Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 28 april t/m zo 4 mei 2025
Huurprijzen in vrije sector stijgen met 13%.
In het 1e kwartaal lagen de prijzen van nieuwe huurcontracten gemiddeld bijna 13% boven die van een jaar eerder. Dat is de grootste stijging in jaren, blijkt uit cijfers van makelaarsvereniging NVM. Vooral buiten de steden stijgen de huurprijzen sterk. In nieuwe huurcontracten in de middenhuur en vrije sector bedroeg de gemiddelde prijs per vierkante meter het afgelopen kwartaal €17.91 (15,86 een jaar eerder). De huurprijs per vierkante meter van appartementen ligt hoger dan die van woonhuizen.
De gemiddelde prijsstijging voor nieuwe huurwoningen bereikte een recordniveau: 17% op jaarbasis. In steden zijn de huurprijzen weliswaar hoger dan daarbuiten, maar in niet stedelijk gebied bedroeg de toename in de afgelopen twee jaar bijna 18%. In Amsterdam betaalt een huurder in de vrije sector €24 per vierkante meter, een stijging van krap 5% op jaarbasis. In de andere 3 grote steden liggen de huurprijzen rond de 18 per vierkante meter. In Rotterdam stegen de prijzen bijna 17% op jaarbasis. (FD)
……………………………………………………………
Trump opent nieuwe aanval op rechtstaat met arrestatie rechter.
De arrestatie van een rechter uit Milwaukee in de staat Wisconsin heeft de verhouding tussen de regering Trump en de rechterlijke macht verder op scherp gezet.
Hannah Dugan werd aangehouden door FBI-agenten omdat ze een ongedocumenteerde immigrant, die in haar rechtszaal op het punt stond opgepakt en daarna uitgezet te worden door de FBI, via een zijdeur de zaal uit had geleid. De man kon hierdoor ontsnappen.
Het besluit een zittende rechter op te pakken is een escalatie in de strijd tussen de regering Trump en de rechterlijke macht in het land over de uitzettingen van veronderstelde illegale immigranten. Dat nu zelfs een rechter is gearresteerd laat volgens de Amerikaanse media zien dat het Trump menens is wat betreft zijn dreigementen om rechters aan te pakken die de uitzetting van ongedocumenteerde immigranten tegenwerken. Dugan wordt beschuldigd van het opzettelijk misleiden van federale agenten en het verborgen houden van een verdachte. Voor beide aanklachten geldt een maximumstraf van 6 jaar cel en een boete van 350 duizend dollar. (VK)
…………………………………………..
Wereldwijd sterkste groei militaire uitgaven sinds einde koude oorlog.
De grote geopolitieke spanningen en militaire conflicten leidden in 2024 tot groei defensie-uitgaven met bijna 10% in vergelijking met 2023.
De gezamenlijke uitgaven van alle landen in de wereld kwam uit op 2.718 miljard dollar voor militaire uitgaven. Daarmee wordt wereldwijd 2,5% van het bruto binnenlands product aan defensie uitgegeven, aldus het SIPRI. In de afgelopen 10 jaar was elk jaar sprake van een stijging. Het instituut schrijft dit toe aan de grote geopolitieke spanningen en militaire conflicten, in het bijzonder die tussen Rusland en Oekraïne en in het Midden-Oosten. Voor het 2e jaar op rij stegen de uitgaven in alle regio’s in de wereld.
De VS, China, Rusland, Duitsland en India – de 5 landen met de hoogste militaire uitgaven – waren goed voor 60% van het totaal, met wereldwijd een gecombineerde uitgave van 1.635 miljard dollar. Op basis van begrotingen en plannen, voorspelt het SIPRI dat de stijging de komende jaren zal doorzetten.
De grote toename van defensie-uitgaven in Europa schrijft het SIPRI niet geheel verrassend toe aan de oorlog in Oekraïne. Rusland voerde de militaire bestedingen in 2024 fors op naar 7,1% van het bbp. Het ging om 149 miljard dollar, een stijging van 38% ten opzichte van 2023 en een verdubbeling in vergelijking met 2015. Van alle overheidsuitgaven geeft Rusland 19% uit aan defensie.
De uitgavenkloof met Oekraïne nam zo fors toe: de regering Zelensky kon de militaire uitgaven met slechts 2,9% laten stijgen, naar 64,7 miljard dollar. Oekraïne geeft 34% van zijn bbp en daarmee volgens het SIPRI alle belastinginkomsten, uit aan zijn verdediging. (NRC)
………………………………………………………..
Doge….
We kunnen minstens $2 biljoen besparen! riep Musk tijdens een Maga-bijeenkomst vorig jaar. Trumps huidige handelsminister Lutnick stond er verbaasd naast: ze hadden vooraf afgesproken een bedrag van $1 biljoen te noemen. ‘Alright then’, wist Lutnick nog uit te brengen.
