Nieuwsoverzicht van ma 8 t/m zo 14 januari 2024

Stijging huurprijzen in Europese steden vlakt af. 
Na jaren van grote prijsstijgingen is een einde gekomen aan de forse huurverhogingen in grote Europese steden, blijkt uit onderzoek van HousingAnwywhere. In het vierde kwartaal van 2023 lagen de huren van appartementen, studio’s en kamers gemiddeld 5,8% hoger dan een jaar eerder: de kleinste stijging in ruim twee jaar tijd. Halverwege 2022 piekte de huurstijging nog met zo’n 19%: de vraag naar woonruimte in populaire steden herstelde na de opheffing van reisbeperkingen. De vraag naar tijdelijke verhuur (vooral toeristen) nam toe: dat beperkte het middellange- tot lange termijnaanbod.
In Amsterdam is de huurprijs voor een appartement €2200,00 – gemiddeld 70 m2 – het hoogst. In andere steden zijn de woningen wel kleiner. Rome (€2000,00) en Milaan (€1850,00) volgen.
Van de grote Nederlandse steden stegen in 2022 de huurprijzen het sterkst in Amsterdam, gevolgd door een kleine daling in 2023. In Den Haag, Utrecht en Rotterdam stegen de huurprijzen nog wel in 2023, ondanks een kleine afkoeling in het vierde kwartaal. (FD)
………………………………………………………………………
 
Blinken opnieuw op missie om ‘de hel’ in gehele Midden-Oosten te voorkomen.
De VS stellen alles in het werk om te voorkomen dat de oorlog in Gaza uitwaaiert over de hele regio. Anthony Blinken reist voor de vierde keer de regio af om ‘niet zo gemakkelijke gesprekken’ te voeren. Israël richt zijn vizier intussen op midden- en zuid-Gaza.
De angst bestaat dat na Gaza ook Libanon, de Westelijke Jordaanoever en Jemen brandhaarden worden, en dat dan de hele regio in brand komt te staan. Israëls buurland Jordanië waarschuwde voor ‘catastrofale repercussies’ als Israël doorgaat met zijn militaire operaties. Op de Westoever zijn volgens Reuters al honderden Palestijnen gedood in gevechten met Israëlische kolonisten en het leger. Duizenden anderen zouden zijn gearresteerd. Netanyahu toont zich absoluut onvermurwbaar. Hij benadrukte in het parlement opnieuw dat het leger doorgaat ‘tot de drie doelen van de oorlog zijn bereikt: vernietiging van Hamas, bevrijding van de gijzelaars en garanderen dat Gaza nooit meer een bedreiging van Israël vormt. (VK)
………………………………………………………..
 
Poetin werft met paspoort migranten voor leger.
Door een nieuwe oekaze van Poetin kunnen buitenlandse arbeidsmigranten versneld het Russisch staatsburgerschap krijgen als ze vechten in Oekraïne. Maar niet zelden gaat de werving van deze rekruten onder dwang.
Buitenlanders die vechten in Oekraïne kunnen rekenen op dankbaarheid in de vorm van Russisch staatsburgerschap voor het hele gezin. Buitenlanders die een eenjarig contract sluiten met het Russische leger of in militaire dienst zijn ‘tijdens de speciale militaire operatie’ in Oekraïne, kunnen versneld het staatsburgerschap krijgen. De nieuwe regelgeving schrapt de eis dat buitenlandse burgers minstens 6 maanden in dienst moeten zijn en verkort de aanvraagprocedure voor staatsburgerschap 1van 3 maanden naar één maand. (NRC)
………………………………………………………….
Aandeel van starters op hypotheekmarkt stijgt.
Vorig jaar is in Nederland bijna 30% minder hypotheken aangevraagd dan in 2022. Die daling kwam vooral door de halvering van het aantal hypotheken voor oversluiten en verbouwingen. Het aantal starters dat een hypotheek aanvroeg stagneerde, waarmee hun aandeel in het totaal steeg. Vooral in de eerste maanden van 2023 werden minder hypotheken aangevraagd in vergelijking met het jaar ervoor. Bij kopers daalde het aantal vragen met bijna 8%. Bij de niet-kopers, zoals oversluiters en tweede hypotheken, daalde dat met ruim 50%.
Waar de hypotheekaanvragen van starters ongeveer gelijk bleven, daalde het aantal aanvragen van doorstromers op de woningmarkt. Zij blijven wel de grootste groep op de hypotheekmarkt. Het aantal aanvragen voor het oversluiten daalde met 74%.
Aanvragers van hypotheken legden vorig jaar minder eigen geld in. Dat bedrag daalde met bijna 6%, tot gemiddeld €41.600. Zo’n 70% van de aanvragers legde €20.000 of minder in. Een vijfde bracht een bedrag tussen de €50.000 e €25.000 aan eigen geld in. (FD)
…………………………………………………………..
 
