Nieuwsoverzicht van ma 10 november 2025 t/m zo 16 november 2025

Vier lijsttrekkers niet erg in trek bij de eigen kiezers.
De kiesraad kwam vrijdag met de officiële uitslag van de 2e Kamerverkiezingen van 29 oktober. Daarbij werd duidelijk dat 4 lijsttrekkers minder dan de helft van de stemmen op hun partij hadden gekregen. Die stemmen gingen naar lager geplaatste kandidaten Vier GL-PvdA’ers kwamen dankzij voorkeursstemmen in de 2eKamer.
Frans Timmermans, Dilan Yesilgöz en de lijstrekkers van Volt en BBB kregen een minderheid van de kiezers voor hun partij achter zich. Het slechtste recente resultaat was voor Mark Rutte in 2006: minder dan nummer twee Rita Verdonk.
Een deel van de kiezers stemt in plaats van de lijsttrekker op een hooggeplaatste vrouw of op een kandidaat met een sterke regionale binding. Deze keer komen er via voorkeursstemmen liefst 5 kandidaten in de 2eKamer die het anders niet gered hadden. Om een zetel te krijgen heeft een kandidaat minimaal 25% van de kiesdeler nodig (het aantal geldige stemmen gedeeld door de 150 Kamerzetels). Minimaal 70.480 stemmen waren nodig voor een zetel. De zogenoemde voorkeursdrempel lag op 17.620 stemmen.
(FD)
…………………………………………..

China claimt wereldprimeur!
China heeft ’s werelds eerste kerncentrale in handen die zijn eigen brandstof maakt en weinig afval produceert. Het land doet een serieuze gooi naar een wondermachine waarnaar de VS, Frankrijk en Japan al onderzoek deden en waarvan veel westerse voorstanders van kernenergie watertanden: ‘een superveilige kerncentrale die weinig afval produceert en die draait op technologie waarmee je niet ook een kernbom kunt maken.’
De experimentele ‘thoriumreactor’ van China staat in de Gobiwoestijn en is inmiddels ruim een jaar in gebruik. En nu heeft hij voor het eerst zijn belangrijkste kunstje uitgehaald stelt het Sinap: de licht radioactieve stof thorium-232 omzetten in de kernbrandstof uranium-233. Een reactie, die plaatsvindt in een soort gloeiendhete soep van gesmolten zouten binnen de reactor. China heeft alle reden om in te zetten op de thoriumtechniek. Het moet 80% van zijn uranium importeren. Tegelijk beschikt China over genoeg thorium om het land in theorie een slordige duizend(!) jaar van stroom te voorzien. Bovendien is de techniek CO2-arm en dus goed voor het klimaat. Ook niet onbelangrijk: de centrale vervult China met nationale trots. Aartsconcurrent Amerika is immers nooit zo ver gekomen. (VK)
……………………………………………….

16% van alle werkenden heeft een stressvolle baan.
Bijna een op de zes werkenden in Nederland heeft een stressvolle baan, met hoge eisen en weinig vrijheid. Dat blijkt uit cijfers van het CBS en TNO. Stressvolle banen komen het meeste voor in de zorg, het onderwijs en de horeca. Deze werknemers zijn pessimistischer over de toekomst. Stressvol werk is werk met een combinatie van hoge taakeisen en lage autonomie. Het aandeel werknemers met een stressvolle baan is het afgelopen jaren gedaald, maar het aandeel werknemers dat burn-outklachten ervaart is juist toegenomen.
Apothekersassistenten hebben het vaakst stressvol werk. Het is het enige beroep waarvoor dat voor meer dan de helft van alle werknemers geldt. Bij docenten in het basisonderwijs en medische praktijkassistenten heeft iets minder dan 40% stressvol werk. Werknemers met stressvol werk denken dat hun baan in de toekomst moeilijker en mentaal zwaarder zal zijn. Meer dan de helft van de mensen met zo’n baan denkt dat over 5 jaar het werkplezier is afgenomen. Andere werkenden zijn minder negatief. (FD)
……………………………………………………

