Historie

Vondst ‘goudschat’ van nationaal belang in Springendal

17 februari 2022, 20:26
Deze week is bekend gemaakt dat in natuurgebied Springendal bij Hezingen (gemeente Tubbergen) een grote hoeveelheid gouden en zilveren munten en sieraden uit de vroege middeleeuwen gevonden. Hobby-archeologen vonden met hun metaaldetector al in mei 2019 de eerste gouden en zilveren munten. Het ging om een aanzienlijke hoeveelheid, wat direct deed vermoeden dat het hier zou kunnen gaan om een (deels) verploegde goud- en zilverschat.

Nadat de vondst werd gemeld bij de archeologische organisatie PAN (Portable Antiquities of the Netherlands), werd na uitgebreid vooronderzoek en uitstel vanwege corona-maatregelen ter plaatse een opgraving georganiseerd door de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). RCE-archeoloog Jan Willem de Kort: ‘Daarbij werd nog meer goud en zilver gevonden en sporen die behoren bij een offerplaats. Een aantal palen op een rij, mogelijk voorzien van heilige tekens of een Wodanskop, vormde waarschijnlijk een ontmoetingsplek, waar groepen mensen uit omliggende gebieden elkaar ontmoetten, en daarbij edelmetaal achterlieten.’

Christianisatie
Verdeeld over 3 locaties zijn 94 munten en muntfragmenten, minstens 6 gouden en 2 zilveren sieraden, 1 deel van een gouden zwaardgreepversiering en 95 stukjes van een onbekend object (mogelijk een drinkhoornversiering of eventueel een helm- of kistbeslag) gevonden. De offerplaats is iets minder dan een eeuw in gebruik geweest, van de vroege tot de late 7e eeuw of het begin van de 8e eeuw na Chr. Het lijkt erop dat de Christianisatie van de Saksen door de Karolingische koningen een einde heeft gemaakt aan de ‘heidense’ plaats.

Bijzondere samenwerking
Sinds vijf jaar worden archeologische vondsten die hobby-zoekers vinden verzameld door Portable Antiquities of the Netherlands (PAN), een website en organisatie die door de VU zijn opgezet. Archeologen van de RCE en van de VU hebben de opgraving uitgevoerd, met medewerking van Staatsbosbeheer en de provincie Overijssel.
VU-archeoloog Stijn Heeren: ‘Wat deze vondst bijzonder maakt, is dat in deze regio nog weinig bekend was uit die periode. Rijke vondsten uit de vroege middeleeuwen kenden we vooral uit Friesland en de regio rond Utrecht. Verder is het ook bijzonder dat dit onderzoek op gang is gebracht door een melding van hobby-zoekers, die is uitgemond in een mooie samenwerking tussen de zoekers en professionals van diverse instanties.’

Bruikleen
De vondsten van de detectorzoekers zijn verworven door het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) te Leiden om deze te behouden voor het publieke domein te omdat het hier gaat om een vondst van nationaal belang. De vondsten zijn in bruikleen gegeven aan het Rijksmuseum Twenthe in Enschede, waar deze te zien zijn vanaf vrijdag 18 februari t/m 30 oktober.