Wilders zet Islamverbod en andere omstreden plannen in ijskast, trekt 3 wetsvoorstellen in.
Wilders trapte de week af met een teken van goede wil. Zijn eerdere wetsvoorstellen om bepaalde islamitische uitingen te verbieden en potentiële jihadisten op te sluiten gaan nu ook formeel de ijskast in.
Als eerste trekt hij het omstreden voorstel uit 2018 in om bepaalde islamitische uitingen te verbieden. Die wet zou moeten regelen dat moskeeën, de Koran en het dragen van een boerka of nikaab voortaan verboden zouden worden in Nederland. Ook islamitische scholen zouden niet langer zijn toegestaan. De Raad van State oordeelde al dat het wetsvoorstel ‘een hele bevolkingsgroep discrimineert’ en ‘fundamentele vrijheidsrechten ontneemt’.
Ook het eerdere wetsvoorstel voor administratieve detentie’ gaat de ijskast in. Die wet zou het mogelijk maken ‘terroristen en personen zoals sympathisanten van de jihad’ op te sluiten nog voordat zij veroordeeld zijn door een rechter. Ook over dit wetsvoorstel oordeelde de Raad van State vernietigend.
Tot slot komt Wilders terug op zijn wetsvoorstel uit 2019 om dubbele nationaliteiten te verbieden voor sommige ambtsdragers zoals de premier, ministers en staatssecretarissen.
Andere mensen met dubbele nationaliteit zouden hun kiesrecht verliezen onder bepaalde omstandigheden. Ook hier oordeelde de Raad van State negatief op. (VK)
……………………………………………………….
 
Aantal auto’s in Nederland steeg afgelopen jaar flink.
Het aantal auto’s steeg in 2023 met 180.000 naar 9,4 miljoen(!). Dat is zo’n 80.000 meer dan het voorgaande jaar. volgens de BOVAG is dit meer dan voorgaande jaren, ‘maar het is geen uitschieter ten opzichte van voor de coronacrisis’. BOVAG schrijft de extra groei toe aan een inhaalslag van uitgestelde leveringen uit 2022. Het chiprecord leidde tijdens de coronacrisis in de auto-industrie tot achterstanden.
Ondanks de tijdelijke vertraging groeit het aantal auto’s in Nederland elk jaar gestaag, en daarmee de drukte op de weg. Het groeiende aantal auto’s zal leiden tot piekdrukte en filegroei komend jaar. Dit wordt versterkt door het vele wegenonderhoud dat gepland staat en door stilgelegde wegprojecten door de stikstofproblematiek. (NRC)
…………………………………………………………..
 