Nu kan de Amerikaanse overheid best een bezem gebruiken. Er zou jaarlijks naar schatting tot $521 miljard door fraude weglekken en het begrotingstekort is veel te hoog. Maar Musks kettingzaag richt vooral schade aan. Rechtszaken stapelen zich op, dienstverlening hapert, pensionado ’s worden per ongeluk dood verklaard en er zijn serieuze zorgen over privacy schendingen. Verblind door overmoed en de engineers fallacy – de misvatting dat je alles kunt oplossen als een technisch vraagstuk – dacht Musk de overheid wel even te kunnen disrupten.
Maar dat werkt echt anders dan een fabriek of een app. Musk is er zelf ook niet ongedeerd vanaf gekomen. Hij is impopulair, de bromance met Trump lijkt wat bekoeld en Tesla heeft forse imagoschade opgelopen.
En het resultaat? Na 100 dagen Doge is er amper $160 mrd bespaard, en zelfs dát wordt betwijfeld! Alrighty then. (Anna Dijkman in het FD)
………………………………………………………..
Miljoenen mensen zullen sterven dankzij afbraak internationale solidariteit.
In Ethiopië wordt nu al duidelijk hoe dramatisch de gevolgen zijn van het schrappen van de Amerikaanse ontwikkelingshulp. Ethiopië, nog steeds een van de armste landen ter wereld, waar 70% van de bevolking in armoede leeft, moet zich schrap zetten voor een nieuw tijdperk. Trump maakte na zijn aantreden korte metten met de 60 miljard dollar aan ontwikkelingshulp waardoor Ethiopië in één klap 1 miljard dollar aan fondsen verloor. Honderden programma’s voor voedselhulp, noodhulp aan slachtoffers van klimaatverandering of oorlogsgeweld en zorg aan zieken en kinderen moesten worden stopgezet.
De Volkskrant beschreef vorige week hoe de Europese Commissie in het gat van de Amerikanen probeert te springen. Met een schamele 90 miljoen dollar en een verstoorde coördinatie van hulpprogramma’s is dat op zijn zachts gezegd een uitdaging, zo gaf de EU-coördinator zelf toe. In een opvangkamp voor ontheemden staan fonkelnieuwe tenten waarin niemand woont en watertanks zonder water; een complete mismatch van hulp als direct gevolg van de terugtrekking van de Amerikanen.
Het vertrouwen in nut en noodzaak van ontwikkelingshulp is al jaren op zijn retour, maar in de eerste 100 dagen van Trumps 2e termijn is het internationale systeem van solidariteit met armen, zieken of natuurrampen volledig op zijn kop gezet. De gevolgen voor miljoenen hulpbehoevenden zullen dramatisch zijn. Miljoenen vluchtelingen dreigen te verhongeren in kampen, moeders zullen weer sterven in het kraambed, vaccinatieprogramma’s voor kinderen worden stopgezet evenals de hulp aan hiv-patiënten met als gevolg dat de ziekte weer wereldwijd kan oplaaien.
Bereidheid van andere landen om de donorpot aan te vullen is ver te zoeken. De norm voor 0,7% van het bruto nationaal inkomen aan ontwikkelingshulp is allang losgelaten. Dat geldt ook voor de ambitie om in 2030 een einde te maken aan de armoede en ongelijkheid in de wereld. Die doelen voor een duurzame en inclusieve wereld opgesteld in 2015 lezen nu als een relict uit een ver verleden. (VK)
……………………………………………………….
Trump trekt spoor van vernieling.
Met radicaal beleid poogt Trump de wereld naar zijn wil te buigen. Maar hij ondervindt weerstand van financiële markten, rechters en populariteitspeilingen. Een terugblik op de eerste 100 dagen van Trumps tweede termijn.
Trump raast als een wervelwind door de Amerikaanse instituties. Hij laat een spoor van vernieling achter in de federale overheid, migrantengemeenschappen, op universiteiten, in wetenschappelijk onderzoek en de geschiedschrijving. In ontwikkelingshulp en bondgenootschappen, media en advocatuur, klimaat- en diversiteitsbeleid. Hij brengt de rechtstaat én de economie aan het wankelen.
Amerikaanse media bestempelen de afgelopen maanden vrijwel unaniem als ‘de meest baanbrekende’ sinds de beginperiode van Roosevelts presidentschap in 1933. In een interview zegt Trump deze week over het verschil tussen zijn 1e termijn, 8 jaar geleden, en nu: ‘De eerste keer had ik 2 dingen te doen: het land besturen en overleven’ – gehinderd door eigen partij en personeel. De tweede keer bestuur ik het land en de wereld.’ Trump tekende inmiddels 142 decreten. Deze decreten moeten hem afschilderen als een sterke leider die het land en de wereld naar zijn hand zet. Ze vervullen de dromen van zijn aanhangers en boezemen hun mikpunten angst in maar de inhoud van veel decreten gaat zijn macht als president te boven. Hij wil het beleid bepalen zonder daar de middelen voor te hebben. Hij dwingt verandering af maar zijn wil is geen wet. Dat blijkt uit de 210 rechtszaken die er al tegen hem zijn aan gespannen. In 123 gevallen hebben rechters zijn plannen doorkruist. Hij schikt zich daarnaar maar vecht elk besluit aan.
