Nieuwsoverzicht van ma 19 februari t/m zo 25 februari 2024

De Europese bevolking wordt steeds ouder.
De doorsneeleeftijd van de Europese bevolking is de afgelopen jaren verder opgelopen. Vorig jaar lag dit cijfer op 44,5 jaar, becijfert Eurostat. Tien jaar geleden was de bevolking nog 2,3 jaar jonger. Daarmee is Europa het oudste continent in de wereld. In Nederland stijgt de doorsneeleeftijd de laatste jaren niet meer, mede door immigratie.
Europa telt nu één 65-plusser op drie werkenden (15- tot 64-jarigen). Twintig jaar terug was dit nog minder dan een op vier. Rond 2050 zal die ‘grijze druk’ het hoogst zijn, met minder dan twee werkenden per oudere. In Nederland ligt die druk onder het EU-gemiddelde.
In Zuid-Europa loopt de doorsneeleeftijd het snelst op. In Portugal in tien jaar tijd met 4,4 jaar. Alleen in Zweden en Malta is de doorsneeleeftijd van de inwoners de afgelopen tien jaar gedaald. In Duitsland is de totale bevolking niet ouder of jonger geworden. Vergeleken met andere werelddelen heeft Europa de oudste bevolking. Bijna een vijfde is 65 jaar of ouder. In Afrika is dat maar 3%. Dat continent heeft wel een groot aantal jongeren: 40% van de bevolking is jonger dan 15 jaar. Dat is in Europa maar 16%! (FD)
……………………………………………………….
 
Democratieën in zwaar weer, bijna 40% wereldbevolking onder autoritair regime.
Het democratisch gehalte wereldwijd is op het laagste punt aanbeland sinds 2006, aldus The Economist. Minder dan 8% van de wereldburgers woont in een volwaardige democratie. Sinds 2016 is een dalende trend zichtbaar.­­­­­ De vele oorlogen en conflicten zijn zeer schadelijk voor het democratisch gehalte. In Oekraine tast de oorlog de democratische instituties aan, hoewel het land nog steeds veel democratischer is dan Rusland. De aanval van Hamas en de daaropvolgende aanvallen op Gaza van Israël bedreigen de democratieën in de hele regio. Een lichtpuntje is dat Griekenland (de bakermat) weer wordt beschouwd als volwaardige democratie.
Voor het eerst is het West-Europese gemiddelde hoger dan dat van Noord-Amerika. In navolging van de VS lijdt ook de democratie van Canada onder toenemende polarisatie. Canada telt nog wel als volledige democratie, in tegenstelling tot de VS, die als ‘onvolledige democratie’ net boven Israël scoren. De top van de ranglijst wordt weer aangevoerd door Noorwegen. De positie van Nederland is ongewijzigd: plek 9. Hekkensluiters zijn net als vorig jaar: Noord-Korea, Afghanistan en Myanmar. (VK)
……………………………………………………..
 
Brute voortgang Poetin brengt Westen bij de les.
De dood van Navalny en de val van Avdiivka overheersten de jaarlijkse bijeenkomst in Beieren. Westerse bondgenoten beseffen dat Poetin voor niets terugschrikt. Er waren maar twee optredens voor nodig en toen was iedereen bij de les.
Joelia Navalnaja verscheen op een podium in München vlak nadat ze had gehoord dat haar man was overleden in en strafkamp. Ze geloofde het nog niet helemaal, zei ze, met tranen in de ogen. Het Russisch regime kun je immers nooit geloven.
Het was alsof Poetin met een macabere boodschap liet weten dat wat er in München ook gezegd zou worden, hij toch eenvoudigweg zijn brute gang zou gaan. Zelensky zei dat de dood van Navalny bewijst dat Poetin de internationale orde zal blijven uitdagen. ‘Poetin vermoordt wie hij maar wil, of het nou een oppositieleider is of iemand anders. Na de dood van Navalny is het absurd om Poetin te zien als de zogenoemde legitieme leider van Rusland.’
Een overwinning voor Poetin zou niet alleen ‘catastrofaal’ zijn voor Oekraine maar ook voor andere landen, zei Zelensky. Hij spoorde zijn gehoor dan ook aan méér te doen voor Oekraine. ‘Vraag niet steeds wanneer de oorlog ophoudt, stel jezelf de vraag waarom Poetin nog steeds in staat is door te gaan.’ Een paar uur eerder hadden Oekraiense militairen de val van de kleine stad Avdiivka verkondigd waar maanden om gevochten is. Zelensky en Navalnaja maakten voor wie nog een opfrisser nodig had, duidelijk dat Poetin ook twee jaar na zijn massale invasie voor niets terugschrikt en niet van plan is op te houden. ‘Dictators gaan niet op vakantie’, zei Zelensky. (NRC)
………………………………………………….
 
