Nieuwsoverzicht van ma 11 maart t/m zo 17 maart 2024

Nederlanders wonen nog best ruim.
Hoewel de kranten vol staan over grote woningtekorten, blijken Nederlanders best ruim te wonen. Zij hebben gemiddeld ruim 2 kamers per persoon ter beschikking, bijna het hoogste aantal in Europa. Ook zijn er weinig huishoudens met onvoldoende kamers, blijkt uit een analyse van ING Research op basis van cijfers van Eurostat. Wat aantal kamers per bewoner betreft zijn woningeigenaren in bijna alle landen van de EU ruimer bedeeld dan huurders. Behalve in Nederland, waar bewoners van huurwoningen juist gemiddeld meer ruimte ter beschikking hebben.
In Nederland leeft 3% van de bevolking in een woning met onvoldoende kamers ten opzichte van de grootte van het huishouden. In de EU is dat gemiddeld bijna 17%. In sommige landen in Oost-Europa woont meer dan een derde(!) van de bevolking te klein.
Dat Nederlanders ruim wonen zou verklaard kunnen worden door het grote aantal kamers per woonhuis, zoals bijvoorbeeld in eengezinswoningen het geval is. Het aantal personen per huishouden ligt in Nederland namelijk niet ver af van het EU-gemiddelde. (FD)
………………………………………………….
 
Erdogan zegt zich niet meer herkiesbaar te stellen in 2028.
De Turkse president heeft verklaard dat de lokale verkiezingen op 31 maart in Turkije de laatst zijn die hij meemaakt in functie. In 2028 loopt zijn regeertermijn af. Hij heeft er dan een kwart eeuw op zitten als achtereenvolgens premier en president.
De 70-jarige Erdogan zei dat hij ‘meedogenloos en bijna zonder adem te halen doorgaat omdat dit voor mij de finaleverkiezing is, zoals toegestaan door de wet’. 
Volgens de Turkse grondwet mag een president twee termijnen dienen. In feite is hij al bezig aan zijn derde termijn als president. De eerst begon in 2014. In 2017 werd een presidentieel systeem ingevoerd met veel meer macht voor het staatshoofd. Erdogan ging ervan uit dat hij als president-nieuw-stijl bij de verkiezingen van 2018 opnieuw aan een eerste termijn was begonnen. 
Toen hij zich 5 jaar later opnieuw herkiesbaar stelde ging de kiesraad akkoord. Bij de verkiezingen van 31 maart speelt Erdogan formeel geen rol. Als president wordt hij zelfs geacht zich buiten de verkiezingsstrijd te houden maar daar trekt hij zich niets van aan. Hij voert volop campagne voor de AKP waarvan hij nog steeds leider is. ‘Laten we vanaf 1 april een nieuw tijdperk beginnen als God het wil’, zei hij vrijdag in Istanbul. Hij zei te streven naar een machtswisseling in Istanbul, Ankara en Izmir. De 3 grootste steden van Turkije worden momenteel bestuurd door de belangrijkste oppositiepartij de Republikeinse Volkspartij (CHP)
………………………………………………..
 
Gouden Twentse debutante in Inzell.
Joy Beune (24) won in Inzell haar derde wereldtitel dit jaar. Zij bleek met 3 afstandszeges veruit de beste allrounder van dit moment.
De 24-jarige Twentse schaatsster uit Borne won de afsluitende 5.000 meter. Beune, regerend wereldkampioene op deze afstand versloeg in een rechtsreeks duel de Chinese Han Mei. Ze won drie van de vier afstanden en verbeterde de baanrecords op de drie kilometer en de 1.500 meter.
Het podium was na vier afstanden compleet Nederlands: Marijke Groenewoud werd achter Beune en de Noorse Wilund derde op de 5.000 meter en eindigde als tweede in het klassement. Antoinette Rijpma-De Jong pakte voor de vijfde keer brons.
Beune is de opvolgster van de onlangs gestopte Irene Schouten. Die veroverde de wereldtitel in 2022 in het Noorse Hamar, nadat ze in de maand ervoor op de Olympische pelen van Beijing drie keer goud had gewonnen. Voor Beune is de wereldtitel een prachtig einde van een seizoen dat in mineur begon. Ze vergat bij de wereldbekerwedstrijd in Polen op de ploegachtervolging een transponder, waardoor er geen tijdmeting mogelijk was en diskwalificatie volgde. In 2023 gebeurde hetzelfde toen een stukje van haar enkel te zien was door een opgeschoven sok. De ploeg had toen de snelste tijd gereden.
Bij de WK-afstanden nam de schaatsster uit Borne revanche door zowel op de ploegachtervolging als op de 5.000 meter wereldkampioen te worden. Op de 1.500 meter pakte ze ook nog het brons. (NRC)
………………………………………………………….
 
