Nieuwsoverzicht van ma 15 april t/m zo 21 april 2024

Eén op de 5 zzp’ers stopt binnen 5 jaar.
Zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) hebben vaak meer vrijheid en zijn ook meer tevreden dan werknemers. Toch denkt 20% van hen binnen 5 jaar te stoppen met ondernemen. Vanaf 2027 moeten ze verplicht een (dure) arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten. De meeste zelfstandigen die hun bedrijf staken, doen dat om met pensioen te gaan. Een op de vijf van de stoppers treedt in loondienst en ruim 6% duikt weer in de studieboeken, becijfert het CBS.
Zelfstandig ondernemers zijn gemiddeld genomen ouder dan de gemiddelde werknemer. Ruim twee derde van de zzp’ers is 40 jaar of ouder. Onder werknemers ligt dat aandeel een stuk lager: bijna de helft is veertigplusser. (FD)
……………………………………………………
 
Situatie in Oekraïne wezenlijk verslechterd.
Om de acute nood te verlichten heeft Duitsland een patriot-luchtverdedigingssysteem toegezegd.
Rusland lijdt volgens Syrsky zware verliezen, maar negeert die, en gooit steeds nieuwe troepen met pantservoertuigen in de strijd. Dat is een luxe die Oekraïne niet heeft. Het heeft een tekort aan manschappen, munitie en aan luchtverdedigingssystemen. Vooral dat laatste wordt pijnlijk voelbaar nu Rusland zijn luchtaanvallen met drones en raketten opvoert. Oekraïne wijt deze moeilijke situatie voor een belangrijk deel aan het uitblijven van hulp uit de VS. Daar houden republikeinse leiders van het Huis van Afgevaardigden al maanden een militair huppakket ter waarde van 60 miljard dollar tegen.
De Senaat heeft dat al goedgekeurd met 70% van de stemmen maar de republikeinen weigeren het pakket ook in het Huis in stemming te brengen. Pogingen om een compromis te sluiten hebben tot dusver tot niets geleid.
Scholtz zei dat zijn land ‘pal staat voor Oekraïne’. Behalve een Patriot-systeem beloofde hij ook extra raketten voor de systemen die al in Oekraïne zijn. Nederland zegde vrijdag 4 miljard extra toe voor Oekraïne. Hulp is hard nodig, Raketten worden schaars en kunnen niet meer worden afgeschoten op elke drone en raket. Daardoor richten de Russische aanvallen meer schade aan. Vooral elektriciteitscentrales en infrastructuur zijn daarbij nu een doelwit.
Op de grond profiteert Rusland van het warme weer. De modder is hard geworden en nu is het gemakkelijker geworden om pantservoertuigen in te zetten. Rusland voert continu de druk op. Er woeden zware gevechten bij Lyman, Bachmoet en Pokrovsk aldus Syrsky die volhoudt dat Oekraïne ondanks de Russische overmacht tot nu toe standhoudt. (VK)
……………………………………………………
 
Oorlog Israël-Iran blijft een risico.
Niet eerder voerde Iran een grote directe aanval uit op Israël. Internationaal heerst vrees voor escalatie tussen de twee landen.
Iran vuurde 170 drones, ruim 30 kruisraketten en 120 ballistische raketten af op Israëlische doelen. Hoewel de schade beperkt bleef, is de vrees ook buiten Israël wijdverbreid dat hiermee een gevaarlijke escalatie op gang is gekomen die het Midden-Oosten in een nog veel bredere oorlog kan storten dan er sinds 7 oktober al in de Gazastrook en ander hoeken van de regio woedt.
De Iraanse actie tegen Israël vormde een vergelding voor een aanval begin april op het Iraanse consulaat in Damascus waarbij een generaal en zes andere officieren om het leven kwamen. Ayatollah Khamenei zei dit te beschouwen als een aanval op Iraans grondgebied. Hij zwoer wraak tegen Israël dat beschouwd werd als de dader van de aanval, ook al bevestigde Jeruzalem dit niet. Israël beschouwt de Iraanse militaire activiteiten in Syrië al jaren als bedreigend voor zijn veiligheid.
De grote vraag is nu of Israël de Iraanse aanval zal beantwoorden met een tegenaanval op Iraans grondgebied. Netanyahu heeft daarop de afgelopen dagen wel nadrukkelijk gezinspeeld en ook in het verleden heeft hij wel gepleit voor actie tegen Iran, onder meer om te voorkomen dat Teheran de beschikking zou krijgen over kernwapens. Op zijn beurt dreigde de Iraanse legerleider, generaal Bagheri met ‘een nog veel omvangrijkere reactie’ als Israël Iran inderdaad zou aanvallen. (NRC)
………………………………………………………
 