Hoogopgeleide mannelijke zzp’er verdient tot 16% meer.
De loonkloof tussen mannen en vrouwen is de laatste jaren kleiner geworden, maar niet gedicht. In 2022 lag het (gecorrigeerde) loon van vrouwen in het bedrijfsleven volgens het CBS bijna 7% onder dat van mannen. Uit onderzoek van onlinebank KNAB blijkt dat dit ook geldt voor zzp’ers. Maar er zijn ook beroepen waarin vrouwen meer verdienen.
Vaak rekenen mannelijke zelfstandigen volgens KNAB een hoger uurloon dan vrouwen in vergelijkbare functies en met dezelfde ervaring. Mannen met een bacheloropleiding en meer dan drie jaar werkervaring verdienen er zelfs 16% meer dan hun vrouwelijke evenknie. Het grootste verschil in de beloning van mannelijke en vrouwelijke zzp’ers is te vinden in de schoonmaaksector. Daar loopt de ongelijke beloning op tot bijna 50%. In de zorg en het eventmanagement verdienen vrouwelijke zzp’ers juist meer dan mannen.
Volgens het CBS is de loonkloof het kleinst bij de overheid. KNAB geeft aan dat dit de sector is waar zelfstandigen gemiddeld het hoogste uurloon vragen en als gevolg daarvan, samen met collega’s werkzaam in de ICT-sector, de hoogste jaaromzet kunnen behalen. (FD)
………………………………………………………….
 
Von der Leyen: Wilders en Le Pen zijn vrienden van Poetin die EU kapot maken.
Die waarschuwing uitte de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen gisteren in Berlijn.
Volgens Von der Leyen – die in Berlijn aankondigde dat zij beschikbaar is voor een tweede termijn als Commissievoorzitter – gaan de Europese verkiezingen in juni over het behoud van de democratie, de rechtsstaat en de vrede in Europa. ‘We moeten duidelijk maken dat onze tegenstanders, Poetin en zijn vrienden, of ze nu van de AFD zijn, of het Marine Le Pen is of Wilders of andere extremistische krachten (…), dat zij Europa kapot willen maken’, aldus Von der Leyen. Ze riep de burgers op om middenpartijen te steunen die pro-Europees zijn. Het is uitzonderlijk dat een Commissievoorzitter politici in EU-landen zo scherp bekritiseert. De uitval van Von der Leyen tekent de zorg bij de traditionele partijen (christen- en sociaaldemocraten, liberalen en Groenen) dat bij de strijd om de zetels in het Europees Parlement extreemrechtse partijen forse winst boeken. Dat kan de Europese besluitvorming de komende vijf jaar compliceren en vertragen. (VK)
………………………………………………….
 