Hij zet de FBI en officieren van Justitie – die onder direct bevel staan van de justitieminister en Opperaanklager Bondi – brutaalweg in om zijn agenda uit te voeren. Burgerrechten verliezen prioriteit. Journalisten mogen hun bronnen niet langer meer beschermen, anticorruptiezaken sterven een stille dood en rechters worden fysiek bedreigd, bestookt met afzettingsprocedures en zijn direct doelwit van de uitvoerende macht.
Met de uitzetting van migranten wil het nog niet zo lukken. Grenstsaar Homan schepte op dat er 139.000 migranten uitgezet zijn. Volgens officiële statistieken zijn dat er slechts 57.000, minder dan onder Biden vorig jaar. Hij is wel geslaagd in afschrikking: in maart waagden 7.000 mensen een poging binnen te komen. In december 2023 waren dat er bijna 250.000.
De door hem ontketende handelsoorlog liet 10 biljoen dollar verdampen op de beurs, niet alleen van rijke tech-beleggers, maar ook uit de pensioenpotjes van gewone Amerikanen. Ook de dollar kelderde. Toen ook de kredietwaardigheid wankelde stelde Trump alle heffingen uit, behalve die op Chinese producten.
Zijn populariteit neemt rap af. Slechts 40% van de kiezers steunt hem nog. De vorige president die er na 100 dagen zo slecht voor stond – Trump, 8 jaar geleden – deed zijn partijgenoten in het Huis van Afgevaardigden veel pijn bij de tussentijdse verkiezingen.
Trump gaat ook volgens velen te snel met zijn regeren per decreet en met de onverkozen overheidssloper Musk. 60.000 ambtenaren verloren hun baan en 76.000 lieten zich uitkopen op een totaal van 3 miljoen.
Het motto daarbij is: eerst slopen en pas als het misgaat herstellen. Dat maakt ambtenaren angstig en ook burgers die afhankelijk zijn van hun diensten of overheidssteun. Maar er is nog geen fractie van de aangekondigde bezuinigingen behaald.
Amerikanen winden zich niet op over het NAVO-beleid, zijn retoriek richting Canada, Groenland en Panama en het afschaffen van ontwikkelingshulp. Zijn beloftes wat betreft vrede in de wereld heeft hij op geen enkele manier waargemaakt. De eerste Republikeinen sputteren over hoe hij zich voor het karretje van Poetin laat spannen. Doordat hij via decreten regeert gebeurt er in het Huis en in de Senaat vrijwel niets meer. Er is 1 wet aangenomen: illegale immigranten kunnen nu voor kleine vergrijpen worden vastgezet. Elke dag is er wel nieuws rond Trump maar het werk laat hij grotendeels over aan anderen. Bijna een kwart van de dagen dat hij weer aan de macht is was hij te vinden op de golfbaan. (NRC)
…………………………………………………………….
Reform geeft Labour en Tory’s een dreun bij lokale verkiezingen.
‘Dit is het begin van het einde van de Conservatieve Partij’ jubelde Nigel Farage na de overtuigende verkiezingszege. Zijn rechts-radicale partij liet Labour en de Conservatieven ver achter zich. Zij raakten driekwart van hun raadsleden kwijt.
Reform, de voormalige Brexit Party, die tegenwoordig vooral ageert tegen immigratie en klimaatbeleid, greep de controle in een reeks gemeenten, veroverde het burgemeesterschap van Greater Lincolnshire en snoepte tussentijds ook nog een Lagerhuis zetel af van Labour. Voor Labour en de Conservatieven was de uitslag een sof. De partijen raakten grofweg driekwart van hun raadsleden kwijt.
De BBC extrapoleerde de uitslag naar een landelijk beeld: daarin won Reform 30% van de stemmen, Labour 20%, de Liberal Democrats 17%, de Conservatieven 15% en de Groenen 11%.
Premier Starmer sprak van een teleurstellend resultaat en concludeerde ‘dat we sneller en verder werk moeten maken van de verandering die mensen willen zien’. Tory-leider Badenoch zei dat dit altijd al lastige verkiezingen zouden worden na het succes van haar partij in 2021 en de afstraffing van vorige zomer bij de parlementsverkiezingen. ‘De vernieuwing van onze partij is nog maar net begonnen.’
Farage zag het anders; hij kondigde al snel een historische omwenteling aan in de Britse politiek. Zijn missie is: de Conservatieven overvleugelen als de grootste partij op rechts. ‘Dit is het begin van het einde van de Conservatieve Partij. Ze zijn weggevaagd in de graafschappen van Engeland.’ (FD)
………………………………………………………….
