Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 11 november t/m zo 17 november 2024
AOW kost nu meer dan €50 mrd op jaarbasis.
In Nederland is het aantal AOW’ers gegroeid tot iets meer dan 3,6 miljoen in het 3e kwartaal van 2024. Daardoor is op jaarbasis voor het eerst meer dan €50 mrd aan AOW uitgekeerd, zo blijkt uit cijfers van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Volgens het ministerie van Sociale Zaken stijgt dat naar €55,5 mrd in 2028.
Het aantal AOW’ers van 3,6 miljoen komt overeen met 20% van de Nederlandse bevolking. Daarmee is deze groep Nederlanders bijna even groot als het aantal jongeren tot 20 jaar. Op basis van de bevolkingsprognose van het CBS neemt de grijze druk verder toe. Door een combinatie van een toename van AOW’ers en de inflatiecorrectie betaalde de SVB afgelopen 4 kwartalen in totaal €50,9 mrd uit.
Het aantal AOW’ers neemt naar verwachting verder toe. De levensverwachting van 65-jarigen is hersteld van een tijdelijke daling door de coronapandemie en zal volgens het CBS de komende jaren oplopen, zij het minder snel dan eerder gedacht. (FD)
…………………………………………………….
Moskou en Kiev bestoken elkaar met drones, Rusland klaar voor offensief.
De slepende oorlog tussen Oekraïne en Rusland heeft een nieuw hoogtepunt bereikt. Beide landen bestookten elkaar deze week met tientallen drones. Rusland boekte ondertussen zijn tot dusver grootste terreinwinst. Het leger zou met dank aan Noord-Koreaanse hulp bovendien klaarstaan om een offensief te beginnen.
Het record aantal drones dat over en weer werd afgevuurd is een bewijs van een nieuwe fase in de strijd. De 2 landen maken veel werk van de uitbreiding en verfijning van hun dronecapaciteiten. Oekraïne heeft een officieel ‘dronecommando’ opgericht en de reikwijdte van zijn ‘pilootloze vliegtuigjes’ aanzienlijk vergroot. De drones zijn nu in staat doelen te raken die honderden kilometers in Rusland liggen. Zelfs Moskou is binnen bereik gekomen.
Oekraïne stuurde maandag 34 drones naar Moskou. Rusland zegt ze allemaal te hebben neergeschoten. Uit voorzorg werden 3 regionale vliegvelden wel enkele uren gesloten en 36 vliegtuigen omgeleid. De drones vlogen ook naar doelwitten in de regio’s Belgorod, Brjansk en Koersk. Rusland stuurde op haar beurt een recordaantal van 145 drones. Het Oekraiense leger schoot er 62 neer. De haven van Odesa werd onder meer getroffen. De Russische troepen boekten intussen de grootste terreinwinst in lange tijd, aldus het ISW. De Britse opperbevelhebber Tony Radakin zei dat de prijs die Rusland daar betaalt hoog is. Oktober was volgens hem een rampmaand voor het Russische leger: Elke dag zouden 1.500(!) soldaten zijn gedood of gewond geraakt.
De komst van duizenden Noord-Koreaanse soldaten komt Rusland dan ook goed uit. Oekraïne verwacht dat de soldaten deel gaan uitmaken van de Russische legermacht van 50.000 soldaten die zich opmaakt voor een nieuw offensief tegen Oekraïne. Verwacht wordt dat dit leger de komende dagen zal proberen Oekraiense troepen te verdrijven uit de regio Koersk. Rusland heeft Oekraïne al een stuk teruggedrongen met raketaanvallen en artilleriebeschietingen. (VK)
…………………………………………….
Jongere Afrikanen brengen oude politieke machten aan het wankelen.
Van Kenia tot Zuid-Afrika keren jongeren zich tegen de zittende macht. De huidige leiders zijn ‘doodsbang voor de jeugdrebellie’.
Vastgeroeste regeringspartijen domineren in veel Afrikaanse landen en soms lijkt het of er geen enkele beweging in de politiek zit. Maar Botswana zorgde vorige week voor een verrassing, toen kiezers na 58 jaar de regeringspartij naar huis stuurden. De uitslag lijkt een waarschuwing voor politici uit de oude klasse: hun tijd is voorbij.
De luidere stem van de jeugd leidt bij verkiezingen meerdere keren tot afwijzing van de zittende macht. Van Kaapstad tot Nairobi ondermijnen jongeren de status quo van de oude garde. In Mozambique stemden jongeren vorige maand massaal op de oppositie. Onafhankelijke waarnemers zagen daar hoe fraude mogelijk regeringspartij Frelimao in het zadel hield. Angola maakte in 2022 een soortgelijk scenario mee. En in Kenia organiseerden jonge activisten in juni massaal betogingen, waarna president Ruto zich genoodzaakt zag oppositiepartijen in zijn regering op te nemen. In Zuid Afrika verloor het ANC van president Ramaphosa eerder dit jaar zijn meerderheid grotendeels door toedoen van jonge kiezers.
