Nieuwsoverzicht van ma 18 maart t/m zo 24 maart 2024

Nederlanders zijn kampioen thuiswerken.
Veel Nederlanders werken weleens thuis. Volgens het CBS gaat het om iets meer dan de helft van het aantal werkenden. Daarmee is Nederland in Europa koploper. Vooral het aandeel werkenden dat af en toe thuiswerkt, is in Nederland veel hoger dan in andere Europese landen. De coronapandemie zette een sterke opleving van het thuiswerken in gang, maar ook daarna bleef de thuiswerkplek populair. Nederlanders zijn in vergelijking met andere Europeanen vooral goed in hybride werken: meestal bij de werkgever en soms thuis. Echte thuiswerkers zijn te vinden in Zweden, Finland en Ierland. In Zuid- en Oost-Europa wordt juist heel weinig thuisgewerkt.In Nederland lag het aandeel thuiswerkers al voor de pandemie op een hoger niveau dan het Europees gemiddelde. Maar tijdens de pandemie nam het thuiswerken in Nederland ook nog eens veel sneller toe dan in andere EU-landen, zo blijkt uit Eurostat-cijfers.
In 2022 lag het aandeel werkenden dat deels thuiswerkt in Nederland op 54%. Vorig jaar nam het aantal mensen dat af en toe thuiswerkt verder toe. Maar omdat het aandeel werkenden in totaal sneller groeide, daalde het aandeel thuiswerkers vorig jaar licht, naar 52%. (FD)
…………………………………………………….

Gaza krijgt voedsel over land, over zee en uit de lucht maar het is niet toereikend.
Uit de lucht, over zee en met vrachtwagens druppelt voedselhulp Gaza binnen. De aankomst van één schip zou een voorbode kunnen zijn van veel meer. De VN blijven echter waarschuwen dat alleen een staakt-het-vuren echt zal helpen tegen de hongersnood die Gaza bedreigt.
Het was het eerste hulpschip dat Gaza aandeed sinds 2005. Een tweede schip met nog eens 240 ton voedsel voor Gaza aan boord, zou al klaarliggen in de Cypriotische haven Larnaca. De VS willen de komende weken voor de kust van Gaza een grotere, drijvende haven aanleggen. Volgens het Witte Huis zou die haven als hij klaar is 2 miljoen maaltijden per dag kunnen verwerken.
Anonieme medewerkers houden vol dat ook als die haven er is ‘voedseltransport over de zee veel minder efficiënt is dan over de weg. Luchtdroppings voegen nog minder toe, schrijft de ‘New York Times’. De VS dropten op 1 dag 8 ton voedsel, minder dan een halve vrachthaven. 
Volgens de VN zijn de 3 manieren van transport samen ontoereikend om de honger en de dreigende hongersnood in Gaza af te wenden. Volgens Unicef lijdt in Gaza een op de 20 kinderen inmiddels aan de zwaarste vorm van ondervoeding en is er sprake van een ‘ernstige en snel verslechterende voedselsituatie’. De enige oplossing die echt helpt is een staakt-het-vuren, aldus de VN, en opening van de grenzen voor veel meer vrachtwagens. (VK)
……………………………………………………….
 
Molotovcocktails en lange rijen bij de stembureaus.
Oppositie in Rusland greep de stembusgang aan voor protest tegen Poetin.
Een beeld zegt meer dan 1.000 woorden. Dat was het idee achter de actie Polden protiv Poetina (12 uur tegen Poetin) waarmee de Russische oppositie al weken opriep om op het middaguur bij stembureaus te gaan staan. De rijen vormden een vreedzaam en relatief veilig teken van protest tegen Poetins zekere herverkiezing bij de zorgvuldig georkestreerde presidentsverkiezingen. Ze waren bedoeld als teken van Russen onderling, dat zij niet alleen staan in hun afkeer van Poetin, maar ook als teken aan de wereld dat er miljoenen Russen zijn die Poetins wrede regime niet steunen.
En zo ontstonden bij tientallen Russische stembureaus om 12 uur lokale tijd plotseling lange rijen, waar verbouwereerde leden van de kiescommissies niets anders konden doen dan hen te laten stemmen.
Onder de wachtenden klonk spanning, vastberadenheid en ook angst. ‘Er is geen democratie, al onze vrijheden zijn ons afgenomen. Dit is de enige manier om iets te doen’, zei een man in Moskou tegenover de Russische tv-zender Dozjd. ‘Ik ben net 18 jaar geworden, ik wil positief zijn en mijn stem uitbrengen’, zei een jonge vrouw. Velen zeiden te vrezen dat deze verkiezingsactie wel eens de laatste protestgelegenheid zou kunnen zijn in lange tijd. ‘Dit is de laatste mogelijkheid, die we nog hebben om te laten zien wat we denken’, zei een ander. (NRC)
…………………………………………………
 
