Nieuwsoverzicht van ma 25 t/m zo 31 december 2023

Daling Hypotheekrentes blijft doorzetten.
+ De hypotheekrentes zijn voor de 8e week op rij gedaald.
+ De tarieven volgen de dalende lijn van de rente op de kapitaalmarkten.
+ De dalende rentes maken de kans op stijgende huizenprijzen groter.
De vaste rente op een 10-jarige lening is bij veel hypotheekverstrekkers gedaald tot onder de 4%. Huizenkopers kunnen daardoor vaak rekenen op lagere maandlasten en dat maakt de kans op hogere huizenprijzen groter. ‘De daling blijft doorzetten en harder dan ik had verwacht’, zegt Oscar Noorlag van hypotheekadviseur Van Bruggen. ‘De kleine stijgingen die je nu ziet van de huizenprijzen kunnen hierdoor een boost gaan krijgen.’ Hypotheekrentes stegen dit jaar langzaam maar zetten de afgelopen weken plots een snelle daling in. Geldverstrekkers spelen met hun lagere tarieven in op de daling van de kapitaalmarktrente van de afgelopen weken. Deze rentestanden bepalen in grote mate welke tarieven lening gevers rekenen. (FD)
…………………………………………………………………………….
 
Oekraïne schiet 5 Russische vliegtuigen uit de lucht, Russen melden verovering Marjinka.
De kerstdagen brachten Oekraïne een paar overwinningen: Vijf vliegtuigen werden neergehaald en een Russisch oorlogsschip werd in brand geschoten. Rusland op zijn beurt maakte dit weekeinde de volledige verovering bekend van Marjinka in het zuidoosten.
Volgens de New York Times hebben Oekraiense troepen nieuwe posities ingenomen van waaruit ze de Russische opmars proberen tegen te houden. Het dorp is daarmee symbolisch voor het vastlopen van het Oekraiense zomeroffensief dat volgens de New York Times onder meer wordt veroorzaakt door het uitblijven dan wapenleveranties en politiek getouwtrek in de VS. De senatoren zijn op kerstreces gegaan zonder goedkeuring te verlenen aan een pakket wapenhulp ter waarde van 50 miljard dollar.
De BBC bracht een bezoek aan Koepjansk. Een Oekraiense soldaat vertelt dat hij en zijn kameraden de ene na de andere golf van Russische aanvallen afslaan. ‘Dat gaat dag en nacht en dag door, 24 uur’. De BBC suggereert dat Koepjansk de eerstvolgende stad kan zijn die gaat vallen. (VK)
……………………………………………………………….
 
Netanyahu voert strijd in Gaza op.
Ondanks diplomatieke druk wil de Israëlische premier niets weten van een al dan niet tijdelijke beëindiging van de Gaza-oorlog. Hij kondigde aan het offensief verder op te voeren.
De militaire druk is nodig om de door Hamas vastgehouden gevangenen te kunnen bevrijden.
Hamas had tijdens de kerstdagen nog gemeld dat er 5 Israëlische gijzelaars in een tunnel omgekomen zijn bij een bombardement. Volgens het leger houdt Hamas nog 129 mensen vast in Gaza. De aankondiging van Netanyahu komt op een moment dat er diplomatieke hoop was over een mogelijk einde. De VN-veiligheidsraad nam een resolutie aan waarin wordt opgeroepen tot het ‘creëren van voorwaarden voor een duurzame stopzetting van de vijandelijkheden’ in de Gazastrook. (NRC)
…………………………………………………………………
 
Miljarden extra nodig om dijken in Nederland te verstevigen.
De waterschappen verwachten 2 keer zoveel geld nodig te hebben als gedacht om Nederland te beschermen tegen overstromingen. ‘Volgens de nieuwste inzichten hebben we tot 2050 voor het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma geen €12,6 miljard nodig om onze primaire waterkeringen op orde te krijgen, maar houden we voorlopig rekening met €24 miljard’. Op basis van nieuwe veiligheidsnormen moeten alle dijken en duinen in 2050 land beschermen tegen overstromingen van de grote rivieren en de zee. Daardoor is het aantal kilometers dijken en duinen dat de komende vijfentwintig jaar moet worden versterkt met een derde uitgebreid van 1500 kilometer naar 2000 kilometer. (FD)
………………………………………………………….
 