Geruchten en principes.
Er doen vreemde geruchten de ronde over de begrotingsplannen. Het zijn maar geruchten, dus ik ga er niet op in. Maar het is wel een mooie aanleiding om wat principes in herinnering te brengen. Zo is het uiterst onverstandig om de Zalmnorm los te laten. Strikte scheiding tussen inkomsten en uitgaven is juist bij een kabinet op afstand van de Kamer onmisbaar. Permanente ruzie over wie de meevallers mag uitgeven en de tegenvallers moet opbrengen ondermijnt de samenwerking.
Over meevallers gesproken: het is nog veel onverstandiger om er bij voorbaat van uit te gaan dat er meevallers zullen komen. Het is niet alleen taalkundig onzin - meevallers komen altijd onverwacht – maar staat ook haaks op het principe van behoedzaam begroten.
Tenslotte: dat het begrotingstekort niet boven de 3% mag komen is geen vrijbrief om op 3% te mikken. Dat percentage mag alleen in noodsituaties in zicht komen. Ver van wegblijven dus.  Formateur Richard van Zwol was secretaris-Generaal bij Financiën en weet dit allemaal heel goed. Dat is een geruststelling. Nee, die geruchten zullen wel niet kloppen. (Matthijs Bouman, FD)
…………………………………………………………
 
Burgeroorlog Soedan. 
Een jaar na het uitbreken van de burgeroorlog in Soedan balanceert het land op de rand van de afgrond. In het westen van het land ligt genocide op de loer en miljoenen burgers zijn gevlucht voor het geweld.
Al maanden woedt er een verhitte machtsstrijd tussen Soedans 2 rivaliserende legers: het officiële regeringsleger (SAF) van generaal en de facto leider van Soedan Abdel Fattah al Burhan en de rivaliserende Rapid Support Forces (RSF) van generaal Mohammed Hamdan Dagali (beter bekend als Hemeti).
De militaire leiding had beloofd binnen enkele maanden plaats te zullen maken voor een burgerregering, De internationale gemeenschap riep de strijdende partijen dan ook op de wapens neer te leggen en terug te keren naar de onderhandelingstafel.
Onlangs typeerden de Verenigde Naties de situatie in Soedan als ‘een van de ergste humanitaire crises’ uit de recente geschiedenis. De gevolgen van het conflict voor de burgerbevolking zijn enorm. Het afgelopen jaar zijn naar schatting 15.000 mensen vermoord (!). Het conflict heeft volgens VN-hulporganisatie Ocha met ruim 8 miljoen ontheemde Soedanezen de ergste vluchtelingencrisis ter wereld in gang gezet.
Naast Egypte (500.000) hebben ook Tsjaad (570.000) en Zuid-Soedan (130.000) veel vluchtelingen te verwerken gekregen. De VN zegt dat bovendien 18 miljoen mensen te maken hebben met acte voedselonzekerheid. Komende week begint onder leiding van de VS en Saoedi-Arabië een nieuwe poging tot vredesonderhandelingen. Daarbij zullen ditmaal ook de Verenigde Arabische Emiraten en Egypte, steunpilaren van respectievelijk de RSF en de SAF aanschuiven. (VK
……………………………………………………….
 