Steeds meer mensen worden zich bewust van het machtsmisbruik en de corruptie, een besef dat we nog niet eerder hebben gezien zegt Tundu Lissu, het 56-jarige gezicht van Chadema, de grootste oppositiepartij in Tanzania. Regeringen beantwoorden de onvrede met ontvoeringen of uit de weg ruimen van jonge activisten. Ze zijn doodsbang voor de jeugdrebellie. Maar door de woede te onderdrukken wordt deze alleen maar groter. Een groeiende en jongere bevolking en haperende economieën voeren Afrikaanse landen in politiek turbulente wateren waarbij overheden grof geweld niet schuwen.
Het continent herstelt nog van de coronalockdowns en gaat gebukt onder zware schulden. De golf van verzet loopt parallel met de historische ongekende bevolkingsgroei in Afrika: 70% van de bevolking is nu jonger dan 30 jaar. In Kenia telt deze generatie-Z (geboren tussen 1995 en 2010) zo’n 18,4 miljoen mensen, ongeveer een derde van de bevolking. Ze eisen banen en eisen een einde aan de arrogantie van de macht en de schaamteloze corruptie en het begin van een transparant en democratisch bestuur. (NRC)
………………………………………………………..
Minder nieuwe fietsen verkocht in Nederland.
Het gaat niet goed met de fietsensector. Vorige week ging e-bikemaker Stella failliet, vorig jaar Van Moof. Fabrikant Accell, bekend van Batavus en Sparta, zit ook in zwaar weer. Dat komt mede doordat het aantal in Nederland verkochte nieuwe fietsen in 5 jaar tijd met 20% is gedaald. Toch zijn Nederlanders steeds meer gaan fietsen.
Tien jaar geleden was de stadsfiets het meest verkochte model in Nederland. Door de opmars van de elektrische fiets daalden de verkopen van de ‘gewone’ fiets. De gemiddelde prijs van een verkochte fiets steeg van €843 in 2014 tot €1815 in 2023.
Nederland telt meer fietsen dan inwoners. BOVAG en Rai schatten het aantal fietsen nu op ruim 24 miljoen, waarvan zo’n 4 miljoen elektrisch. De afgelopen 10 jaar is de jaarlijks per fiets afgelegde afstand gestegen van gemiddeld 902 naar 1065 kilometer. Cijfers van mobiliteitsinstituut KiM bevestigen die stijging door de opmars van de e-bike. In 2025 wordt waarschijnlijk meer dan 20 miljard kilometer per fiets afgelegd. Over een paar jaar zijn e-bikes goed voor de helft van de totaal gefietste afstand. (FD)
………………………………………………….
Qatar stopt met bemiddelen tussen Israël en Hamas, ontkent druk VS.
Qatar heeft zich na een eigen ultimatum teruggetrokken als bemiddelaar tussen Hamas en Israël. Het zegt de beslissing niet op aandringen van de VS te hebben genomen.
De VS zouden volgens de BBC willen dat Hamas-onderhandelaars uit Doha vertrekken. Volgens Qatar is er geen sprake van dat het Hamas-kantoor in Doha wordt gesloten.
Toen de laatste gespreksronde tussen Israël en Hamas begon stelde Doha de partijen een ultimatum: als ze er niet binnen 10 dagen uit zouden komen stopte Qatar zijn bemiddeling. Die 10 dagen zijn verstreken. Het land zal de bemiddeling hervatten als zowel Hamas als Israël blijkt geeft ‘serieus een einde te willen maken aan de bloedige oorlog in Gaza’.
Met het vertrek van Qatar zijn de besprekingen over een bestand en over de vrijlating van de gijzelaars op een dood punt gekomen. Elders wordt nog wel gepraat over een staakt-het-vuren in Libanon, waar Israël strijd voert tegen Hezbollah. (VK)
………………………………………………….
Minister kort hulporganisaties: ‘Kan best tandje minder’.
In de periode 2026-2030 bezuinigt het kabinet 1 miljard op de samenwerking met maatschappelijke organisaties schrijft minister Reinette Klever aan de Tweede Kamer in aanloop naar de behandeling van de begroting. Het gaat dan om organisaties als Oxfam Novib, Hivos, Cordaid, Wereld Natuur Fonds en Milieudefensie. Eerder spraken coalitiepartijen af om vanaf 2027 oplopend tot 2,4 miljard per jaar te bezuinigen op ontwikkelingshulp. Onbekend is nog hoe deze bezuinigingen er precies uit zullen zien. Het snijden in subsidies voor maatschappelijke organisaties is volgens Klever een eerste inhoudelijke keuze.