Heks-effect!
Het zou niks worden met Kaag als minister van Financiën; niet de juiste persoon. Anders dan de vooraf bejubelde Hoekstra voldeed zij blijkbaar niet aan het beeld van een degelijke Min Fin. Maar hoe heeft ze het eigenlijk gedaan? Er gingen dingen niet goed; zo was er kritiek op haar begroting (rommelig en beperkt inzichtelijk). Maar macro is het beeld niet slecht. Oud CPB-econoom Wim Suyker zette de cijfers van de laatste 10 ministers van Financiën eens op een rijtje. Zijn conclusie over Kaag: ‘Sterkste daling uitgaven, sterkste daling (ex-aequo) van lasten, één na laagste tekort, één na grootste daling van de schuld. Het tekort lijkt zelfs op een overschot uit te komen, de armoede daalde, de werkloosheid bleef laag ondanks een recessie. Niet haar verdienste roepen de critici, die haar net zo gemakkelijk wél de recessie en inflatie in de schoenen schuiven. De afkeer van haar persoon of ideologie lijkt het oordeel te kleuren over ál haar handelen (of moet ik heks-effect zeggen). Kaag is stom, dus alles wat zij doet ook. Ze verlaat nu een land in verwarring, maar de financiën? Die zien er helemaal niet slecht uit. (Anna Dijkman in het FD)
……………………………………………………………….
 
Rekening voor prijsplafond energie valt vele malen lager uit dan kabinet had berekend.
Minister Jetten meldt de Tweede Kamer dat de steunmaatregel de schatkist waarschijnlijk 4,3 miljard lichter maakt. Ruim een jaar geleden rekende het kabinet nog op 23,5 miljard euro.
Het prijsplafond werd ingesteld om Nederlandse huishoudens n andere kleinverbruikers te beschermen tegen extreme gas en stroomprijzen. De maatregel loopt 1 januari af. De rekening valt dus een stuk lager uit dan gevreesd. In september 2022 was de kostenraming 5 keer zo hoog. In het slechts denkbare scenario zouden de kosten zelf tot 40 miljard euro oplopen. Dat scenario ging er van uit dat de gasprijzen dit jaar rond het piekniveau van augustus 2022 (300 euro per megawattuur) zouden blijven schommelen.
De prijzen zijn nu gemiddeld 40 euro per megawattuur. Inmiddels betaalt nog maar 7,1% van de kleinverbruikers een gas- en/of elektriciteitstarief dat boven het prijsplafond ligt. Begin dit jaar had nog meer dan 70% van de huishoudens voordeel van het prijsplafond.
De energierekening gaat volgend jaar wel omhoog met gemiddeld 11 euro per maand. Doordat het kabinet de energiebelasting op gas verhoogt en de netbeheerkosten zijn gestegen. De energiebelasting op elektriciteit daalt juist maar onvoldoende om de gasbelasting te compenseren. De netbeheerskosten stijgen omdat de beheerders de komende jaren fors moeten investeren om de netcongestie op te heffen. (VK)
………………………………………………………….
 
De AEX zit internationaal in de middenmoot in 2023.
Dankzij een koersrally in de laatste maanden heeft de AEX-index dit jaar goed gepresteerd (ruim +14%) vergeleken met eerdere jaren. Wereldwijd gezien zit de Nederlandse hoofdgraadmeter in de middenmoot. In Oost-Europa zijn er beursindices die bovengemiddeld stegen, terwijl in Azië en Afrika een groot aantal hoofdgraadmeters in de min belandden. Wereldwijd bezien steeg de hoofdgraadmeter van de kleine aandelenbeurs van Cyprus 2023 het hardst. Dat is te danken aan 2 banken. De beurs van Nairobi is de grootste daler. Daar verloor een telecombedrijf, dat ruim 40% van de Keniaanse index uitmaakt, fors. In een vergelijking tussen werelddelen komen de aandelenkoersen in Noord-Amerika gemiddeld genomen als sterkste stijgers uit de bus. Dat is vooral gedreven door flinke koerswinsten bij grote technologie-fondsen. In Afrika bleven de aandelenmarkten het meest achter.
In Europa presteerde de AEX-index in lijn met de Stoxx Europe 600 die dit jaar zo’n 13% in waarde steeg. De verschillen tussen de landen zijn groot: van amper koerswinst in België tot en met Italië waar de beursfondsen gemiddeld genomen een kwart aan waarde wonnen. (FD)
……………………………………………………………
 