Te weinig vaste plekken voor asielzoekers? Kosten blijven oplopen.
Al bijna 2 jaar is een kostbaar systeem nodig om het gebrek aan vaste plekken te compenseren.
Het gebrek aan vaste opvangplekken komt al bijna 2 jaar neer op een prijzig systeem van noodopvangplekken. Die zijn twee keer zo duur als een normale plek. Bij de presentatie van de Voorjaarsnota werd duidelijk dat om die reden dit jaar 375 miljoen méér euro wordt uitgetrokken dan begroot. Voor volgend jaar is 700 miljoen extra nodig.
Ook maakte Van de Burg bekend dat tot 1 juli zeker 12.000 extra opvangplekken nodig zijn, waarvan een kwart over een week door provincies beschikbaar moet worden gesteld. Voor dit jaar houdt het kabinet rekening met de komst van 52.000 nieuwe asielzoekers. Hoe en waar deze mensen zullen worden opgevangen, boven op het aantal asielzoekers dat zich al in Nederland bevindt, blijft een grote vraag. (NRC)
…………………………………………………………
 
XI veegt verwijt van oneerlijke concurrentie van tafel.
Maatregelen tegen producten uit China komen neer op protectionisme. Dat zei XI tijdens een bezoek van Scholtz. Die hield staande dat de Duitse markt openblijft voor Chinese auto’s, zoals de Chinese open is voor Duitse en vroeg hulp van XI in de kwestie-Oekraïne.
Zonnepanelen en andere duurzame technologie uit China helpen de wereld bij het reduceren van de CO2-uitstoot, het halen van klimaatdoelen en dragen bij aan het terugdringen van inflatie, aldus XI in antwoord op diens kritiek over oneerlijke concurrentie.
Scholtz kaartte het gebrek aan gelijk speelveld aan waarmee bedrijven uit de EU op de Chinese markt te maken hebben alsmede de Chinese overproductie die Europese bedrijven op de interne markt het leven zuur maakt. Maar XI wilde weinig van de verwijten weten. Maatregelen tegen producten uit zijn land komen neer op protectionisme, stelde hij. Hij riep Scholtz op zich daar met China tegen te verzetten.
Een peiling van de Handelskamer gaf aan dat Chinese concerns zich in eigen land hebben ontwikkeld tot steeds grotere concurrenten van Duitse ondernemingen. Twee derde van de Duitse bedrijven zei te kampen met oneerlijke concurrentie en 95% meent dat de concurrentie zich verscherpt. Die concurrentie leidt tot meer druk op de kosten, lagere winsten en slinkende marktaandelen.
Scholtz vroeg ook de hulp van XI in de kwestie Oekraïne maar Xi hield zich op de vlakte en herhaalde zijn mantra dat China geen partij is in dit conflict. Hij ontkent ook dat China van de oorlog profiteert en zogenaamde ‘dual-use’ producten naar Rusland uitvoert. Dat zijn producten die Moskou kan verwerken in oorlogstuig. (FD)
………………………………………………………….
 
Wereldeconomie kan crises best aan.
De gevreesde recessie van de mondiale economie is voorkomen. Het IMF verwacht voor 2024 en 2025 een stabiele groei waarbij de VS en zelfs Rusland beter presteren dan de Eurozone.
Het gaat onverwacht goed met de wereldeconomie, aldus het IMF en de Wereldbank. Ondanks de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten, de sancties tegen Rusland en de gespannen handelsrelaties tussen China en de westerse landen is er sprake van een stabiele groei met een dalende inflatie. Er is sprake van een zacht landing waarbij de gevreesde recessie is uitgebleven.
In de World Economic Outlook wordt voor 2024 een mondiale groei verwacht van 3,2%. Dat is meer dan in januari werd verwacht. En ook voor 2025 gaan de economen van het IMF en de Wereldbank uit van een groei van 3,2%. Opvallend is dat de groei in de VS drie keer zo hoog is als die in de eurozone. Voor dit jaar wordt voor de VS een groei verwacht van 2,7%. Daar steekt die van 0,8% in de eurozone heel schril bij af. Nederland doet het nog slechter (!) Voor Nederland wordt dit jaar een groei verwacht van 0,6 %. In 2023 was de groei slechts 0,1%. 
Ook Duitsland blijft het relatief slecht doen. De krachtigste groei in de eurozone vindt op dit moment plaats in de Zuid-Europese landen Spanje, Griekenland en Portugal – juist de landen die 10 jaar geleden in crisis verkeerden. Ook de Russische economie groeit (in 2024 met 3,6% en in 2025 met 1,8%) waarvoor 5 redenen zijn: De olie-export is gelijk gebleven, investeringen van bedrijven zijn gestegen, de particuliere consumptie is op peil gebleven, de Russische regering heeft de uitgaven opgevoerd en de sancties hebben minder effect dan verwacht. (NRC)
…………………………………………
 
