Historie

Er hoeft er maar een te beginnen

6 maart 2024, 02:14
Omdat het dit jaar 80 jaar geleden is dat de April-meistaking bij Stork in Hengelo begon, heeft een lokaal comité de maand april uitgeroepen tot ‘April de maand van de April- meistakingen 1943’. In nauw overleg met de landelijke stichting herdenking April-meistakingen 1943 is een veelzijdig en uitgebreid herdenkingsprogramma samengesteld. Daartoe wordt samengewerkt met lokale  partijen als de gemeente Hengelo, Museum Hengelo, de Storkiaan, Stichting Erfgoed Hengelo, theatergroep Barst, Stichting Behoud Erfgoed Stork, in afstemming met Stichting Bernhards Ontmoeting en De Vergeten Twentse Lente van Johanna ter Steege.

Hans de Gruil, coördinator van het lokale comité: ‘Het Hengelo’s comité heeft zich tot doel gesteld om al deze initiatieven met elkaar te verbinden zodat er een prachtig en krachtig programma ontstaat om de 80-jarige herdenking op een waardige manier te eren en uit te dragen. Het doel is zoveel mogelijk mensen uit Hengelo en Twente te bereiken en betrekken.’ De Gruil noemt het belangrijk dat de jeugd bij de herdenking wordt betrokken en is daarom blij met de educatieve film, die regisseur Rinus Morsink van Theatergroep Barst heeft gemaakt in het kader van de herdenking. 

Basisonderwijs
De titel van de 50 minuten durende film ­ ‘Er hoeft er maar één te beginnen...’ - verwijst naar de tekst op het monument op het Industrieplein ten zuiden van het station dat in 2019 is onthuld. Ieder jaar wordt daar de staking herdacht. De film zal getoond worden aan de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs. De rollen in de speelfilm worden vrijwel allemaal door acteurs en actrices van Theatergroep Barst gespeeld. In het verhaal wordt een groep kinderen door de historie geleid door hun meester (Rinze Poelstra) via op waarheid gebaseerde gebeurtenissen. De film begint met een ruzietje tussen een paar kinderen dat hoog dreigt op te lopen bij het monument ter herdenking van de April­meistaking. De film wordt op 13, 14, 16, 20 en 21 maart vertoond in techniekmuseum Oyfo, speciaal voor de groepen 7 en 8 van de basisscholen in Hengelo. Voorafgaand aan de vertoning van de film lopen de leerlingen via een oriënterende wandeling, die langs een aantal historische locaties gaat, naar Oyfo. Jongeren spelen ook een belangrijke rol in de muziektheatervoorstelling Hengelo Heroes, die op 6 en 7 april te zien is in de ROC-locatie De Gieterij. 

Dieuwertje Blok
Op zaterdag 1 april beginnen de herdenkingsactiviteiten in Hengelo met de onthulling van een plaquette bij Techniekhuis Twente aan de Lansinkesweg. Op die dag is ook de opening van een tentoonstelling over de April­meistaking in het Dienstgebouw Stork. De tentoonstelling is daar te zien tot en met 6 mei. Dieuwertje Blok verzorgt op maandag 3 april een ‘vrijheidscollege’, georganiseerd door de stichting Bernhards Ontmoeting. Op woensdag 12 april zijn er in Museum Hengelo vijf films te zien met de April­meistaking als thema. Zo is er een film waarin Maartje van Weegen 50 jaar na de April­meistaking bij Stork in gesprek gaat met vier personen die persoonlijk betrokken waren bij de staking in 1943. Onder hen Femy Hoogeboom-­Efftink, die er als telefoniste bij Stork voor zorgde dat de staking zich razendsnel als een olievlek over Twente en later over het hele land uitbreidde. De film ‘Wally van Haal, bankier en verzetsleider’ toont hoe en door wie het verzetswerk werd georganiseerd en betaald. 

Lokale herdenking
Op zaterdag 29 april – precies 80 jaar nadat de April­meistaking bij Stork in Hengelo begon – staat Hengelo de hele dag in het teken van de herdenking. ’s Morgens is er een (besloten) symposium voor nabestaanden en betrokkenen van de April­meistakingen, georganiseerd door de landelijke stichting, partnerorganisatie ARG en het Nationaal Psychotrauma Centrum. Belangstellenden kunnen zich hiervoor opgeven via: info@aprilmei1943stakingen.org. Daar kunnen mensen terecht met verhalen over de staking en is ook meer informatie verkrijgbaar. ’s Middags is er in de Stork Hal 43 dan een openbaar lokaal herdenkingsprogramma, waar onder anderen burgemeester Schelberg, Commissaris van de Koning Heideman en de voorzitter van de landelijke stichting Herdenking April­meistakingen zullen spreken. De namen van alle slachtoffers van de keiharde repressaillemaatregelen van de Duitse bezetter na de staking zullen tijdens de herdenkingsbijeenkomst worden voorgelezen door Pia Douwes. De bijeenkomst wordt muzikaal in stijl opgeluisterd door het klein orkest van Armonia, het Koninklijk Hengelo’s Mannenkoor en singer-songwriter Silke Veld.

Staken op leven en dood
Regisseur Kees Schaap heeft in opdracht van BNNVARA een driedelige documentairereeks Staken op leven en dood over de April­ meistakingen gemaakt. Erik Dijkstra is hierin de verteller en interviewer. De eerste aflevering wordt uitgezonden op 1 mei. Op 5 april wordt het boek het boek Staken op leven en dood gepresenteerd bij Boekhandel Broekhuis in Hengelo. Het boek vertelt vooral verhalen van slachtoffers en nabestaanden. Onder hen Herman Goering, Antonius Wijlens en Frits Loep. De eindredactie berust bij Erik Dijkstra en Hans Morssinkhof.