Shutdown teneinde met deal in de Senaat.
Acht democraten zijn akkoord met een voorlopige begroting. Zij sloten een akkoord met Republikeinse leiders in de Senaat en met het Witte Huis over een voorlopige begroting. De overeenkomst maakt een einde aan de langste ‘shutdown’ uit de Amerikaanse geschiedenis, maar daarvoor moet ook het Huis van Afgevaardigden nog instemmen.
De deal omvat een tijdelijke begrotingswet die de federale overheid tot 30 januari financiert en zorgde dat medewerkers die tijdens de shutdown waren ontslagen kunnen terugkeren naar hun werk.
De Democraten krijgen in ruil voor hun steun een stemming toegezegd over verbetering en verlenging van zorgsubsidies maar zonder garanties dat Republikeinen daar daadwerkelijk mee in gaan stemmen(!) De Democratische senator Tim Kaine uit Virginia is blij met de deal en neemt genoegen met de toezegging voor een toekomstige toezegging voor een toekomstige stemming over financiële tegemoetkomingen voor zorgverzekeringspremies: ‘Volksvertegenwoordigers weten dat hun kiezers van hen verwachten dat ze vóór stemmen’, zegt Kaine over Republikeinse senatoren die tegen verlenging van zorgsubsidies zouden willen stemmen. ‘En als ze dat niet doen, kunnen ze zomaar worden vervangen door iemand die dat wél doet.’
De inmiddels 40 dagen durende ‘shutdown’ heeft ertoe geleid dat federale ambtenaren geen salaris krijgen en dat overheidsdiensten personeel hebben ontslagen. Ook is voedselhulp voor 42 miljoen Amerikanen onder druk komen te staan en zijn duizenden vluchten geannuleerd vanwege problemen bij de luchtverkeersleiding. (NRC)
………………………………………………….

De Tweede Kamer wordt vrouwelijker en jonger.
In de nieuwe Tweede Kamer zitten meer vrouwen dan ooit tevoren: 65 Kamerleden zijn vrouw. 84 man en 1 lid is non-binair. Ten opzichte van 2 jaar geleden wordt de Kamer ook een stuk jonger. De regionale spreiding gaat er wel op achteruit. Wat valt er verder op aan de 150 volksvertegenwoordigers: De linkse fracties tellen veruit de meeste vrouwen. Bij de SP zijn 2 van de 3 fractieleden vrouw en in de 20-koppige GroenLinks-PvdA fractie nemen 14 vrouwen en 6 mannen plaats. Bij de SGP stonden überhaupt geen vrouwen op de lijst en op de uiterst rechtse flank van de Kamer zijn mannen veel beter vertegenwoordigt dan vrouwen: van de 7 FvD’ers is er 1 vrouw, bij JA21 zijn er 2 vrouwen en 7 mannen en bij de PVV zijn er 17 mannen en 9 vrouwen. De fracties van D66 en CDA zijn helemaal in evenwicht.
De nieuwste fractie is ook de oudste: de gemiddelde leeftijd van 50Plus is 65. Ook bij de BBB is de gemiddelde leeftijd met 54 jaar relatief hoog. Het jongste is de Denk fractie met 36 jaar en daarna volgt D66 met 39 jaar. De jongste fractievoorzitter is FvD-leider Lidewij de Vos.
Met de regionale spreiding is het iets minder goed gesteld dan in 2023. Toen woonden 83  Kamerleden in een van de Randstadprovincies Zuid-Holland en Noord-Holland of Utrecht en dat zijn  er nu 87. Met name Zuid-Holland is goed vertegenwoordigd: in die provincie wonen 48 Kamerleden. Drenthe heeft reden tot klagen want in die provincie wonen 2 Kamerleden en dat waren er 3. Hetzelfde geldt voor Zeeland. Twee nieuwe D66-Kamerleden wonen in het buitenland: Felix Klos woont in België en Jan Schoonis woont in Parijs.
Kamerleden met een praktische opleiding  zijn zeldzaam. Er zijn 3 mbo’ers en van de 150 Kamerleden hebben 128 mensen een universitaire of hbo-opleiding afgerond. Er zijn 11 mensen met alleen een middelbare schoolopleiding. Eén Kamerlid rondde de middelbare school niet af en van 7 mensen is het opleidingsniveau niet bekend.
Het langstzittende Kamerlid (sinds1998) is Geert Wilders die 8 jaar voor de VVD in de Kamer zat voor hij in 2006 de PVV oprichtte. De PVV heeft de meeste routiniers in de fractie. Dion Graus, Raymond de Roon (met 73 jaar het oudste Kamerlid), Tony van Dijck en Martin Bosma bezetten al sinds 2006 een zetel. Aan de linkerkant draaien Esther Ouwehand (sinds 2006) en Jesse Klaver (sinds 2010) al lang mee.
Er zijn 55 onervaren nieuwkomers. De 5 demissionaire ministers en 2 zittende staatsecretarissen in de nieuwe Tweede Kamer zullen tot het aantreden van het nieuwe kabinet een dubbelfunctie hebben. (VK)
…………………………………………………………