Anti-Trump Carney weet kiezers voor zich te winnen en blijft premier.
De liberaal Mark Carney vervolgt zijn premierschap van Canada. Maandag sleepte de voormalige centrale bankier en overwinning binnen op de rechts-populistische Pierre Poilievre. Zijn zege dankt hij mede aan de dreiging vanuit de VS, met stevige importtarieven en een aangekondigde annexatie.
De uitslag markeert de 4e overwinning op rij voor de Liberal Party. Zeldzaam, in een tijd waarin regerende partijen wereldwijd door kiezers worden afgestraft. Het land leek na een decennium Trudeau toe aan een nieuwe, rechts-populistische richting. Maar de Canadese Trump verloor afgelopen week rap terrein, juist vanwege de man met wie hij zo vaak wordt vergeleken.
Onze oude relatie met de VS, gebaseerd op gestaag toenemende integratie, is voorbij, zei Carney. ‘President Trump wil ons breken, zodat Amerika ons kan bezitten.’
Trump dreigt Canada te annexeren, verwijst naar het land schertsend maar consequent als Amerika’s 51stestaat, hij noemde oud-premier Trudeau gouverneur en kondigde tegen zijn bondgenoot al een vernietigende handelsoorlog af. Hij noemde de grens tussen de landen ook ‘kunstmatig’.
Carney verwierf in Canada krediet als leider van de Centrale Bank, die hij met succes door de financiële crisis van 2008 wist te loodsen. Later leidde hij de Bank of England tijdens de Brexit. (VK)
…………………………………………………………….
De mineralendeal is getekend, Kiev mag wapens kopen van de VS
Na lang bekvechten hebben Oekraïne en de VS een overeenkomst gesloten over de toekomstige winning van de bodemschatten.
De overeenkomst lijkt in weinig meer op wat 2 maanden geleden in Kiev nog werd omschreven als een Amerikaanse ‘poging tot afpersing’. Nog niet alle details zijn bekend maar 1 ding lijkt Oekraïne te hebben bereikt: het tekenen van de ‘deal’ kweekt bij Trump enige goodwill en neemt voor Kiev belangrijke obstakels weg voor de aanschaf van Amerikaanse wapens en ander militair materieel.
De regering Trump keurde donderdag voor het eerst de export van wapens aan Oekraïne goed ter waarde van 50 miljoen dollar. Oekraïne wil voor tientallen miljarden inkopen doen in de VS, vooral voor zijn luchtverdediging. De komst van Amerikaans militair materieel was sinds de terugkeer van Trump hoogst onzeker. Nog maar 2 maanden geleden schortte Trump de levering van alle militaire hulp en inlichtingen aan Kiev op in de nasleep van de ruzie in het Witte Huis. Daarmee ontvouwde zich voor Oekraïne het slechts denkbare scenario.
Woensdag klonk de Amerikaanse toon een stuk vriendelijker. Waar Trump zich de afgelopen weken opwierp als spreekbuis van het Kremlin sprak Washington zich nu ondubbelzinnig uit voor het voortbestaan van Oekraïne als soevereine staat. ‘Deze overeenkomst geeft Rusland het duidelijke signaal dat de regering Trump zich committeert aan een vredesproces dat over de lange termijn aanstuurt op een vrij, soeverein en welvarend Oekraïne’, schreef Minister van Financiën Scott Bessent.
De lasten en de lusten van de deal zijn nu evenwichtig verdeeld. Kern van de deal is de oprichting van een gezamenlijk investeringsfonds voor het ontginnen van de minerale rijkdommen en de wederopbouw van het land. Amerikaanse bedrijven krijgen het voorkeursrecht bij de toegang tot cruciale mineralen en natuurlijke hulpbronnen van Oekraïne. Van terugbetaling van de Amerikaanse steun in de afgelopen jaren is geen sprake meer. De toekomstige Amerikaanse Steun kan worden gezien als Amerikaanse bijdragen aan het investeringsfonds. Oekraïne krijgt niet de veiligheidsgaranties waar het om vroeg. ‘De Amerikanen zullen er na de oorlog op toezien dat geen staat of persoon die de Russische oorlogsmachine financierde of bevoorraadde kan verdienen aan de wederopbouw van Oekraïne’, zei Bessent. Die toon is de afgelopen periode wel eens anders geweest.