Prijsverschillen laadpalen groter dan aan de pomp.
De stroomtarieven bij openbare laadpalen lopen sterker uiteen dan de prijzen van brandstof. Zo was het laden van een elektrische auto begin maart in Súdwest-Fryslân tweeëneenhalf keer zo duur als op Ameland. Bij benzine en diesel is het verschil tussen de hoogste en laagste prijs in Nederland een derde, ziet Direct-Lease. Een auto laden is het goedkoopst in de gemeente Ameland (0,24 eurocent per kWh, exclusief btw). In de gemeente Súdwest-Fryslân is laden aan openbare laadpalen gemiddeld het duurst (0,63), hierbij gaat het om een gemiddeld tarief per gemeente.
Niet alleen de regio, ook de plaats maakt uit. Volgens Independer is het goedkoper om een elektrische auto in een parkeergarage op te laden dan op straat. Alleen, daar kunnen de parkeertarieven weer hoger uitvallen en dienen dus alle kosten te worden meegenomen. In Nederland groeide het aantal laadpunten tot meer dan 660.000. Maandelijks kwamen er de laatste tijd zo’n 14.000 bij. Van alle laadpunten is ruim driekwart een thuislaadstation. Het aantal publieke en semipublieke laadpunten is gegroeid tot 15.000. (FD)
…………………………………………………………
 
Winst uiterst rechts duwt Portugal naar politieke impasse.
Door de eclatante verkiezingswinst van het radicaal-rechtse Chega heeft rechts noch links een meerderheid in het Portugese parlement. Nu de grootste partij, het centrumrechtse Alianca Democrática, de samenwerking met Chega weigert dreigt het land onbestuurbaar te raken.
In Portugal wisselen de sociaaldemocraten en centrum rechts elkaar al decennia af als grootste partij, meestal zelfs met een absolute meerderheid in het parlement. Maar het Chega van voormalig voetbalcommentator André Ventura is dusdanig gegroeid, dat regeren zonder Ventura haast onmogelijk is.
Ventura, die van corruptiebestrijding een van zijn speerpunten maakte verkondigde een einde te maken aan de ‘oude politiek’. Ook zijn retoriek gericht tegen migranten en Roma’s sloeg aan. Maar dat heeft er ook toe geleid dat links noch rechts met hem wil samenwerken. De Portugese president Marcelo Rebelo de Sousa begint deze week met de eerste verkenningsgesprekken met de acht partijleiders. (VK)
…………………………………………………….
 