Thuisbatterijen winnen terrein op zonnepanelen.
Met het eind van de salderingsregeling in zicht schaffen minder Nederlanders zonnepanelen aan. Door het afschaffen van die regeling in 2027 kan de levering van zonnestroom niet meer worden weggestreept tegen het verbruik. Een thuisbatterij biedt dan uitkomst. DNE-research verwacht dit jaar ruim een verdubbeling van het aantal thuisbatterijen.
Ten opzichte van recordjaar 2023 plaatsen Nederlandse huishoudens dit jaar naar verwachting 78% minder aan zonnestroomvermogen. De nieuw geïnstalleerde commerciële capaciteit is in 2025 een derde lager dan in 2023.
Volgens DNE stijgt zowel het totaal aantal batterijopslagsystemen als de opslagcapaciteit dit jaar met 115%! Huishoudens vormen samen zo’n 45% van de totale batterijcapaciteit in Nederland.
Vooral in China worden steeds meer batterijen geplaatst. Eind 2025 zal naar verwachting 60% van alle batterijopslagcapaciteit Chinees zijn. Europa is met 90 gigawatt uur goed voor ruim 10% van de totale capaciteit. In Nederland gaat het om 2,9 gigawatt uur. (FD)
……………………………………………………..

EU- ‘democratieschild’.
Brussel wil lidstaten met ‘democratieschild’ beter beschermen tegen desinformatie en buitenlandse inmenging.
Eindelijk is daar het Brusselse antwoord op de buitenlands ondermijning vanuit (met name) Moskou: Woensdag presenteerde de Europese Commissie een plan dat de democratieën in haar lidstaten moet beschermen tegen democratische uitholling door ‘interne en externe druk’.
‘Binnenkort is het 4 jaar geleden dat Rusland de oorlog tegen Oekraïne begon en nog langer geleden dat het zijn offensief op de EU opende met hybride aanvallen, informatiemanipulatie en inmenging. Om deze bedreigingen het hoofd te bieden, móéten we opstaan en ons vertrouwen in de democratie versterken’, sprak de Finse Henna Virkkunen, Eurocommissaris voor tech-soevereiniteit, veiligheid en democratie woensdag in Brussel.
Buitenlandse inmenging – onder meer ten tijde van electorale processen – door nepnieuws te verspreiden op en in de (sociale) media, al dan niet gegenereerd met AI, en de toekomst van vervalste websites, ondermijnen het vertrouwen in de democratie en versterken polarisatie onder burgers. En daar komt de manipulatie van binnenuit – door autocraten zoals de Hongaarse premier Orban of radicaal rechtse PVV’ers – nog bij. Volgens de commissie is de belangrijkste missie van het nieuwe democratieschild ‘het versterken van het publieke vertrouwen in de democratie en in democratische instellingen’. 
Er wordt een nieuwe EU-instelling opgericht: het Europees Centrum voor Democratische Veerkracht. In de strijd tegen gemanipuleerde informatie en nepnieuws moeten lidstaten, kandidaat lidstaten en EU-instituten hun expertise bundelen. Een nieuw netwerk van onafhankelijke factcheckers moet helpen en moet het voor wetenschappers en journalisten makkelijker maken om geverifieerde informatie toegankelijk te maken voor onderzoek. Er moet een crisisprotocol komen zodat sneller en kordater kan worden opgetreden tegen de-informatiecampagnes. Het centrum moet EU-landen ook helpen bij het starten van feitelijk correcte tegencampagnes. Zo wordt er onder meer verwezen naar de recente verkiezingen in Roemenië en Moldavië waarbij sprake was van Russische inmenging op onder meer TikTok. (NRC)
…………………………………………………….