Uitgaven ontwikkelingshulp opnieuw naar recordhoogte.
Rijke landen gaven in 2023 weer meer uit aan humanitaire hulp en de opvang van vluchtelingen. In totaal steeg de ontwikkelingshulp naar een recordhoogte van $223,7 mrd, blijkt uit voorlopige cijfers van denktank OESO. De uitgaven stegen zo’n 6% ten opzichte van 2022, een jaar waarin de uitgaven al flink opliepen vanwege de steun aan Oekraïne. Het bedrag van $223,7 mrd is uitgegeven door de 31 OESO-landen die lid zijn van de speciale Commissie Ontwikkelingssamenwerking, en nog eens 12 landen waarmee samenwerkingen bestaan. Sinds 2019 zijn de ontwikkelingsuitgaven met een derde gestegen.
Slechts 5 landen voldoen aan de OESO-norm om 0,7% van de economie uit te geven aan ontwikkelingshulp. Nederland voldeed in 2023 net niet aan deze norm. De 31 betrokken OESO-landen geven zo’n 0,37% van hun economie uit aan hulp.
De grootste verstrekkers van internationale ontwikkelingshulp zijn de VS, Japan en Duitsland. En het grootste deel van de ontwikkelingshulp gaat nog steeds naar het steunen van kwetsbare landen in de wereld. Ook dat bedrag groeide in de laatst vijf jaar. (FD)
………………………………………………………
 
EU-leiders beloven Kiev levering extra Patriot-systemen na oproep Stoltenberg.
De Europese regeringsleiders beloven Oekraïne zo snel mogelijk te helpen met extra Patriot luchtafweersystemen. Die zullen uit de eigen voorraad moeten komen, ook als EU-landen daardoor (tijdelijk) niet meer aan de NAVO-veiligheidsvereisten voldoen.
De nieuwe steun voor Kiev waarop de EU-leiders afkoersten stelt Oekraïne in staat zich beter te verdedigen tegen de rakettenregen uit Rusland. Zelensky deed een indringend beroep op de leiders die hij via een videoverbinding toesprak.
‘Dit is wat Oekraïne nu nodig heeft om Poetin met zijn terreurmethoden tegen te houden. Dat is ook in het belang van uw veiligheid.’ Eerder liet Zelensky al weten 7 Patriots nodig te hebben. 
Tot voor kort hielden de EU-landen zich doof voor de smeekbedes uit Kiev voor meer luchtverdedigingssystemen. De lidstaten zeiden dat de Patriots waarover ze beschikken noodzakelijk zijn voor de eigen veiligheid. De NAVO zou niet toestaan door die ondergrens te zakken. NAVO-chef Stoltenberg maakte woensdag korte metten met dit argument. ‘Als bondgenoten een keuze moeten maken tussen het halen van NAVO-doelen op het gebied van militaire capaciteit en het geven van hulp aan Kiev, is mijn boodschap duidelijk: Stuur Kiev meer hulp.’ Hij noemde als lichtend voorbeeld Denemarken, dat al zijn artillerie heeft gegeven aan Oekraïne en voor zichzelf nieuwe artillerie heeft besteld. Scholtz steunde Stoltenberg voluit. Hij wees erop dat Berlijn een derde Patriot-systeem naar Oekraïne heeft gestuurd. De leiders kijken vooral naar Griekenland en Spanje die meer luchtverdediging hebben dan noodzakelijk. (VK)
……………………………………………..
 