‘Oppenheimer verbindt publiek, critici en prijzen’.
Na jaren waarin vooral ‘kleine’ of onafhankelijke films er met de belangrijkste Oscars vandoor gingen, waren de belangrijkste prijzen dit jaar voor blockbuster ‘Oppenheimer’ van regisseur Christopher Nolan.
Bijna 20 jaar snakten de Oscars naar een film als ‘Oppenheimer’. Een blockbuster die publiek, critici en Oscars opnieuw verenigt. De afgelopen jaren nam de relevantie van de Oscars voor het gemiddelde publiek af. Winnaars waren ‘kleine’ of onafhankelijke films: Nomadland, CODA, Everything, Everywhere, All at once. Oppenheimer doorbrak die trend. En werd beloond met 7 Oscars waaronder de prijzen voor Beste Film, Regie én Cinematografie voor het werk van cameraman Hoyte van Hoytema (!) Hij kwam de prijs - erg Nederlands - nonchalant op zijn gympen ophalen. 
‘Bedankt Christopher Nolan. Je bent verreweg het beste dat me in mijn carrière is overkomen.’ Gebarend met de Oscar: ‘obviously.’ Van Hoytema werd de elfde Nederlander die de belangrijkste filmprijs wint.
Ook Barbie, de best bezochte film van het jaar was zeer aanwezig bij de Oscars. Twee liedjes uit de film werden live gezongen: ‘I’m Just Ken’ werd een enorm dansfeest. ‘Was I Made For?’ was een emotionele krachttoer. Hoewel Barbie een van de verliezers van de avond was (met alleen een Oscar voor Beste Liedje op 8 nominaties) voelde het niet alsof de film werd genegeerd.
Net als vorig jaar was er ook aandacht voor de Russische aanval op Oekraine. Regisseur Mstyslav Tsjernov, de eerste Oekraiens Oscarwinnaar, zei dat hij waarschijnlijk de eerste was op het podium die had gewild dat hij zijn film niet hoefde te maken. ‘20 days in Marioepol’ documenteert de vernietiging van de stad door Rusland. ‘Ik zou deze Oscar inruilen als ik de invasie van Rusland ongedaan zou kunnen maken’. (NRC)
…………………………………………………………
 
MKB vreest verlies banen na verhoging van minimumloon.
De werkgeversorganisatie vindt het welletjes met de aanhoudende verhogingen van het wettelijk minimumloon. Na een reeks eerdere verhogingen debatteert de Tweede Kamer morgen over het wetsvoorstel om het minimumloon met nog eens 1,2% per 1 juli te verhogen.
Het plan van een Kamermeerderheid vorig jaar om het minimumloon in januari met 1,7% te verhogen bleek niet haalbaar. Volgens het MKB zijn de huidige kosten van het minimumloon al bijna ondraaglijk voor sommige ondernemingen.
Een kwart van de totale kosten bij bijvoorbeeld een banketbakkerij bestaat uit loonkosten. Een stijging van het minimumloon leidt ook tot een verhoging van de cao-lonen voor bakkerijen. Eigenaresse Kuiper zegt: ‘We moeten nu twee keer per jaar de prijs van al onze producten omhooggooien, het draagt alleen maar bij aan de inflatie. Met al deze loonsverhogingen is het voor ons moeilijk vol te houden.’
MKB-Nederland benadrukt dat het minimumloon de afgelopen jaren al ‘te fors’ is gestegen. Volgens een evaluatie van het ministerie van Sociale Zaken en werkgelegenheid maken de WML-verhogingen van 2023/2024 dat naar schatting 40.000 banen verloren zullen gaan.
Een betere oplossing volgens de ondernemersorganisaties is de belasting- en premiedruk te verlagen. Zo zouden werknemers netto meer overhouden en gaan de lasten van de ondernemers niet nog verder omhoog (FD)
………………………………………………….
 