Te agressief…
Economen die voorspelden dat de hoge inflatie van voorbijgaande aard zou zijn halen hun gelijk. Deze week ging zelfs de ECB door de bocht. Onderzoekers van de centrale bank concludeerden toen dat de inflatie vooral door tijdelijke factoren werd opgestuwd.
Eerst waren het de problemen in de productieketens die tot schaarste en dus voor hogere prijzen zorgden. Onderzoekers concludeerden toen dat de inflatie vooral door tijdelijke factoren werd opgestuwd.
Eerst waren het de problemen in de productieketens die tot schaarste en dus tot hogere prijzen leidden. Vrachtcontainers, computerchips, auto’s, er was tekort aan alles. Net toen dat leek opgelost, kwam een tweede schok: De Russische gaskraan ging dicht en energieprijzen schoten omhoog. Deze 2 aanbodproblemen vormden verreweg het grootste deel van de inflatiepiek. Centrale Banken reageerde op de inflatie met een historisch snelle stijging van de rente. Maar hoge rente is gericht op dempen van de vraag. Je lost er een tijdelijk aanbodtekort niet mee op.
Terugkijkend was het rentebeleid dus te agressief; wat meer afwachten was beter geweest. Toch zal de ECB deze maand de rente niet verlagen. Want ook als eigen onderzoek je ongelijk bewijst, is dat moeilijk toe te geven. (Mathijs Bouman in het FD)
………………………………………………………………
 
Recordjaar 2023 passeerde al bijna de magische grens van 1,5 graad aardopwarming.
Een haar scheelde het of de wereld was in 2023 anderhalve graad warmer geworden. Dat is de magische grens waarvan de internationale gemeenschap heeft beloofd die niet te overschrijden. Vorig jaar werd het 1,48 graad warmer dan voordat de klimaatopwarming zich aandiende.
De WMO kwam ook tot de conclusie dat 2023 officieel het warmste jaar is ooit met moderne apparatuur gemeten in het industriële tijdperk en daarmee waarschijnlijk het warmste jaar in meer dan 1000 jaar (!)
Daarmee stoot 2023 het voorheen warmste recordjaar 2016 ruimschoots van de troon. 
Ook was 2023 het jaar met de warmste zomer op het noordelijk halfrond. Bovendien lag de gemiddelde wereld-temperatuur in november een paar dagen zelfs boven de grens van 2 graden warmer dan in de pré-industriële tijd. Dat is de grens die de internationale gemeenschap ronduit als ‘gevaarlijk’ beschouwt.
Halverwege 2023 kwam in de Stille Oceaan een El Niño op gang, het weerfenomeen dat ook in 2016 de wereldtemperatuur opdreef. In het toch al door broeistofgassen snel opwarmende wereldklimaat gaf dat nog een extra duw omhoog. Vanaf juni tot en met december bereikten alle maanden een recordtemperatuur. (VK)
………………………………………………………..
 
Vast contract voor energie weer in trek.
Bijna de helft van alle huishoudens heeft weer een vast energiecontract, meldt de ACM. Vorig jaar was dat nog een kwart.
Sinds energiebedrijven bijna een half jaar geleden weer begonnen met het aanbieden van vaste contracten voor de levering van gas en stroom, zijn bijna 1,5 miljoen Nederlanders daarop overgestapt. In december beschikte bijna de helft van de huishoudens en klein zakelijke verbruikers over een energiecontract waarbij de prijzen voor minimaal een jaar zijn vastgezet. In maart 2023 was dat nog maar bij een kwart van de aansluitingen het geval. In dezelfde periode daalde het percentage energiecontracten met variabele prijzen van 71 naar 51 procent, blijkt uit ACM-cijfers. (NRC)
……………………………………………………………..
 
Nederlanders gaan graag op reis naar buitenland.
Nederlanders nemen zich voor om dit jaar vaker op vakantie te gaan. Nu heeft 86% van hen de intentie om eropuit te gaan, terwijl dat vorig jaar nog 80% was. Dat blijkt uit onderzoek van toerismebureau NBTC. Ook trekt het buitenland meer dan een jaar geleden. Vier op de vijf respondenten willen daarheen, een stuk meer dan eind 2022.
Twee derde deel van de Nederlanders die dit jaar weg willen, heeft de vakantie nog niet geboekt. Het grootste deel daarvan is zich al wel aan het oriënteren. Circa 15% van de Nederlanders heeft geen vakantieplannen. Dat is een kwart minder dan vorig jaar.
Vakantie in eigen land is minder in trek vergeleken met vorig jaar. daarvoor in de plaats willen reislustige Nederlanders vooral Europa in. Spanje blijft daarbij de populairste vakantiebestemming, gevolgd door Frankrijk en Duitsland.
Prijsstijgingen lijken minder vaak de reisplannen te bederven. Eind 2022 gaf nog 43% van de Nederlanders aan de plannen aan te passen vanwege de hoge inflatie. Vorige maand was dat aandeel afgenomen tot 38%, lager dan andere landen in het onderzoek. (FD)
…………………………………………………………………
 