‘Het belangrijkste is dat deze overeenkomst een boodschap aan andere wereldmachten afgeeft dat Oekraïne een betrouwbare partner is voor de lange termijn.’ Op korte termijn lijkt de grootste winst voor Oekraïne dat het Trump even in het zonnetje heeft kunnen zetten. De details van de overeenkomst worden pas relevant zodra de oorlog is afgelopen. Tot die tijd hebben de Oekraïners er vooral belang bij dat ze goede relaties onderhouden met ’s werelds belangrijkste militaire macht. (NRC)
In het 1e kwartaal lagen de prijzen van nieuwe huurcontracten gemiddeld bijna 13% boven die van een jaar eerder. Dat is de grootste stijging in jaren, blijkt uit cijfers van makelaarsvereniging NVM. Vooral buiten de steden stijgen de huurprijzen sterk. In nieuwe huurcontracten in de middenhuur en vrije sector bedroeg de gemiddelde prijs per vierkante meter het afgelopen kwartaal €17.91 (15,86 een jaar eerder). De huurprijs per vierkante meter van appartementen ligt hoger dan die van woonhuizen.
De gemiddelde prijsstijging voor nieuwe huurwoningen bereikte een recordniveau: 17% op jaarbasis. In steden zijn de huurprijzen weliswaar hoger dan daarbuiten, maar in niet stedelijk gebied bedroeg de toename in de afgelopen twee jaar bijna 18%. In Amsterdam betaalt een huurder in de vrije sector €24 per vierkante meter, een stijging van krap 5% op jaarbasis. In de andere 3 grote steden liggen de huurprijzen rond de 18 per vierkante meter. In Rotterdam stegen de prijzen bijna 17% op jaarbasis. (FD)
……………………………………………………………
Trump opent nieuwe aanval op rechtstaat met arrestatie rechter.
De arrestatie van een rechter uit Milwaukee in de staat Wisconsin heeft de verhouding tussen de regering Trump en de rechterlijke macht verder op scherp gezet.
Hannah Dugan werd aangehouden door FBI-agenten omdat ze een ongedocumenteerde immigrant, die in haar rechtszaal op het punt stond opgepakt en daarna uitgezet te worden door de FBI, via een zijdeur de zaal uit had geleid. De man kon hierdoor ontsnappen.
Het besluit een zittende rechter op te pakken is een escalatie in de strijd tussen de regering Trump en de rechterlijke macht in het land over de uitzettingen van veronderstelde illegale immigranten. Dat nu zelfs een rechter is gearresteerd laat volgens de Amerikaanse media zien dat het Trump menens is wat betreft zijn dreigementen om rechters aan te pakken die de uitzetting van ongedocumenteerde immigranten tegenwerken. Dugan wordt beschuldigd van het opzettelijk misleiden van federale agenten en het verborgen houden van een verdachte. Voor beide aanklachten geldt een maximumstraf van 6 jaar cel en een boete van 350 duizend dollar. (VK)
…………………………………………..
Wereldwijd sterkste groei militaire uitgaven sinds einde koude oorlog.
De grote geopolitieke spanningen en militaire conflicten leidden in 2024 tot groei defensie-uitgaven met bijna 10% in vergelijking met 2023.
De gezamenlijke uitgaven van alle landen in de wereld kwam uit op 2.718 miljard dollar voor militaire uitgaven. Daarmee wordt wereldwijd 2,5% van het bruto binnenlands product aan defensie uitgegeven, aldus het SIPRI. In de afgelopen 10 jaar was elk jaar sprake van een stijging. Het instituut schrijft dit toe aan de grote geopolitieke spanningen en militaire conflicten, in het bijzonder die tussen Rusland en Oekraïne en in het Midden-Oosten. Voor het 2e jaar op rij stegen de uitgaven in alle regio’s in de wereld.
De VS, China, Rusland, Duitsland en India – de 5 landen met de hoogste militaire uitgaven – waren goed voor 60% van het totaal, met wereldwijd een gecombineerde uitgave van 1.635 miljard dollar. Op basis van begrotingen en plannen, voorspelt het SIPRI dat de stijging de komende jaren zal doorzetten.
De grote toename van defensie-uitgaven in Europa schrijft het SIPRI niet geheel verrassend toe aan de oorlog in Oekraïne. Rusland voerde de militaire bestedingen in 2024 fors op naar 7,1% van het bbp. Het ging om 149 miljard dollar, een stijging van 38% ten opzichte van 2023 en een verdubbeling in vergelijking met 2015. Van alle overheidsuitgaven geeft Rusland 19% uit aan defensie.
De uitgavenkloof met Oekraïne nam zo fors toe: de regering Zelensky kon de militaire uitgaven met slechts 2,9% laten stijgen, naar 64,7 miljard dollar. Oekraïne geeft 34% van zijn bbp en daarmee volgens het SIPRI alle belastinginkomsten, uit aan zijn verdediging. (NRC)
………………………………………………………..
Doge….
We kunnen minstens $2 biljoen besparen! riep Musk tijdens een Maga-bijeenkomst vorig jaar. Trumps huidige handelsminister Lutnick stond er verbaasd naast: ze hadden vooraf afgesproken een bedrag van $1 biljoen te noemen. ‘Alright then’, wist Lutnick nog uit te brengen.