Cashbetalingen nemen weer toe in Nederland.
Op steeds meer plaatsen in Nederland kunnen consumenten alleen nog met pin of creditcard betalen. Desondanks loopt het aantal contante betalingen aan de kassa niet verder terug. Sterker nog, de waarde van alle cashbetalingen nam in een jaar tijd met 8% toe, terwijl die bij pinbetalingen maar 4% groeide.
Uit onderzoek van de DNB blijkt dat vooral meer apotheken in vergelijking met een jaar eerder aangeven dat alleen elektronisch kan worden betaald. Bij bibliotheken en in de amusementssector wordt juist iets vaker contant geld geaccepteerd.
Contante betalingen zijn de afgelopen jaren flink gedaald ten faveure van pinbetalingen, blijkt uit cijfers van de Betaalvereniging. Maar na 2021, het tweede jaar van de pandemie, steeg zowel het aantal cashbetalingen als de waarde daarvan. De komende jaren blijft het op de meeste plekken mogelijk om contant af te rekenen. Het overgrote deel van de winkeliers die nu cash accepteren, zegt dit zo te houden. Slechts 4% stelt over 3 jaar waarschijnlijk of zeker geen cash meer aan te nemen. (FD)
…………………………………………………….

Nieuw Europees klimaatdoel voor 2040 onhaalbaar voor Nederland.
De klimaatdoelen beginnen voor Nederland steeds meer te knellen, laat het Planbureau voor de Leefomgeving doorschemeren in een nieuw rapport. Nederland kan zijn ‘eerlijke bijdrage’ aan de wereldwijde reductieopgave waarschijnlijk alleen leveren door een deel daarvan af te kopen.
Directe aanleiding van het rapport is een recent voorstel van de EC om een nieuw tussendoel voor 2040 in te voeren. Alle EU-lidstaten zouden hun broeikasgasemissies eind dat jaar met 90% moeten hebben verminderd ten opzichte van 1990.
Dit nieuwe emissiereductiedoel is een aanvulling op de bestaande doelen voor 2030 en 2050, die al in bindende wetgeving zijn omgezet. In 2030 moeten EU-landen hun CO2-uitstoot met 55% hebben verlaagd ten opzichte van het ijkjaar 1990 en in 2050 moeten alle lidstaten ‘klimaatneutraal’ zijn.
Technisch gezien is 90% reductie in 2040 waarschijnlijk het maximaal haalbare voor Nederland zegt het PBL. Maar als het maatschappelijk draagvlak voor klimaatbeleid ‘beperkt’ is blijft ook die 90% buiten bereik. Tijdens het Kamerdebat deze week moet blijken hoe groot het politiek draagvlak voor stevig klimaatbeleid nog is na de grote verkiezingswinst van sceptische partijen als PVV en BBB.
Op grond van internationale rechtvaardigheidsnormen (hoe minder Nederland doet, hoe meer andere landen moeten doen) moet Nederland dus meer leveren dan 90% CO2-reductie in 2040. Nederland levert geen eerlijke bijdrage aan het beperken van de klimaatopwarming tenzij het de emissiereductie in andere landen financiert. Het PBL wijst erop dat het Akkoord van Parijs landen enige ruimte biedt om een deel van hun eigen reductieopgave op die manier ‘af te kopen’. (NRC)
………………………………………………………………………….
 