Het waterplan ‘Ruimte voor de Rivier’ was deze week hard nodig in de IJsselvallei.
De vele neerslag leidde tot uitdijende rivieren. Vooral in steden langs de IJssel was het deze week spannend; Zutphen, Zwolle en Deventer besloten de stadscentra met zandzakken te beschermen. Het waterschap Drents Overijsselse Delta zette een ’dijkleger’ van vrijwilligers in om de dijken te inspecteren op mogelijke gebreken. De piek werd donderdag bereikt bij Lobith, aan de Duitse grens: Daar kwam het water 1.452 centimeter boven NAP, een stuk lager dan het verwachte peil van 1.490 centimeter; de neerslag in Noord-Duitsland viel mee. De Rijn komt bij Lobith gemiddeld eens in de 5 jaar boven de 1.450 centimeter. De Nederlandse waterinfrastuctuur is daar goed tegen bestand. Dat het op lokaal niveau wel spannend werd, komt vooral doordat het regenwater niet goed kon worden afgevoerd. Na grote overstromingen in de jaren negentig is tussen 2006 en 2019 het grootschalige programma Ruimte voor de Rivier uitgevoerd (kosten 2,3 miljard euro). Dijken werden verlegd, uiterwaarden afgegraven en geulen aangebracht om het water meer plek te geven.
Het water in Deventer staat nu naar schatting 19 centimeter lager door de uitgegraven uiterwaarden. De IJssel in Zwolle zou 41 centimeter hoger staan zonder maatregelen als het verlagen van het zomerbed, een nieuwe riviertak en het verleggen van een dijk. Dat kan net het verschil maken tussen natte en droge voeten. (VK)
……………………………………………………….
 
Ongekend grote Russische luchtaanval.
Ten minste 26 mensen zijn vrijdag in Oekraïne gedood en tenminste 132 gewond door Russische drones en raketten bij wat volgens Kiev de grootste luchtaanval was sinds het begin van de Russische invasie. De aanvallen vonden plaats in 6 grote steden in het hele land. In Dnipro vielen zeker 6 doden door aanvallen op een winkelcentrum en een kraamkliniek. Andere slachtoffers vielen in Kiev, Zaporizja, Charkov, Odessa en Lviv waar onder meer woningen scholen werden geraakt. We hebben nog nooit zoveel doelen tegelijk op onze monitors gezien zei luchtmachtwoordvoerder Ihnat. 27 van de 36 drones en 87 van de 122 raketten werden neergehaald. Eén van de Russische raketten vloog volgens de Poolse generaal Klisz zeer waarschijnlijk 3 minuten door het luchtruim van Polen.
De Amerikaanse ambassadeur Brink schreef dat Oekraïne nu financiële steun nodig heeft om in 2024 te kunnen blijven vechten voor vrijwaring van deze horror.
Republikeinen in Washington blokkeren nog altijd steun van 61 miljard dollar. Wel kwam het voorlopig laatste pakket van 250 miljoen dollar met wapens en munitie beschikbaar. De EU werkt aan een plan om 20 miljard steun te geven buiten dwarsligger Hongarije om.
Mogelijk is de aanval een reactie op een militair succes voor Oekraïne deze week. Maandag werd het Russische landingsschip Novotsjerkassk ernstig beschadigd bij een raketaanval op havenstad Feodisa, aan de oostkust van de door Rusland geannexeerde Krim. (NRC)