Nederlandse winkelstraten krimpen en raken leger, vergrijzing ligt op de loer.
Op dit moment staat 6,2% van de winkelpanden leeg, een jaar geleden was dat nog 6%.
Vorig jaar daalde het aantal winkels met 3.000 naar 209 duizend. Grote ketens als Big Bazar, Perry Sport en BBC gingen failliet. In totaal staan er 13 duizend winkelpanden leeg, dat is 250 meer dan een jaar geleden. De opkomst van webwinkels is de belangrijkste oorzaak van de daling van het aantal fysieke winkels, maar voor de toekomstige winkelstraat is de vergrijzing een ‘stille dreiging’: 60% van de ondernemers is ouder dan 55, driekwart van hen heeft nog geen opvolging geregeld.
Tot 2023 nam de leegstand af, maar dat kwam vooral omdat duizenden winkelpanden een. nieuwe bestemming kregen, bijvoorbeeld als woonhuis of als kantoor. (VK)
……………………………………………………………..
 
Gemeente sleept opvanglocatie Ter Apel voor rechter.
In een kort geding eiste de gemeente Westerwolde dat COA zich aan het maximale aantal van 2.000 asielzoekers houdt.
Burgemeester Velema krijgt het even te kwaad als hij spreekt: Op het COA-terrein vinden volgens hem de ernstigste incidenten plaats. ‘Dat raakt niet alleen de inwoners van Ter Apel, maar vooral de asielzoekers in de opvang. Dat zijn de meest kwetsbare mensen in Ter Apel. Mijn emotie komt voort uit onmacht. Hoewel ik er niet over ga, voel ik mij verantwoordelijk.’
Het COA overschrijdt geregeld het afgesproken maximumaantal van 2.000 asielzoekers met veel problemen tot gevolg. De gemeente Westerwolde wil dat Ter Apel zich aan dit maximum houdt. Eind vorig jaar concludeerde de inspectie Justitie en Veiligheid dat het in de locatie onveilig en onhygiënisch is. Op hun beurt zijn inwoners van Ter Apel de winkeldiefstallen en woninginbraken door een kleine groep overlastgevers uit de opvang zo zat dat ze een burgerwacht hebben opgericht.
Vorig jaar kwamen het COA, de gemeente en staatssecretaris Van de Burg bijeen voor een mediation-traject, waarin nogmaals bepaald werd dat de maximale bezetting van 2.000 niet wordt overschreden. Vanaf oktober vorig jaar hield het COA zich daar niet aan. Voor Velema reden om via de rechter af te dwingen dat het COA zich aan de gemaakte afspraak houdt.
Momenteel verblijven op de opvanglocatie zo’n 2.200 mensen. ‘Het aantal wordt door het COA opnieuw en al maandenlang overschreden met uitschieters tot bijna 500 personen te veel. Dat is niet aanvaardbaar. Nu niet en in de toekomst niet’, betoogde de advocaat van de gemeente in de rechtbank. Maar het COA loopt tegen gemeenten aan die niet willen meewerken aan de opvang van asielzoekers waardoor de doorstroom uit Ter Apel stokt, betoogde de advocaat van COA. Het COA hoopt daarom dat de Eerste Kamer volgende week de spreidingswet aanneemt.
De rechter wijst COA op het belang van het zich houden aan gemaakte afspraken. ‘Ik kan me voorstellen dat gemeenten naar Ter Apel kijken en denken: met het COA moeten we maar geen afspraken maken.’ De gemeente eist een dwangsom van 25.000 euro per dag als het aantal asielzoekers in de opvanglocatie boven de 2.000 komt. (NRC)
…………………………………………………………………
 