Trump houdt grote schoonmaak in Republikeinse partij.
Donald Trump heeft de Republikeinse partij naar zijn hand gezet. Tientallen medewerkers kregen hun congé. Eerder werden Trump-getrouwen op hoge bestuursposten geplaatst onder wie Trumps politiek onervaren schoondochter. Omdat ze loyaal is.
De Republikeinse partij komt definitief ten dienste van Trump. Volgens Amerikaanse kranten hebben tientallen medewerkers van het partijbestuur hun ontslag gekregen in het kader van een grote schoonmaak door de pasbenoemde Trump gezinde leiding.
De ontslagen volgen enkele dagen na de benoeming van Trump-vertrouweling Michael Whatley en Trumps schoondochter Lara Trump als nieuwe kopstukken van het Republikeins nationale Comité (RNC). Formeel heeft Trump geen zeggenschap over het partijbestuur maar hij liet enkele maanden geleden al weten dat hij af wilde van Ronna Mc Daniel die sinds 2017 aan het hoofd van het RNC stond.
Met de machtswisseling wil Trump de partij compleet aan hemzelf ondergeschikt maken. De nieuwsite Politico spreekt van een bloedbad bij het RNC. Ongeveer 60 medewerkers kregen maandag te horen dat zij niet terug hoefden te komen. Andere personeelsleden moeten opnieuw solliciteren naar hun functie. Wie daar niet op ingaat, vliegt er eind deze maand uit. Lara Trump had eerder deze maand al gewaarschuwd dat het geen ‘vrolijke boel’ zou worden voor iedereen die niet vierkant achter Trump en de campagne Make America Great Again staat. ‘Voor spelletjes hebben we geen tijd’.
In de partij is het nu taboe geworden om te twijfelen aan Trumps beweringen dat Biden in 2020 de verkiezingszege heeft gestolen.
De boodschap is dat in de Republikeinse partij feitelijk geen plaats meer is voor vertegenwoordigers van de traditionele vleugel zoals Nikki Haley. Zij klaagde tijdens haar campagne herhaaldelijk dat Trump bezig is de partij tot zijn persoonlijke ‘speeltje’ om te vormen. Er wordt al gewerkt aan een plan ‘Project 2025’ om flink de bezem te halen door het ambtenarenbestand om dat te zuiveren van tegenstanders van Trumps beleid. Ook de muur tussen het Witte Huis en Justitie moet worden afgebroken zodat Trump de minister kan voorschrijven wat hij moet doen. (VK)
…………………………………………………….
 
VS komen met noodpakket militaire steun voor Kiev.
Washington belooft voor 300 miljoen dollar munitie. Het zal ‘maar voor een korte periode’ de Oekraiense munitietekorten kunnen opvangen.
De aankondiging komt terwijl Oekraine kampt met een nijpend tekort aan munitie en de Republikeinen in het Amerikaanse Congres een groot gepland hulppakket ter waarde van 60 miljard blijven blokkeren.
De 300 miljoen komt volgens Jake Sullivan, woordvoerder van het Witte Huis, uit financiële meevallers in contracten van het Pentagon. Er waren nieuw aankopen nodig ter vervanging van het materieel dat aan Oekraine is gestuurd en die contracten vallen gunstiger uit dan begroot.
Het geld is bestemd voor granaten en voor munitie voor de mobiele HIMARS-raketsystemen. Sullivan onderstreepte dat het om een noodpakket gaat. ‘Het is hulp die Oekraine wanhopig nodig heeft om zich staande te houden tegen de Russische aanvallen.’ Maar deze hulp komt niet in de buurt van wat Oekraine nodig heeft op het slagveld en het zal niet voorkomen dat Oekraine in de komende weken zonder munitie komt te zitten.’ (NRC)
……………………………………………………
 
Advies: beteugel EU-sluiproute arbeidsmigratie.
In Nederland komen steeds meer arbeidsmigranten binnen die via een ander EU-land worden ingehuurd. Dat werkt uitbuiting in de hand, waarschuwt de Adviesraad Migratie. Er ontstaat een race naar de bodem die de lonen en arbeidsomstandigheden in een gehele sector aantast.
Na een week ziekte ben je je baan kwijt en daarmee het dak boven je hoofd. Het contract met een mooi salaris dat je in Bangladesh tekende blijkt in Nederland zwaar tegen te vallen. Ineens blijken daar de kosten voor de beschimmelde kamer die je deelt en het busje dat je naar je werk brengt vanaf te gaan. Verhaal halen is moeilijk want je kent de taal niet en de bemiddelaar die je heeft aangeworven neemt zijn telefoon niet meer op. Dat is het lot van duizenden uitzendkrachten die via een ander EU-land naar Nederland zijn gehaald. In het advies roept de Raad Migratie de regering op malafide werkgevers harder aan te pakken en inlening van arbeidsmigranten te verbieden in sectoren die bekend staan om hun vele misstanden. Het rapport spreekt van derderangsburgers. (FD)
………………………………………………….
 