Weduwe Navalny zet strijd voort
Joelia Navalnaja roept in een video haar landgenoten op te helpen: ‘Poetin wilde met hem ook onze hoop vermoorden.’
‘Hoi, dit is Joelia Navalnaja. Op mijn plaats had een ander moeten zitten.’ Met precies dezelfde begroeting begon de echtgenote van Navalny (47) maandag een videoboodschap aan zijn achterban. Ook haar houding was nagenoeg dezelfde: handen op tafel, vastberaden blik recht in de camera. Navalnaja (47) kondigde aan dat zij het werk van haar overleden echtgenoot, samen met zijn team, zal voortzetten en riep ze Russen op haar te helpen. ‘Ik ga door met de strijd voor ons land. En ik roep jullie op om naast mij te gaan staan.’ De stem van Navalnaja, die in Duitsland verblijft, brak toen zij de gebeurtenissen samenvatte die de wereld de afgelopen dagen schokten, maar bovenal het gezin Navalny diep getroffen hebben: moeder Joelia, dochter Daria, zoon Zachar en broer Oleg, die eerder 3,5 jaar zat opgesloten en in Rusland zijn beide ouders Ljoedmila en Anatoli. ‘Drie dagen geleden heeft Poetin mijn man Aleksej Navalny vermoord, de vader van mijn kinderen. Poetin heeft het dierbaarste en liefste afgepakt dat ik had’, begon zij haar boodschap. ‘Maar Poetin heeft hem ook van júllie afgenomen, daar in een strafkamp in de eeuwige winter van het hoge noorden. Poetin heeft niet alleen de mens Navalny vermoord, maar wilde met hem ook onze hoop vermoorden, onze vrijheid, onze toekomst.
Hij wilde het belangrijkste bewijs vernietigen dat ons Rusland een ander Rusland kan zijn. Dat wij sterk zijn en moedig, dat wij geloven en strijden, en dat wij op een andere manier willen leven.’ 
In de geest van haar man had ze een bemoedigende boodschap voor de Russen die leven met de wetenschap dat zij zelfs met een bloem hun veiligheid riskeren. ‘Het is geen schande om iets kleins te doen, het is een schande om helemaal niets te doen en om je bang te laten maken. Laten wij Rusland zo maken als mijn man had gewild.’
Het lichaam van haar echtgenoot was op dat moment nog altijd niet overgedragen aan de familie. Maandag werd Navalny ’s moeder (69) opnieuw de toegang tot het mortuarium waar haar zoon zich zou bevinden ontzegd onder het voorwendsel van lopend onderzoek. (NRC)
……………………………………………………………………
 
OAD-familie verliest ook beroep tegen Rabobank
De oprichtersfamilie Ter Haar van de failliete reisgroep OAD heeft ook in hoger beroep haar zaak verloren tegen Rabobank. Dat blijkt uit een vonnis van het gerechtshof in Arnhem in een zaak aangespannen door de familie. Die hield de bank uit Utrecht verantwoordelijk voor de ondergang van het concern.
OAD was tot het faillissement in 2013 het op een na grootste reisbedrijf van Nederland. De al jaren verlieslijdende onderneming uit Holten stond onder bijzonder beheer bij de Rabobank, dat een kapitaalstorting eiste van €10 mln, later teruggebracht tot €7 mln. Toen dat niet lukte ging het bedrijf ten onder. De familie stelde in de 9 jaar durende rechtsgang dat Rabobank zijn zorgplicht heeft geschonden door het bedrijf op te zadelen met onredelijke eisen. De familie zegt €71 mln schade te hebben geleden door het bankroet.
Het gerechtshof heeft geen enkele grief in het hoger beroep gehonoreerd. Zowel in de lange aanloop naar het faillissement als in de laatste, hectische slotweek was er geen sprake van dat de bank de zorgplicht zou hebben verzaakt. OAD belandde in zwaar weer nadat een miljoenen verslindend ICT-project was mislukt en de conjunctuur door de financiële crisis was verslechterd. Ook moest het opboksen tegen nieuwkomers die online actief zijn. Het in februari 2013 gelanceerde online alternatief had een half jaar later een omzet van nog geen 4 ton tegen een begrote jaaromzet van €3 mln!
Voor de schuldeisers in het OAD-faillissement is het vonnis een tegenvaller. Voor Rabo kende het vonnis één minpunt. De bank wilde dat de familie zou worden veroordeeld tot betaling van de werkelijke proceskosten omdat men zich schuldig had gemaakt aan schendingen van de waarheidsplicht (er werd een factuur van TUI niet ingebracht.) Deze torenhoge rekening blijft de voormalige eigenaren bespaard, aldus het hof. (FD)
………………………………………………………….
 