Reizen stuwden online consumentenuitgaven.
Nederlandse consumenten gaven in 2023 voor in totaal €34,7 mrd online uit. Dat is een toename van 3% vergeleken met een jaar eerder. De groei is vooral te danken aan diensten, vooral reizen die online zijn geboekt. De online aankopen van producten zijn nagenoeg gelijk gebleven, blijkt uit onderzoek door GfK in opdracht van Thuiswinkel.org.
Groei van online consumentenbestedingen viel in 2023 terug tot 3%. Tussen 2017 en 2022 was nog sprake van een jaarlijkse groei tussen de 7% en 16%. Aanvankelijk zat de groei in de online aankoop van goederen, maar die kromp in 2022 en bleef nagenoeg gelijk in 2023. Nederlanders gaven in 2023 online vooral meer uit aan pakketreizen (+21%). De onlinebestedingen aan losse vliegtickets en boekingen van accommodaties stegen afgelopen jaar ook fors, met 15%. Dat is het gevolg van een combinatie van meer aankopen en prijsstijgingen.
Twaalf procent van de Nederlandse online consumentenuitgaven werd in het buitenland gedaan. Duitsland is nummer één, maar China behaalde vorig jaar de hoogste groei. In 2021 en 2022 daalden bestedingen bij Chinese webshops nog vanwege de afschaffing van de btw-vrijstelling. (FD)
……………………………………………………

Defensieminister Austin waarschuwt voor voortbestaan Oekraine.
Dat zei hij deze week in een waarschuwing die ook gericht leek aan Republikeinen in Washington. De Oekraiense minister van Buitenlandse Zaken Kuleba toonde zich geschokt over het uitblijven van een Amerikaans besluit over verdere wapensteun.
Oekraine hoopt wel dat een Tsjechisch initiatief om artilleriegranaten te kopen het land vanaf april kan ‘helpen om de vijand af te schrikken’, zei de Oekraiense premier Shmyhal. Tsjechië heeft landen gevonden buiten de EU die de komende tijd 800 duizend artilleriegranaten kunnen leveren voor gebruik in Oekraine. Een deel van de financiering hiervoor is al rond, dankzij steun van sommige EU-landen (waaronder Nederland). Op termijn zegt Tsjechië nog eens 700 duizend artilleriegranaten te kunnen kopen.
Rusland claimde het dorpje Orlivka ten westen van Avdiivka te hebben veroverd. Het is onderdeel van een langzame maar gestage opmars die op en paar plekken langs de frontlinie van meer dan duizend kilometer te zien is. Buitenlandminister Kuleba zei dat Oekraine tot de aankomst van meer hulp standhoudt ‘door het slimme gebruik van de beschikbare wapens en de moed van onze soldaten’.
Kuleba zei desgevraagd dat Republikeinse ideeën om de steun aan Oekraine louter voort te zetten als leningen in plaats van giften zijn land niet afschrikken. Het schokkende, zei hij, is dat er nog steeds geen besluit is. ‘Het is nu eind maart en de onderhandelingen gaan door.’ (VK)
………………………………………………
 
EU, wees bezorgd over Hongaarse banden met China.
Hongarije krijgt steeds nauwere banden met China. Dat vormt een bedreiging voor de EU.
Het is verbazingwekkend dat Chinese politieagenten binnenkort kunnen deelnemen aan gemeenschappelijke patrouilles in de straten van Hongarije. Volgens een deal met China zullen agentenuit beide landen patrouilleren in gebieden met grote aantallen toeristen. Dit zal, volgens Hongarije, ‘de samenwerking versterken op gebieden als terrorismebestrijding, bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit, veiligheid en capaciteitsopbouw op het gebied van wetshandhaving’. Er wordt gevreesd dat het motief van de Chinese regering eenvoudiger is: het in de gaten houden van hun achterban in Europa, met name dissidenten.
De deal past in het beleid van Orbán, die de betrekkingen met Beijing gestaag aanhaalt. In een tijd waarin de EU en de VS waarschuwen tegen een te grote afhankelijkheid van een steeds autoritairder China heeft Orbán zijn belofte om een ‘Oostelijke opening” in het Hongaarse buitenlandse beleid uit te bouwen en de meest betrouwbare partner van Beijing binnen de EU te worden, nog eens bevestigd.
Hij was in oktober de enige EU-leider die de top van China’s Belt en Road Initiative bijwoonde waar hij gesprekken voerde met XI Jinping en Poetin. Tijdens Xi’s ambtstermijn zei Orbán waren de betrekkingen tussen de 2 landen ‘naar een hoogtepunt gestegen’. (NRC)
………………………………………………..
 