Ultiem offer: Wilders geeft het Torentje op voor een rechts kabinet.
Wilders geen premier en ook de partijleiders van VVD, NSC en BBB blijven in de Tweede Kamer. Dat is het scenario dat nu voorligt en het meeste kans maakt op een kabinet. Want een alternatief is er niet.
Als PVV, VVD, NSC en BBB er in slagen de komende tijd een rechts kabinet tot stand te brengen zou dat betekenen dat voor het eerst in ruim 40 jaar de lijsttrekker die de verkiezingen wint toch niet in het Torentje belandt. Wilders zei enkele weken geleden nog dat hij ‘niet kan wachten’ om premier te worden. Dat hij als winnaar van de verkiezingen daar nu van af ziet, komt omdat niet alle onderhandelende partijen dat steunen. ‘Ik kan alleen premier worden als ALLE partijen in de coalitie dat steunen. Dat was niet zo’, schrijft hij op X. ‘De liefde voor mijn land en kiezer is groot en belangrijker dan mijn eigen positie.’
Wilders besluit kan ook gezien worden als het ultieme offer om alsnog een rechts kabinet mogelijk te maken. Tegelijkertijd biedt het de PVV-leider de mogelijkheid om zijn huidige 37-koppige fractie, die ook vol zit met onervaren Kamerleden, te blijven aansturen. Zelfs binnen de PVV waren er zorgen of de huidige fractie wel zonder de harde hand van Wilders kan.
De macht in een beoogd extraparlementair (programma) kabinet komt veel meer te liggen bij de Kamer, die op ieder moment plannen kan aanpassen. De fracties hebben zich niet gecommitteerd aan het regeerprogramma en hebben dus meer ruimte om wijzigingen te eisen.
Zeker van de premier van zo’n extraparlementair (programma) kabinet zal veel politieke én bestuurlijke stuurmanskunst gevraagd worden. Hij of zij zal steeds op zoek moeten naar wisselende meerderheden in de Tweede en Eerste Kamer en er tegelijkertijd voor moeten waken dat de politieke deals niet leiden tot onsamenhangend en onuitvoerbaar beleid. Een van de namen die in Den Haag worden genoemd als een optie is Johan Remkes. (VK)
……………………………………………………….
 
Voor Macron zijn er geen grenzen aan steun Oekraine.
President Macron heeft de Franse toon richting Rusland verhard. Dat heeft te maken met geopolitieke veranderingen, maar ook met binnenlandse politiek.
Een ‘nederlaag van Rusland’ is volgens hem nu ‘onontbeerlijk’. Dinsdag organiseerde hij een symbolische parlementsstemming over een bilateraal akkoord met Oekraine. Daarbij uitte premier Attal in de Assemblée nationale de Oekraiense overwinningsleus Slava Ukraini! De nieuwe toon heeft als belangrijkste reden dat de militaire situatie in Oekraine fors is verslechterd sinds het einde van het tegenoffensief. Er is een gevoel van urgentie ingedaald zegt Lagane, topambtenaar en defensie-expert die doceert aan Sciences Po Paris. Hij benadrukt dat Frankrijks positie lange tijd wat ambigu was. ‘We steunden Oekraine politiek en militair gezien maar we waren terughoudend met het sturen van véél steun’, zegt hij. ‘Die houding was te verklaren doordat Macron de rol van bemiddelaar poogde te spelen. Maar inmiddels ziet Macron in dat een diplomatieke oplossing in de nabije toekomst onmogelijk is. Dus wil hij zich fermer uiten naar Moskou en laten zien dat er geen grenzen zijn aan de steun van Oekraine.’ Met de parlementsstemming zou Macron aan Poetin willen laten zien dat niet alleen híj, maar het gehele Franse volk achter hem staan.
Geopolitieke krachten spelen ook een rol: De VS zijn absent vanwege de houding van de Republikeinen. Macron springt in dat gat. Het past bij hem: hij hamert er al jaren op dat Europa autonomer moet worden. ‘En hij laat aan Oost-Europese landen zien dat ze na terugtrekking van de VS niet alleen staan.’ (NRC)
………………………………………………..
 