Nu kan de Amerikaanse overheid best een bezem gebruiken. Er zou jaarlijks naar schatting tot $521 miljard door fraude weglekken en het begrotingstekort is veel te hoog. Maar Musks kettingzaag richt vooral schade aan. Rechtszaken stapelen zich op, dienstverlening hapert, pensionado ’s worden per ongeluk dood verklaard en er zijn serieuze zorgen over privacy schendingen. Verblind door overmoed en de engineers fallacy – de misvatting dat je alles kunt oplossen als een technisch vraagstuk – dacht Musk de overheid wel even te kunnen disrupten.
Maar dat werkt echt anders dan een fabriek of een app. Musk is er zelf ook niet ongedeerd vanaf gekomen. Hij is impopulair, de bromance met Trump lijkt wat bekoeld en Tesla heeft forse imagoschade opgelopen.
En het resultaat? Na 100 dagen Doge is er amper $160 mrd bespaard, en zelfs dát wordt betwijfeld! Alrighty then. (Anna Dijkman in het FD)
………………………………………………………..
Miljoenen mensen zullen sterven dankzij afbraak internationale solidariteit.
In Ethiopië wordt nu al duidelijk hoe dramatisch de gevolgen zijn van het schrappen van de Amerikaanse ontwikkelingshulp. Ethiopië, nog steeds een van de armste landen ter wereld, waar 70% van de bevolking in armoede leeft, moet zich schrap zetten voor een nieuw tijdperk. Trump maakte na zijn aantreden korte metten met de 60 miljard dollar aan ontwikkelingshulp waardoor Ethiopië in één klap 1 miljard dollar aan fondsen verloor. Honderden programma’s voor voedselhulp, noodhulp aan slachtoffers van klimaatverandering of oorlogsgeweld en zorg aan zieken en kinderen moesten worden stopgezet.
De Volkskrant beschreef vorige week hoe de Europese Commissie in het gat van de Amerikanen probeert te springen. Met een schamele 90 miljoen dollar en een verstoorde coördinatie van hulpprogramma’s is dat op zijn zachts gezegd een uitdaging, zo gaf de EU-coördinator zelf toe. In een opvangkamp voor ontheemden staan fonkelnieuwe tenten waarin niemand woont en watertanks zonder water; een complete mismatch van hulp als direct gevolg van de terugtrekking van de Amerikanen.
Het vertrouwen in nut en noodzaak van ontwikkelingshulp is al jaren op zijn retour, maar in de eerste 100 dagen van Trumps 2e termijn is het internationale systeem van solidariteit met armen, zieken of natuurrampen volledig op zijn kop gezet. De gevolgen voor miljoenen hulpbehoevenden zullen dramatisch zijn. Miljoenen vluchtelingen dreigen te verhongeren in kampen, moeders zullen weer sterven in het kraambed, vaccinatieprogramma’s voor kinderen worden stopgezet evenals de hulp aan hiv-patiënten met als gevolg dat de ziekte weer wereldwijd kan oplaaien.
Bereidheid van andere landen om de donorpot aan te vullen is ver te zoeken. De norm voor 0,7% van het bruto nationaal inkomen aan ontwikkelingshulp is allang losgelaten. Dat geldt ook voor de ambitie om in 2030 een einde te maken aan de armoede en ongelijkheid in de wereld. Die doelen voor een duurzame en inclusieve wereld opgesteld in 2015 lezen nu als een relict uit een ver verleden. (VK)
……………………………………………………….
Trump trekt spoor van vernieling.
Met radicaal beleid poogt Trump de wereld naar zijn wil te buigen. Maar hij ondervindt weerstand van financiële markten, rechters en populariteitspeilingen. Een terugblik op de eerste 100 dagen van Trumps tweede termijn.
Trump raast als een wervelwind door de Amerikaanse instituties. Hij laat een spoor van vernieling achter in de federale overheid, migrantengemeenschappen, op universiteiten, in wetenschappelijk onderzoek en de geschiedschrijving. In ontwikkelingshulp en bondgenootschappen, media en advocatuur, klimaat- en diversiteitsbeleid. Hij brengt de rechtstaat én de economie aan het wankelen.
Amerikaanse media bestempelen de afgelopen maanden vrijwel unaniem als ‘de meest baanbrekende’ sinds de beginperiode van Roosevelts presidentschap in 1933. In een interview zegt Trump deze week over het verschil tussen zijn 1e termijn, 8 jaar geleden, en nu: ‘De eerste keer had ik 2 dingen te doen: het land besturen en overleven’ – gehinderd door eigen partij en personeel. De tweede keer bestuur ik het land en de wereld.’ Trump tekende inmiddels 142 decreten. Deze decreten moeten hem afschilderen als een sterke leider die het land en de wereld naar zijn hand zet. Ze vervullen de dromen van zijn aanhangers en boezemen hun mikpunten angst in maar de inhoud van veel decreten gaat zijn macht als president te boven. Hij wil het beleid bepalen zonder daar de middelen voor te hebben. Hij dwingt verandering af maar zijn wil is geen wet. Dat blijkt uit de 210 rechtszaken die er al tegen hem zijn aan gespannen. In 123 gevallen hebben rechters zijn plannen doorkruist. Hij schikt zich daarnaar maar vecht elk besluit aan.