Eén op de 5 scholen scoort onvoldoende(!)
Om de neergang te stoppen vindt de onderwijsinspectie dat schoolleiders, schoolbesturen en de politiek meer focus moeten aanbrengen. Rekenen en taal moeten voorrang krijgen op, bijvoorbeeld, schoolzwemmen.
Het is al jaren goed zoeken naar lichtpuntjes in de Staat van het Onderwijs, die de Onderwijsinspectie elk voorjaar publiceert. Ook dit jaar uit de inspectie haar zorgen, voornamelijk over het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Hoewel ze normaal alleen scholen controleert waarvan vermoed wordt dat ze slecht presteren deed de inspectie nu een steekproef. Ruim 20% van 225 onderzochte scholen kreeg een onvoldoende(!) En dat is veel zegt waarnemend inspecteur generaal Ria Westendorp. Twee scholen werden beoordeeld als ‘zeer zwak’.
Verder zijn de basisvaardigheden taal, rekenen en burgerschap een rode draad in deze Staat van het Onderwijs tot en met het MBO. De Inspectie vindt dat schoolleiders, schoolbesturen en de politiek meer focus moeten aanbrengen in het onderwijs. ‘Scholen moeten nu voldoen aan te veel verwachtingen. Er moet beter gekozen worden. Rekenen en taal moeten voorrang krijgen op bijvoorbeeld, schoolzwemmen.’
In lijn met de landelijke trend ging het bijvoorbeeld ook niet goed met rekenen op basisschool Noorderlicht in Den Bosch. Maar dankzij de herinvoering van een traditionele rekenmethode zijn de resultaten nu weer beter. De leesvaardigheid van 15-jarigen in Nederland ligt nu onder het gemiddelde van andere Europese landen. Bij het rekenen haalt 50% van de leerlingen het streefniveau niet en veel leerlingen die naar het vmbo gaan, halen zelfs het fundamentele niveau niet meer zegt Westendorp. ‘Wij roepen scholen op van elk kind te onderzoeken of ze de basisvaardigheden beheersen en leerlingen te helpen achterstanden weg te werken.’ Scholen die onvoldoende scoorden bleven niet alleen achter op leerresultaten, ook de kwaliteit van de lessen was ondermaats., Verder volgden ze de ontwikkeling van leerlingen niet voldoende aldus Westendorp. (NRC)
……………………………………………………
 
Arbeidsmarkt krijgt iets meer lucht.
De krapte op de arbeidsmarkt is nog steeds hoog, al is de druk de afgelopen maanden iets afgenomen. De werkgelegenheid daalde licht, de werkloosheid nam een fractie toe en het aantal vacatures daalde aldus het CBS. De spanningsindicator van het CBS is de laagste in twee jaar tijd.
Sinds het voorjaar van 2020 steeg de arbeidsparticipatie – het aantal werkenden op de beroepsbevolking – vrijwel continu, tot begin dit jaar. In maart noteerde het CBS 73,2%. Dat is iets lager dan de piek van 73,4% in januari dit jaar. De werkloosheid kwam in maart uit op 371.000 personen. Dat aantal is 1% hoger dan in januari. In totaal was in maart 3,6% van de beroepsbevolking werkloos. Dat betekent dat de werkloosheid zich nog steeds op een historisch laag niveau bevindt.
Volgens het laatst bekende cijfer over het vierde kwartaal van 2023, zijn er 410.300 vacatures, oftewel 1,1 per werkloze. Het UWV rekent voor 2024 op een daling van het aantal vacatures. Wellicht dat dit jaar het aantal vacatures per werkloze daalt tot onder de 1. (FD)
……………………………………………………
 
Rechter stelt inwoners Albergen in ongelijk: ‘asielhotel’ stap dichterbij.
De vergunning voor het ‘asielhotel’ in het Twentse Albergen is terecht verleend. Tot die conclusie kwam de Zwolse bestuursrechter donderdag. Bewoners spanden een kort geding aan, omdat zij vinden dat de gemeente de omgevingsvergunning niet had mogen verlenen.
De voorzieningenrechter oordeelt dat vooralsnog niet is gebleken dat het verlenen van de vergunning voor het AZC in strijd is met een goede ruimtelijke ordening of leidt tot een onaanvaardbare aantasting van het woon- en leefklimaat.
Met die uitspraak kan het COA verder met de werkzaamheden in het hotel. Al ruim anderhalf jaar vertragen omwonenden de opening. Ze verwijten de gemeente dat ze onvoldoende zijn betrokken bij de plannen en er te weinig wordt gedaan om straks de overlast door beoogde 150 asielzoekers en statushouders te voorkomen. Er lopen meer zaken tegen het asielhotel. De Overijsselse rechtbank hoopt in die zaken zo spoedig mogelijk uitspraak te doen. De omwonenden kunnen nog in hoger beroep. Maar als het al zover komt, hebben de 150 asielzoekers en statushouders tegen die tijd vermoedelijk al hun intrek genomen in het AZC. (VK)
……………………………………………………………
 
