de omgeving met de indigoverf.
Op een blauwe maandag
Toen ik dit las, dacht ik, wauw, nooit geweten dat deze uitdrukkingen daar vandaan komen! Zoals prachtig samenvattend omschreven in de folder van B.L.A.U.W.: “als de stof uit de verfput wordt gehesen kleurt de tot dan gele indigo door zuurstof uit de lucht eerst groen en dan blauw. Het lijkt een wonder. Om dit te stimuleren wordt een doek ‘bont en blauw’ geslagen. Lukt dit niet dan ergert de blauwdrukker zich ‘groen en geel’. Wanneer de doek onvoldoende gekleurd is dan is deze ‘niet aan zijn trekken’ gekomen’. Op zaterdag gaat de doek in de verfkuip, op maandag komt hij er weer uit en wordt hij te drogen gehangen. De blauwverver heeft het dan makkelijk; ‘een blauwe maandag’.” (bron: museum Bussemakerhuis Borne)
Tentoonstelling B.L.A.U.W. verlengd
Wil je meer weten en zien over de magische indigo verf en druktechnieken? Over de eeuwenoude indigo geschiedenis uit Aziatische en Afrikaanse landen? Of over de blauwdrukkerij van Johannes Antonius Mulder? Dan is een bezoek aan het museum Bussemakerhuis in Borne aan te bevelen. Je hebt nog de tijd, want wegens succes is de tentoonstelling verlengd tot 15 februari 2024.