Tijdperk energie uit zon en wind is aangebroken maar vraag naar olie blijft groeien.
De komende tien jaar zal de manier waarop de wereld energie opwekt diepgaand veranderen – met alle maatschappelijke en geopolitieke gevolgen van dien. Dat voorziet het IEA en zijn jaarlijkse energieverkenning. 
De opwekking van zonne- en windenergie zal verveelvoudigen, ook zal er een ‘renaissance plaatsvinden van kernenergie en een grootschalige overgang naar lng, vloeibaar gas, zei IEA president Fatih Birol.
Er zijn ook veel dingen die ons zorgen baren, aldus Birol. Voornaamste kopzorg is de toenemende afhankelijkheid van China als het gaat om elektrificatie en groene elektriciteit. China heeft een hoge mate van controle over 19 van de 20 belangrijke delfstoffen die nodig zijn voor de productie en opslag van groene stroom, zoals accu’s en onderdelen voor elektrische auto’s, zonnepanelen en windturbines. En dat terwijl de wereld het nieuwe electriciteitstijdperk de komende 10 jaar definitief lijkt te betreden. Verwacht tot 2035 gerust een toename van de vraag naar elektriciteit die zo groot is als het huidige stroomverbruik van álle ontwikkelde landen bij elkaar opgeteld, aldus het IEA.
Die stroomvraag wordt vooral aangejaagd doordat India, Zuidoost-Azië en Zuid Amerika tot ontwikkeling beginnen te komen. Het gevolg van die groei: een enorme toename van airco’s en elektrische auto’s. Andere sterk groeiende stroomslurpers zijn de snorrende datacentra die onze zoekvragen en AI voeden. Het IEA voorziet de komende 10 jaar een vervijfvoudiging van de opwekking met zonne-energie, en een verdrievoudiging van die met wind. Ook dat zal machtsverschuivingen veroorzaken want ‘de bulk van de groei zal komen van landen die rijk zijn aan zon’ verwacht Birol.
Een opmerkelijke afslag is dat de VS zich weer volledig storten op de winning van olie, kolen en gas waardoor de vraag naar olie en gas nog tot 2050 kan blijven groeien. Tot voor kort ging de denktank er nog van uit dat de vraag naar deze fossiele energiebronnen dit decennium zou pieken. (VK)
…………………………………………………………..

Hans Wijers trekt zich terug.
Hij uitte in appbericht nog meer kritiek. Hij noemde haar in appberichten ‘die feeks van de VVD’. Wijers trekt zich ‘met grote spijt’ per direct terug als informateur.
Wijers blijkt zich niet alleen op de avond van de verkiezingen zeer negatief uitgelaten te hebben over Yesilgöz. Het gaat om een appbericht aan onder meer mediaondernemer Willem Sijthoff in aanloop naar de verkiezingen.
Sijthoff, lid en donateur van D66, en 3 kompanen lanceerden het initiatief ‘Stem voor Stabiliteit’ – een campagne met als doel de vorming van een stabiel centrumrechts kabinet van VVD, D66 en CDA na de verkiezingen. De 4 mannen benaderden  verschillende mensen om hun initiatief te steunen onder wie Wijers. Die reageerde positief, getuige de app maar dan moest wel GroenLinks erbij worden betrokken. ‘We moeten Timmermans erbij betrekken, dan doe ik mee. We moeten hem naar het centrum trekken en ook die feeks van de VVD’, schrijft Wijers in de app. Met die laatste omschrijving doelde hij op Yesilgöz. 
De uitspraken zijn relevant omdat ze in lijn zijn met wat Wijers op de verkiezingsavond zei op een podium op een bijeenkomst met 200 bezoekers in Amsterdam. Daar noemde hij haar een leugenaar (wat uiteindelijk niet zijn woorden bleken te zijn maar die van journalist Eric Smit) en vond hij het jammer dat de VVD niet harder was afgestraft en sprak hij een duidelijke voorkeur uit  voor een breed midden kabinet in plaats van een coalitie met het radicaal rechtse JA21.
Donderdagavond nam Wijers zijn woorden terug die hij op de verkiezingsavond sprak terug en noemde Yesilgöz een moedige vrouw die zich mooi had teruggevochten en zei dat hij haar had benaderd om zijn excuses te maken.
Nadat zijn uitlatingen in de app bekend werden liet Wijers weten per direct terug te treden. ‘Ik ben geconfronteerd met uitspraken die ik in een privé appje ruim voor de verkiezingen heb gedaan. In dat 1 op 1 appje heb ik spontaan uitspraken gedaan die je weloverwogen nooit zou hebben gedaan. Nu die uitspraken publiek zijn geworden schaadt dat mijn positie als informateur. Dat maakt dat ik met grote spijt heb moeten besluiten terug te treden’. (NRC)
…………………………………………………….