Nederland een plekje gezakt op de geluksranglijst.
Nederlanders voelden zich de laatste jaren iets minder gelukkig en Nederland is op de ranglijst van het World Happiness Report gezakt van de 5e naar de 6e plek. Dat blijkt uit het jaarlijks onderzoek onder meer uitgevoerd door de Britse Universiteit van Oxford en het Amerikaanse peilingsbureau Gallup.
Dit jaar steeg Zweden van de 6e naar de 4e plaats en duwde daarmee Nederland en Israël elk een plek omlaag. De peiling bij Israël is gedaan kort na de aanval van Hamas op 7 oktober, maar nog voordat de oorlog in de Gazastrook in alle hevigheid uitbarstte.
Inwoners van West-Europa zijn wereldwijd het gelukkigst. De inkomens liggen er doorgaans hoog, de levensverwachtingen goed en er is relatief veel vrijheid. In het onderzoek worden 140 landen meegenomen en wordt inwoners onder meer gevraagd naar hun welzijn.
Over een periode van 13 jaar is het geluksgevoel onder Nederlanders licht afgenomen, vooral in de laatste 3 jaar. Opmerkelijk is de forse daling van de VS, waar nu een groot generatieverschil bestaat: jongeren zijn er aanzienlijk minder gelukkig dan ouderen. (FD)
……………………………………………………..
 
Geboortecijfers dalen snel, in 2050 krimpt bevolking in driekwart van alle landen.
Nog deze eeuw krijgt vrijwel ieder land ter wereld te maken met grote demografische verschuivingen door het lage aantal kinderen dat wordt geboren blijkt uit onderzoek van de Universiteit. Nu komen in grofweg de helft van de landen te weinig kinderen ter wereld om de bevolkingsomvang op peil te houden. In 2050 geldt dat voor driekwart van de landen. In 2100 voor 97%.
Om het geboortecijfer in een land te bepalen kijkt men naar het gemiddelde aantal kinderen per vrouw. Als dit vruchtbaarheidscijfers op 2,1 ligt, blijft de bevolking stabiel. In 2021 lag het mondiale geboortecijfer hier nog net boven. Wereldwijd werden toen 130 miljoen kinderen geboren, gemiddeld 2,23 per vrouw. Vooral in Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara zijn de geboortecijfers hoog. De onderzoekers schatten dat het aantal geboorten in 2100 zal zijn teruggelopen tot 72 miljoen (1,59 per vrouw).
Een laag geboortecijfer heeft grote gevolgen voor de economische situatie van een land. Maatschappijen zullen voor een steeds groter deel uit ouderen bestaan hetgeen leidt tot een hogere druk op de zorg en sociale voorzieningen. Eerdere onderzoeken voorspelden al dat de wereldbevolking mogelijk vanaf 2040 zal krimpen. Op dit moment wordt 18% van de kinderen geboren in het armste deel van de wereld, in 2100 is dat naar schatting 35%. (VK)
………………………………………………………
 
Ierse premier stapt onverwachts op.
Het vertrek van Leo Varadkar komt enkele weken na een onhandig verloren referendum over de grondwet. Hij zei dat hij zowel ‘politieke als persoonlijke redenen’ heeft.
De premier stapte onverwachts op. Hij vertrekt per direct als partijleider van Fine Gael maar blijft aan tot de partij een opvolger voor hem heeft. Tussentijdse verkiezingen zijn niet nodig. Waarschijnlijk duurt de opvolging enkele weken. 
Zijn vertrek kwam als verrassing. De geruchten kwamen pas woensdagmorgen op gang toen ambtenaren overhaast een persconferentie begonnen voor te bereiden. Daarin zei Varadkar dat hij zowel ‘politieke als persoonlijke redenen’ heeft voor zijn vertrek. ‘Politici zijn ook mensen’, zei hij, ‘en we geven alles tot het moment komt dat we dat niet meer kunnen’. Na zeven jaar leiderschap vindt hij zichzelf ‘niet meer de juiste persoon’ om bij de komende verkiezingen nog volop campagne voor Fine Gael te voeren.
Varadkar (45) brak bij zijn aantreden als premier in 2017 op allerlei manieren met oude tradities: hij was de jongste premier in de Ierse geschiedenis, de eerste homoseksuele man op die positie en ook de eerste premier met een deels Indiase achtergrond. Vorig jaar zei hij dat homofobie helaas weer meer acceptabel lijkt te zijn geworden in Ierland en dat hij en zijn partner in het openbaar voorzichtiger waren geworden.
Zijn regering beging in maart een blunder bij een referendum over de positie van vrouwen en moeders in de grondwet. Het idee was om enkele artikelen uit de grondwet te moderniseren zoals de bepaling dat ‘moeders hun plichten thuis’ moeten vervullen, maar de gevolgen waren voor veel Ieren onduidelijk en dus wezen zij de voorstellen met overtuigende meerderheid af. Dit zal hebben meegewogen bij zijn bekendmaking deze week. (NRC)
……………………………………………………
 