Hij zet de FBI en officieren van Justitie – die onder direct bevel staan van de justitieminister en Opperaanklager Bondi – brutaalweg in om zijn agenda uit te voeren. Burgerrechten verliezen prioriteit. Journalisten mogen hun bronnen niet langer meer beschermen, anticorruptiezaken sterven een stille dood en rechters worden fysiek bedreigd, bestookt met afzettingsprocedures en zijn direct doelwit van de uitvoerende macht.
Met de uitzetting van migranten wil het nog niet zo lukken. Grenstsaar Homan schepte op dat er 139.000 migranten uitgezet zijn. Volgens officiële statistieken zijn dat er slechts 57.000, minder dan onder Biden vorig jaar. Hij is wel geslaagd in afschrikking: in maart waagden 7.000 mensen een poging binnen te komen. In december 2023 waren dat er bijna 250.000.
De door hem ontketende handelsoorlog liet 10 biljoen dollar verdampen op de beurs, niet alleen van rijke tech-beleggers, maar ook uit de pensioenpotjes van gewone Amerikanen. Ook de dollar kelderde. Toen ook de kredietwaardigheid wankelde stelde Trump alle heffingen uit, behalve die op Chinese producten.
Zijn populariteit neemt rap af. Slechts 40% van de kiezers steunt hem nog. De vorige president die er na 100 dagen zo slecht voor stond – Trump, 8 jaar geleden – deed zijn partijgenoten in het Huis van Afgevaardigden veel pijn bij de tussentijdse verkiezingen.
Trump gaat ook volgens velen te snel met zijn regeren per decreet en met de onverkozen overheidssloper Musk. 60.000 ambtenaren verloren hun baan en 76.000 lieten zich uitkopen op een totaal van 3 miljoen.
Het motto daarbij is: eerst slopen en pas als het misgaat herstellen. Dat maakt ambtenaren angstig en ook burgers die afhankelijk zijn van hun diensten of overheidssteun. Maar er is nog geen fractie van de aangekondigde bezuinigingen behaald.
Amerikanen winden zich niet op over het NAVO-beleid, zijn retoriek richting Canada, Groenland en Panama en het afschaffen van ontwikkelingshulp. Zijn beloftes wat betreft vrede in de wereld heeft hij op geen enkele manier waargemaakt. De eerste Republikeinen sputteren over hoe hij zich voor het karretje van Poetin laat spannen. Doordat hij via decreten regeert gebeurt er in het Huis en in de Senaat vrijwel niets meer. Er is 1 wet aangenomen: illegale immigranten kunnen nu voor kleine vergrijpen worden vastgezet. Elke dag is er wel nieuws rond Trump maar het werk laat hij grotendeels over aan anderen. Bijna een kwart van de dagen dat hij weer aan de macht is was hij te vinden op de golfbaan. (NRC)
…………………………………………………………….
Reform geeft Labour en Tory’s een dreun bij lokale verkiezingen.
‘Dit is het begin van het einde van de Conservatieve Partij’ jubelde Nigel Farage na de overtuigende verkiezingszege. Zijn rechts-radicale partij liet Labour en de Conservatieven ver achter zich. Zij raakten driekwart van hun raadsleden kwijt.
Reform, de voormalige Brexit Party, die tegenwoordig vooral ageert tegen immigratie en klimaatbeleid, greep de controle in een reeks gemeenten, veroverde het burgemeesterschap van Greater Lincolnshire en snoepte tussentijds ook nog een Lagerhuis zetel af van Labour. Voor Labour en de Conservatieven was de uitslag een sof. De partijen raakten grofweg driekwart van hun raadsleden kwijt.
De BBC extrapoleerde de uitslag naar een landelijk beeld: daarin won Reform 30% van de stemmen, Labour 20%, de Liberal Democrats 17%, de Conservatieven 15% en de Groenen 11%.
Premier Starmer sprak van een teleurstellend resultaat en concludeerde ‘dat we sneller en verder werk moeten maken van de verandering die mensen willen zien’. Tory-leider Badenoch zei dat dit altijd al lastige verkiezingen zouden worden na het succes van haar partij in 2021 en de afstraffing van vorige zomer bij de parlementsverkiezingen. ‘De vernieuwing van onze partij is nog maar net begonnen.’
Farage zag het anders; hij kondigde al snel een historische omwenteling aan in de Britse politiek. Zijn missie is: de Conservatieven overvleugelen als de grootste partij op rechts. ‘Dit is het begin van het einde van de Conservatieve Partij. Ze zijn weggevaagd in de graafschappen van Engeland.’ (FD)
………………………………………………………….