Iran reageert niet op wraakactie Israël.
Israël sloeg vrijdagmorgen terug in Iran, maar beperkt, waardoor Teheran zonder gezichtsverlies kan afzien van represailles.
Laten beide landen het er nu bij, na de bescheiden Israëlische tegenaanval in Iran van deze vrijdag ter vergelding van Irans aanval op Israël 6 dagen eerder?
Zeker is dat nog niet, maar veel wijst erop dat Israël en Iran proberen om een grotere en potentieel verwoestende oorlog tussen de 2 aartsvijanden te voorkomen. Dat Iran op zichzelf niet belust is op een grotere oorlog met Israël en al helemaal niet met de VS had het de laatste weken al herhaaldelijk via diplomatieke kanalen laten weten.
Na de Iraanse aanval was de vraag of Israël het zou aandurven een tegenactie op Iraans grondgebied te lanceren en zo ja, hoe groot die zou zijn. Het uitblijven van een directe aanval zou in de ogen van vele Israëliërs en de buitenwereld al een teken van zwakte kunnen worden uitgelegd. Met een onbeantwoorde aanval zouden de ongeschreven spelregels tussen beide landen – geen directe aanvallen op elkaar – bovendien ongestraft zijn gewijzigd in het voordeel van Iran. De VS maakte echter duidelijk een wraakactie niet te zullen steunen uit vrees voor een bredere oorlog.
Met de operatie van vrijdag toont Israël dat het op zichzelf niet terugdeinst voor acties in Iran zelf. Tegelijkertijd bood de bescheiden schaal van de operatie Iran de mogelijkheid die te bagatelliseren en af te zien van nieuwe tegenacties. Of nieuwe direct gewapende confrontaties hiermee van de baan zijn zal moeten blijken. De internationale gemeenschap, van Rusland en China tot de EU en de VS, drong vrijdag collectief aan op terughoudendheid. (NRC)
………………………………………………………….
 
Meerderheid VS stemt in met fors hulppakket voor Oekraïne.
Een meerderheid van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft zaterdag eindelijk voor een wetsvoorstel gestemd dat extra middelen (60 miljard) toekent aan Oekraïne. De hulp bestaat voornamelijk uit militaire steun, maar omvat ook economische steun ter waarde van 10 miljard dollar. De Democraten en de dwarsliggende Republikeinen kwamen er maandenlang niet uit. In Kiev zag men het politieke gesteggel met lede ogen aan, ondertussen rukten de Russen verder op in de Donbas.
Zelensky verwelkomde verheugd de goedkeuring van het wetsvoorstel dat volgens hem ‘duizenden en duizenden levens’ zal redden Ook Stoltenberg reageerde verheugd: ‘Oekraïne gebruikt de wapens van de NAVO-bondgenoten om de Russische capaciteiten te vernietigen’, zei hij. ‘Dit maakt ons allemaal veiliger, in Europa en Noord-Amerika.’ 
Het voorstel gaat nu naar de Senaat waar het dinsdag naar verwachting zal worden goedgekeurd. Experts verwachten dat de VS snel de eerste ladingen de grens over krijgen in Oekraïne. Vooral munitie is makkelijk te leveren via het logistieke netwerk van de NAVO. Binnen een week kunnen de eerste leveranties er al zijn.
Maar het is niet zo dat de wereld er morgen heel anders uitziet zegt Mart de Kruif, voormalig commandant Landstrijdkrachten. Hij denkt dat het weken duurt voordat de bevoorrading effect heeft op het slagveld. De extra munitie en materieel zijn eerst en vooral bedoeld om de Russische opmars tegen te houden.
Tot de hulp uit de VS arriveert kan Rusland het artillerietekort uitbuiten. ‘De verwachting is dat de Russen een doorbraak proberen te forceren, zodra het terrein en de weersomstandigheden dit toelaten’.
De denktank ISW verwacht dat de situatie aan het front voor Oekraïne voorlopig verder verslechtert. De analisten gaan ervan uit dat Russische aanvallen op de korte termijn kunnen worden afgeslagen, als de bevoorrading uit de VS spoedig aankomt. (NOS/Telegraaf)