Geduld Westen met Houthi-rebellen is op.
De Brits-Amerikaanse luchtaanvallen in Jemen zijn een signaal aan de Houthi-rebellen dat het geduld op is. Het moet afgelopen zijn met het aanvallen van schepen in de Rode Zee. Want ook de economische gevolgen van die voortdurende agressie zijn groot.
Als een verrassing kwamen de Brits-Amerikaanse aanvallen in de nacht van donderdag op vrijdag zeker niet. Washington liet weten dat ‘meer dan een dozijn’ doelen zijn getroffen.
Britten en Amerikanen vielen gericht bases aan die door Houthi’s gebruikt worden voor de lancering van drones en raketten waarmee ze al maanden het scheepvaartverkeer in de Rode Zee verstoren. Ze begonnen daarmee in oktober om Hamas te steunen in de strijd tegen Israël. Biden waarschuwde dat er nieuwe aanvallen volgden als de Houthi’s het scheepvaartverkeer blijven lastigvallen. De eerste reactie van de rebellengroep was weinig bemoedigend. Een woordvoerder ervan zei dat de aanvallen op de schepen gewoon doorgaan. (FD)
…………………………………………………………………..
 
Kabinet-Rutte IV kent uitzonderlijk veel ‘demissionaire vertrekkers’.
Minister Kuipers is na Hoekstra, Uslu en Kaag de vierde bewindspersoon die het kabinet verlaat voor een andere functie. Een dergelijke leegloop is wel vaker voorgekomen, maar zelden gaven zoveel ministers en staatssecretarissen er de brui aan nadat het kabinet zijn ontslag al had aangeboden.
De meeste vertrekkers naar een andere functie in de afgelopen 40 jaar staan op naam van de regering van Balkenende. Uit zijn 3e kabinet stapten 6 bewindslieden op voor een andere baan. Vier van hen vertrokken naar een Europese functie, een werd commissaris van de koningin en een lijsttrekker in Rotterdam.
Rutte is wel uitzonderlijk in het aantal vertrekkers uit een demissionair kabinet. Onder Rutte III waren dat er tijdens de lange formatieperiode maar liefst elf, van wie twee voor een andere functie. De rest vertrok vanwege onder andere gezondheidsproblemen en politieke struikelblokken.
Rutte IV is nog niet zo lang demissionair. Toch is dit, met 4 opstappers, nu al het kabinet in lange tijd waarvan de meeste demissionaire bewindslieden vertrokken naar een andere post. Onder Den Uyl en Van Agt vertrokken nog meer bewindslieden uit een demissionair kabinet, respectievelijk 9 en 6 maar zij namen zitting in de Tweede Kamer. (VK)
……………………………………………………………………
 
Miljardenhulplijn voor Tennet.
Het kabinet trekt 20 tot 25 miljard euro uit zodat netbeheerder Tennet het stroomnet in Nederland ‘toekomst klaar’ kan maken.
Het demissionaire kabinet gaat een ‘miljardenhulplijn’ openen voor stroomnetbeheerder Tennet om te voorkomen dat de verzwaring van het stroomnet en daarmee de energietransitie in gevaar komt. Op die manier kan het bedrijf - dat volledig in handen is van de staat - de komende tijd toch de broodnodige investeringen doen om de huidige verstopping van het Nederlandse stroomnet tegen te gaan en het net ‘toekomst klaar’ te maken. De maatregel is nodig door de vertraging die is ontstaan bij de geplande verkoop van de Duitse tak van Tennet. Tennet heeft het geld hard nodig. Als de verkoop niet doorgaat, moet het bedrijf de komende tien jaar in Nederland en Duitsland samen naar schatting 110 miljard euro uitgeven aan het verzwaren van zijn stroomnetten. Die zitten nu op veel plekken overvol, wat de energietransitie dreigt te vertragen. (NRC)