Anti-Trump Carney weet kiezers voor zich te winnen en blijft premier.
De liberaal Mark Carney vervolgt zijn premierschap van Canada. Maandag sleepte de voormalige centrale bankier en overwinning binnen op de rechts-populistische Pierre Poilievre. Zijn zege dankt hij mede aan de dreiging vanuit de VS, met stevige importtarieven en een aangekondigde annexatie.
De uitslag markeert de 4e overwinning op rij voor de Liberal Party. Zeldzaam, in een tijd waarin regerende partijen wereldwijd door kiezers worden afgestraft. Het land leek na een decennium Trudeau toe aan een nieuwe, rechts-populistische richting. Maar de Canadese Trump verloor afgelopen week rap terrein, juist vanwege de man met wie hij zo vaak wordt vergeleken.
Onze oude relatie met de VS, gebaseerd op gestaag toenemende integratie, is voorbij, zei Carney. ‘President Trump wil ons breken, zodat Amerika ons kan bezitten.’
Trump dreigt Canada te annexeren, verwijst naar het land schertsend maar consequent als Amerika’s 51stestaat, hij noemde oud-premier Trudeau gouverneur en kondigde tegen zijn bondgenoot al een vernietigende handelsoorlog af. Hij noemde de grens tussen de landen ook ‘kunstmatig’.
Carney verwierf in Canada krediet als leider van de Centrale Bank, die hij met succes door de financiële crisis van 2008 wist te loodsen. Later leidde hij de Bank of England tijdens de Brexit. (VK)
…………………………………………………………….
De mineralendeal is getekend, Kiev mag wapens kopen van de VS
Na lang bekvechten hebben Oekraïne en de VS een overeenkomst gesloten over de toekomstige winning van de bodemschatten.
De overeenkomst lijkt in weinig meer op wat 2 maanden geleden in Kiev nog werd omschreven als een Amerikaanse ‘poging tot afpersing’. Nog niet alle details zijn bekend maar 1 ding lijkt Oekraïne te hebben bereikt: het tekenen van de ‘deal’ kweekt bij Trump enige goodwill en neemt voor Kiev belangrijke obstakels weg voor de aanschaf van Amerikaanse wapens en ander militair materieel.
De regering Trump keurde donderdag voor het eerst de export van wapens aan Oekraïne goed ter waarde van 50 miljoen dollar. Oekraïne wil voor tientallen miljarden inkopen doen in de VS, vooral voor zijn luchtverdediging. De komst van Amerikaans militair materieel was sinds de terugkeer van Trump hoogst onzeker. Nog maar 2 maanden geleden schortte Trump de levering van alle militaire hulp en inlichtingen aan Kiev op in de nasleep van de ruzie in het Witte Huis. Daarmee ontvouwde zich voor Oekraïne het slechts denkbare scenario.
Woensdag klonk de Amerikaanse toon een stuk vriendelijker. Waar Trump zich de afgelopen weken opwierp als spreekbuis van het Kremlin sprak Washington zich nu ondubbelzinnig uit voor het voortbestaan van Oekraïne als soevereine staat. ‘Deze overeenkomst geeft Rusland het duidelijke signaal dat de regering Trump zich committeert aan een vredesproces dat over de lange termijn aanstuurt op een vrij, soeverein en welvarend Oekraïne’, schreef Minister van Financiën Scott Bessent.
De lasten en de lusten van de deal zijn nu evenwichtig verdeeld. Kern van de deal is de oprichting van een gezamenlijk investeringsfonds voor het ontginnen van de minerale rijkdommen en de wederopbouw van het land. Amerikaanse bedrijven krijgen het voorkeursrecht bij de toegang tot cruciale mineralen en natuurlijke hulpbronnen van Oekraïne. Van terugbetaling van de Amerikaanse steun in de afgelopen jaren is geen sprake meer. De toekomstige Amerikaanse Steun kan worden gezien als Amerikaanse bijdragen aan het investeringsfonds. Oekraïne krijgt niet de veiligheidsgaranties waar het om vroeg. ‘De Amerikanen zullen er na de oorlog op toezien dat geen staat of persoon die de Russische oorlogsmachine financierde of bevoorraadde kan verdienen aan de wederopbouw van Oekraïne’, zei Bessent. Die toon is de afgelopen periode wel eens anders geweest.
‘Het belangrijkste is dat deze overeenkomst een boodschap aan andere wereldmachten afgeeft dat Oekraïne een betrouwbare partner is voor de lange termijn.’ Op korte termijn lijkt de grootste winst voor Oekraïne dat het Trump even in het zonnetje heeft kunnen zetten. De details van de overeenkomst worden pas relevant zodra de oorlog is afgelopen. Tot die tijd hebben de Oekraïners er vooral belang bij dat ze goede relaties onderhouden met ’s werelds belangrijkste militaire macht. (NRC)