Huizenprijzen in februari fors hoger dan een jaar eerder.
De huizenprijzen in Nederland lopen weer in rap tempo op. Voor het eerst sinds november 2022 stegen de prijzen vorige maand met meer dan 4% ten opzichte van dezelfde periode van het voorgaande jaar.
Het aantal woningverkopen krabbelt ook weer op aldus het CBS. De prijzen van bestaande koopwoningen lagen in februari gemiddeld 4,3% hoger dan in dezelfde maand in 2023. Het is de derde opeenvolgende maand dat de prijzen op jaarbasis een stijging laten zien. Ten opzichte van januari was er sprake van een prijsstijging van 1%. Kopers betaalden in februari gemiddeld ruim €427.000,- voor een koophuis.
De jongste CBS-cijfers illustreren dat de dip in de huizenprijzen van korte duur is geweest. Na een piek in juli 2022 daalden de prijzen onder druk van een stijgende hypotheekrente tot juni 2023. Sindsdien zitten de huizenprijzen weer in een (voorzichtig) stijgende lijn. Dat komt door de gedaalde hypotheekrente, hogere lonen en het krappe aanbod van koopwoningen aldus de NVM.
In februari lag het aantal verkochte huizen op 13.810, een stijging van 16,5% ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat in februari 2023 het aantal woningverkopen het laagste niveau bereikte in de laatste 5 jaar. (FD)
………………………………………………
 
EU-leiders stellen zich harder op tegen Israël: geen inval in Rafah.
De EU maant Israël om de stad Rafah in de Gazastrook niet aan te vallen. Zo’n aanval zou de toch al catastrofale humanitaire situatie daar nog verder verslechteren. Dat stelden de Europese regeringsleiders donderdag in de conclusies van de Europese top in Brussel.
De EU zal zich minder scherp uitspreken over de oorlog in Gaza dan Nederland zou willen zei Rutte. Dinsdag zei Rutte in de Tweede Kamer dat Nederland sancties tegen Israël overweegt bij een aanval op Rafah. EU-lidstaten als Oostenrijk, Tsjechië en Duitsland willen zover niet gaan.
Niettemin gebruikt de EU in de conclusies aanzienlijk hardere taal dan tijdens de top van eind oktober. Zo roepen de Europese leiders op tot een ‘onmiddellijke humanitaire pauze die leidt tot een duurzaam-staakt- het-vuren, de onvoorwaardelijke vrijlating van alle gijzelaars en het verschaffen van humanitaire hulp.’ De EU is ‘ontzet over het ongeëvenaarde verlies aan burgerlevens en de kritieke humanitaire situatie’. Het gebied bevindt zich op de rand van hongersnood, aldus de leiders. ‘Volledige snelle, veilige en ongehinderde humanitaire toegang tot de hele Gazastrook langs alle routes is essentieel om de burgerbevolking levensreddende hulp te bieden’, aldus de conclusie. (VK)
……………………………………………………………
 
Werken asielzoeker levert miljarden op!
Geef asielzoekers hier de vrijheid om te werken, adviseert economisch adviesbureau SEO. Goed voor hen, de schatkist en het bedrijfsleven. Als de asielzoekers onbelemmerd kunnen werken levert dat de Nederlandse economie miljarden op. Daar staan nauwelijks extra maatschappelijke kosten tegenover. De overheid kan bovendien veel op bijstandsuitkeringen besparen, omdat asielzoekers, als ze eenmaal statushouder zijn, er minder gebruik van zal maken.
‘Het arbeidspotentieel van asielzoekers blijft onbenut’, zegt SEO-arbeidseconoom Arjan Heyma. ‘En dat in een tijd van grote arbeidskrapte.’ SEO berekende wat het Nederland zou opleveren als asielzoekers dezelfde toegang tot de arbeidsmarkt krijgen als Oekraiense vluchtelingen. Die mogen zonder beperkingen werken. Het onderzoek werd onder andere betaald door IKEA, Microsoft en Vluchtelingenwerk Nederland.
Eén ‘cohort’ – de jaarlijkse instroom – werkende asielzoekers levert de economie in tien jaar bijna 2 miljard extra welvaart op, aldus SEO. De toegevoegde waarde bestaat onder meer uit loonbelasting. Ook geven werkende asielzoekers meer uit wat extra btw-inkomsten oplevert. (NRC)