Niet meer dan 10% van Europeanen gelooft in zege voor Oekraine.
Twintig procent gelooft dat Rusland zal winnen en 37% ziet een compromisvrede waarbij Oekraine land moet inleveren, als de meest waarschijnlijke uitkomst. De rest geeft aan het niet te weten.
Dat blijkt uit een peiling van de denktank European Council on Foreign Relations. Het Europese publiek voelt zich niet heroïsch concluderen de auteurs. Vorig jaar was 29% van de Europeanen voorstander van een compromisvrede tussen Rusland en Oekraine, nu is dat gestegen tot 38%. Het percentage voorstanders van een harde lijn – doorvechten tot Kiev zijn verloren gebied heeft heroverd – daalde juist van 38 naar 31%. ‘Deze uitkomsten weerspiegelen de ontwikkelingen op het slagveld. Vorig jaar waren veel Europeanen optimistisch vanwege de militaire successen van Oekraine. Dit jaar is het beeld heel anders. De druk om een compromisvrede te sluiten zal toenemen denkt de denktank, zeker als Trump in november de presidentsverkiezingen zal winnen. Daarom moet Europese politici hun kiezers duidelijk maken welke vorm van vrede acceptabel is, zeggen zij.
‘Het grote gevaar is dat Trump en Poetin Oekraine en zijn bondgenoten afschilderen als de partij van de eeuwigdurende oorlog terwijl zij de mantel van de ‘vrede’ dragen maar een Russische overwinning is geen vrede zegt de Bulgaarse politicoloog Ivan Krastev, lid van de denktank. Voor de veiligheid van Europa is het belangrijk dat Rusland gestopt wordt. ‘De keuze van Oekraine voor het Westen en de democratie mag niet onderhandelbaar zijn.’ (VK)
………………………………………..
 
Geduld Israëls bondgenoten raakt op.
Israël lijkt zich internationaal steeds meer te isoleren met zijn eigengereide opstelling. Loopt het hiermee kansen op vrede mis?
Het kabinet wees deze week unaniem ‘internationale dictaten’ van de hand die de Palestijnse staat proberen te bevorderen. Deze verklaring volgde op berichten dat de VS en verschillende Arabische partners een vredesakkoord voorbereiden met daarin een tijdlijn voor een Palestijnse staat. Israël moet er bij voorbaat niets van hebben: een eenzijdige erkenning van een Palestijnse staat ‘zou een enorme en ongekende beloning voor het terrorisme zijn’, aldus het kabinet.
Zelfs van de grootste bondgenoot, de VS trekt Israël zich lang niet altijd iets aan. Het kabinet trekt zijn eigen plan. Intussen groeit met de dag het gevoel dat Israël zich met zijn opstelling internationaal isoleert. Politici uit alle windstreken pleiten, in weerwil van de Israëlische weigering, voor snelle stappen in de richting van een Palestijnse staat. 
Arabische landen en de VS vinden dat Palestijnen recht hebben op zelfbeschikking, daarnaast zal zo’n Palestijnse staat de hele regio tot rust brengen en daarmee is ook op termijn de veiligheid van Israël gediend. De Amerikaanse politieke analist Ian Bremmer zei na afloop van de veiligheidsconferentie in München dat Israël meer geïsoleerd is dan het zelf denkt. (NRC)
………………………………………………………….
 