Klaas Knot snapt dat bedrijven gebrek aan erkenning voelen
DNB-president: Nederland is nog steeds aantrekkelijk maar heeft veel te verliezen.
Er is ‘verruwing’ ontstaan in de manier waarop in de politiek over het bedrijfsleven wordt gepraat, vindt Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB). Ondernemingen voelen volgens hem ‘een gebrek aan erkenning en een gebrek aan respect’. Knot zegt dat ‘een aantal maatregelen wel heel snel is genomen, zonder het normale proces waarbij de mogelijke consequenties goed worden doordacht’. Belangenorganisaties en ceo’s lopen al langer te hoop tegen het politieke besluit om de inkoop van eigen aandelen te belasten en de expatregeling te versoberen en de wens om het aantal buitenlandse studenten terug te dringen. ‘Het bedrijfsleven voelt zich niet altijd gehoord in de mate waarin knelpunten zoals de krapte op de arbeidsmarkt worden herkend.’
‘We staan bovenaan in de lijstjes van meest aantrekkelijke landen, de uitgangspositie is nog steeds goed’, nuanceert Knot. Maar hij wijst er ook op dat die lijstjes gebaseerd zijn op prestaties in het verleden. ‘Het is aan het nieuwe kabinet of dat zich werkelijk gaat vertalen in verslechtering van tastbare en meetbare indicatoren.’ Er is in elk geval veel te verliezen. ‘Wij hebben iets waarop we best trots mogen zijn. Bijvoorbeeld de hele chips infrastructuur in Nederland en dan gaat het echt niet alleen over ASML. Daar wordt met jaloezie naar gekeken. Soms weet je niet wat je mist voordat je het mist. Bedrijven hebben gewoon mogelijkheden om elders te kijken. Andere landen zijn duidelijk bezig om hun vestigingsklimaat te verbeteren. Dan moeten wij wel heel voorzichtig zijn met terugschalen.’
Hij voegt toe dat politici die vinden dat ondernemingen te weinig belasting betalen dat internationaal moeten regelen. ‘We kunnen ons als kleine open economie niet te veel ‘alleingang’ veroorloven.’ (FD)
………………………………………………………….
 
Sanil B. vrijgesproken van doodslag Carlo Heuvelman.
In hoger beroep is geen verdachte veroordeeld voor het dodelijk verwonden van Heuvelman. Zijn familie noemt dit ‘een mokerslag’.
Het gerechtshof in Leeuwarden sprak Sanil B. donderdag vrij van doodslag op Heuvelman. Met dat oordeel wijkt het gerechtshof flink af van het vonnis van de rechtbank in november 2022.
Sanil B. krijgt daardoor een veel lagere straf: 32 maanden voor poging tot doodslag op 2 anderen op Mallorca en openlijke geweldpleging. De rechtbank had hem tot 7 jaar cel veroordeeld, het OM had 10 jaar geëist. Ook de andere verdachten krijgen lagere straffen dan de rechtbank oplegde.
De Mallorca-zaak ging om meerdere geweldsincidenten in de nacht van 31 juli 2021, in de uitgaansstraat van El Arenal op Mallorca waarbij een vriendengroep uit Hilversum was betrokken. Meerdere slachtoffers raakten ernstig gewond na aanvaringen met de Hilversummers, en de 27-jarige Carlo Heuvelman kwam om het leven. 
In de behandeling van de zaak had een van de rechters een beroep gedaan op het geweten van de verdachten. ‘Wees een vent en vertel wat er gebeurd is’, zei de rechter.
Het hof oordeelt nu dat afgelegde getuigenverklaringen onvoldoende specifiek en consistent zijn om vast te stellen wie Heuvelman heeft aangevallen.
Het oordeel van het hof wordt door de nabestaanden als een ‘mokerslag’ ervaren vertelt hun advocaat Edwin Bosch. Volgens hem staat vast dat iemand uit de groep verdachten de dader is en kan het haast niet anders dat enkelen hebben gezien wie Heuvelman heeft mishandeld. ‘Doordat iedereen heeft gezwegen weten mijn cliënten nooit wie er verantwoordelijk is. Dat is voor hen onverteerbaar. Het gevoel is: Zwijgen wordt beloond. Door deze uitspraak hebben mijn cliënten het geloof in de rechtsstaat verloren.’ (NRC)