Europa importeert steeds meer lng uit de VS.
Sinds de inval in Oekraine importeert Europa steeds minder gas uit Rusland. Dat komt doordat de vraag met een vijfde is teruggelopen. Ook werd het gas van elders gehaald, vooral lng uit de VS. De aanvoer van Russisch gas door pijpleidingen daalde sterk, de aanvoer van Russisch lng steeg juist, blijkt uit cijfers van IEEFA. De vraag naar aardgas is in Europa in twee jaar tijd met 20% gedaald. Dat komt mede door energiebesparende maatregelen en zachte winters. Nederland verbruikte vorig jaar volgens het IEEFA bijna 11 miljard kubieke meters minder gas dan in 2021. Europa is van Russisch gas aangevoerd door pijpleidingen voornamelijk overgestapt op Amerikaans lng dat per schip arriveert. Maar tussen 2021 en 2023 steeg de import van lng uit Rusland wel met 11%. Vooral Spanje en België blijken Russisch lng te importeren. Rusland verdient goed aan de export van lng aan Europa, vooral in 2022, toen de gasprijzen op recordhoogten lagen. In dat jaar ontving Rusland bijna 16 miljard. Vorig jaar was dit met ongeveer dezelfde hoeveelheid lng gedaald naar ruim 8 miljard. (FD)
……………………………………………………
 
Huizenprijzen stijgen met bijna 2% en gaan na een korte dip weer richting record.
De prijzen van bestaande koopwoningen waren in januari 1,8% hoger dan vorig jaar. Vooral de afgelopen 2 maanden zijn de huizenprijzen verder gestegen en liggen nu bijna weer op het niveau van de piek in 2022. De daaropvolgende daling hield maar kort aan: sinds juni 2023 lopen de prijzen weer op.
Een gemiddelde woning kost nu ruim 433 duizend euro. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Dat houdt de kopers niet tegen: het aantal transacties stijgt ook. In januari zijn 14.452 woningen van eigenaar gewisseld, ruim 10% meer dan in januari 2023. De NVM meldde eerder al een prijsstijging van 5% in het vierde kwartaal van 2023. (VK)
…………………………………………………..
 
EU-akkoord met nieuw en uitgebreid sanctiepakket tegen Rusland.
De EU heeft woensdag ingestemd met een nieuw en uitgebreid pakket aan sancties tegen Rusland. Het gaat om het dertiende sanctiepakket sinds de inval in Oekraine.
Het doel van de sancties is voorkomen dat Rusland vanuit Europa of andere landen onderdelen koopt voor drones.
Op de sanctielijst staan bijna 200 nieuwe namen van mensen en organisaties. Het pakket moet nog formeel worden goedgekeurd door EU-ministers, zodat het voor 24 februari in werking kan treden. Dan is het 2 jaar geleden dat de oorlog is begonnen. Na de officiële goedkeuring door de EU wordt bekendgemaakt wat de sancties zijn. Voorheen stonden er op de lijst alleen Russische bedrijven, maar voor het eerst staan er ook 3 bedrijven uit China op. Zij worden beschuldigd van betrokkenheid bij het leveren van militaire technologie aan Rusland. Dit betekent dat Europa niet langer zaken mag doen met deze Chinese bedrijven. (NRC)
………………………………………………………
 
Nederlanders zijn digitaal het meest ontwikkeld
Nederlanders bewegen zich goed in de digitale wereld. Volgens onderzoek van Eurostat heeft ruim 80% van de bevolking digitale basisvaardigheden: het hoogste aandeel van Europa. Ook Finland scoort hoog. Nederlanders zijn vooral goed op de hoogte van onlinecommunicatie: daarin heeft 95% van de bevolking meer dan alleen basisvaardigheden. Volgens Eurostat had vorig jaar 83% van de Nederlanders tussen de 16 en 74 jaar digitale basisvaardigheden, onder hoger opgeleiden 94%. In veel andere Europese landen liggen die cijfers veel lager. Het EU-gemiddelde is 55% in totaal en 80% voor hoger opgeleiden.
Digitale basisvaardigheden nemen af naarmate mensen ouder zijn. Onder ouderen is de behendigheid van mannen gemiddeld groter dan die van vrouwen. In de leeftijdsgroepen tot 45 jaar zijn het vrouwen die over betere digitale vaardigheden beschikken.
Nederlanders hebben vooral veel kennis van onlinecommunicatie (e-mailen, sociale media), online informatie zoeken en bijvoorbeeld online winkelen. 80% van de bevolking heeft hierin volgens het CBS meer dan alleen basisvaardigheden. (FD)
………………………………………………..
 
Na de steun van Biden, Macron, Sunak en Scholtz:
Rutte vrijwel zeker volgende NAVO-secretaris generaal.
Alle seinen staan op groen voor Mark Rutte om de volgende baas van de NAVO te worden. Donderdag spraken zwaargewichten Groot Brittannië, Frankrijk, Duitsland en de Verenigde Staten openlijk hun steun uit voor Rutte als de volgende secretaris-generaal van het militaire bondgenootschap.
Biden heeft zich volledig achter de kandidatuur van Rutte geschaard, bevestigt een woordvoerder van het Witte Huis. Hij zou ‘een uitstekende leider’ zijn. De Britten zien in hem iemand die brede waardering binnen de NAVO geniet en zijn strepen op het defensiedossier heeft verdiend. Ook Parijs en Berlijn steunen zijn kandidatuur. Nu de Amerikaanse president, die informeel de belangrijkste stem in het benoemingsproces heeft, zijn voorkeur kenbaar heeft gemaakt, is het vrijwel zeker dat Rutte de huidige NAVO-chef Jens Stoltenberg zal opvolgen.
Rutte geldt al langer als top kandidaat voor de functie en geniet de steun van meerdere lidstaten. Stoltenberg, die sinds 2014 leidinggeeft aan de NAVO zal in oktober terugtreden. Maar met de bekendmaking dat de Amerikanen, Britten, Fransen en Duitsers Rutte steunen komt zijn kandidatuur in een stroomversnelling. Als Rutte mogelijk al in april officieel de NAVO-baas wordt komt de Nederlandse politiek op onontgonnen terrein. Het is dan de vraag of Rutte nog wel kan aanblijven als demissionair premier. Zo niet, dan schuift de VVD in het meest aannemelijke scenario een opvolger naar voren. (VK)
……………………………………………………..
 
Tsjechië ontdekt 800.000 granaten.
Het aanbod om 800.000 granaten aan Oekraine te leveren komt als een verrassing. Oekraine kampt met een acuut munitietekort.
De Tsjechische president Petr Pavel tovert opeens 800.000 artilleriegranaten uit de hoge hoed. Alleen wil hij daar wel voor worden betaald. Deze granaten komen als een verrassing en kunnen binnen enkele weken aan Oekraine worden geleverd. Deze granaten komen onder meer van buiten de EU, die ‘ons ministerie van Defensie en onze bedrijven in de defensie-industrie via hun contacten hebben gevonden’, zei Pavel tijdens de veiligheidsconferentie in München. Waar de granaten precies vandaan komen, wilde de president niet zeggen. Samen met de VS, Zweden en Duitsland wil Tsjechië deze gevonden granaten opkopen en naar Oekraine sturen. Canada wil bijdragen voor 30 miljoen dollar. 
Tsjechië heeft van oudsher een grote wapenindustrie en exporteert vooral vliegtuigonderdelen en munitie. De EU beloofde vorig jaar voor 1 maart een miljoen granaten te leveren. Zonder de Tsjechische granaten is die toezegging onhaalbaar. De verwachting is dat de EU niet verder komt dan de helft in maart en de andere helft voor het eind van het jaar. (NRC)