Voor de huidige subsidieperiode, die eind 2025 afloopt, is er circa anderhalf miljard euro aan subsidies beschikbaar. Klever stelt voor dat dit bedrag voor de 5 jaar vanaf 2026 maximaal 390 tot 565 miljoen euro zal zijn. De organisaties moeten ook minstens 50% eigen inkomsten hebben om in aanmerking te komen voor subsidies, nu is dat nog 25%. Ze wil blijven inzetten op gezondheid, handel en mensenrechten. Thema’s waar Nederland zich internationaal mee onderscheidt.
Oxfam Novib noemt het korten op deze subsidies ‘uit verhouding’. Men wijst erop dat er in totaal een derde wordt bezuinigd op ontwikkelingshulp, maar dat er nu twee derde van de subsidies voor maatschappelijke organisaties verdwijnt. (NRC)
………………………………………………….
Red ons plastic…
Bij de vishandel kocht ik zeewier, want het gezin wilde ‘Japans’. Het onsje wakame ging in een plastic bakje met daarop een plastic deksel. Dat werd ruimhartig in plasticfolie gewikkeld. Vervolgens schoof de winkeldame het geheel in een plastic zakje. Net toen ik ‘zo is het wel genoeg’ wilde zeggen, deed ze alles in een geplastificeerd papieren zakje en vroeg: ‘Wilt u er een plastic tasje bij?’
Volgende keer neem ik een eigen bakje mee. Beloofd. Maar vanavond gooi ik al dit plastic in de daarvoor bedoelde kliko. Dan wordt het netjes gerecycled.
Tenminste……. als er nog een Nederlandse fabriek over is die dat doet. De plasticrecyclers vallen bij bosjes om. Na het failliet van Umicorp, THR, Ioniqa en cocircle heeft nu ook Healix uit Maastricht de productie stil gelegd. Nieuw plastic uit China is veel te goedkoop, Bedrijven zijn pardoes hun duurzame beloftes vergeten en de politiek doet niets.
Kom op, minister Beljaarts van Economische Zaken! Een essentiële sector vol ondernemers die hun nek uitsteken is in gevaar. Kom in actie! Als u het niet voor het milieu doet, doe het dan voor de vissers en hun aan plastic verslaafde winkels. (Bouman in het FD)
…………………………………………………….
We zullen ons stinkende best doen de stad te helen.
Halsema: De Amsterdamse driehoek heeft ‘alles gedaan’ wat het had moeten doen om de rust in de stad te herstellen na de rellen en wanordelijkheden voorafgaand en na afloop van de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv.
Ze sprak van ‘een verdrietige week’. In het debat ging het over angst, de noodverordening, de woede in het publieke debat, de jaarlijks meer dan 3.000 demonstraties in Amsterdam en het verschil tussen demonstreren tegen de Israëlische staat en antisemitisme.
Politiechef Peter Holla sprak over ‘een nieuwe vorm van geweld’ donderdagnacht door hit-and-run-acties van relschoppers op scooters. ‘Bij een112-melding moeten we binnen 15 minuten ter plaatse zijn. Dat is voor dit soort geweld te lang.’ Dit snelle kriskras door de stad verdient een ander en sneller politieoptreden en daar zal men over nadenken.
Halsema zei tegen alle raadsleden: ‘We hebben niet de veiligheid kunnen garanderen. Dat is een verdrietige vaststelling. We zitten nu met de brokken. Onze stad is verhit, de Joodse bevolking heeft pijn. Moslims voelen zich gestigmatiseerd, gediscrimineerd en uitgesloten. Al die mensen horen bij elkaar. Onze stad is van iedereen.’
In het debat werd met regelmaat gerefereerd aan ‘het gekrakeel’ uit Den Haag in reactie op de rellen. PvdA fractievoorzitter Lian Heinhuis: ‘Wij zijn in gesprek met onze burgemeester over de gemaakte keuzes. Oproepen dat zij moet opstappen is – en ik benoem het maar gewoon – niet de taak van de heer Wilders en via deze weg wil ik dan ook graag zeggen: ‘stop met je giftige retoriek. Groepen mensen tegenover elkaar zetten, bijdragen aan moslimhaat, maakt niemand in deze stad veiliger’, aldus Heinhuis.
Volgens Halsema is de stad na de rellen ‘kapot’. ‘Wij zullen onze stinkende best doen om de stad te laten helen. Verbinding maakt het weefsel van de stad en dat is voor ons van groot belang.’ (VK)
………………………………………………………
Biden belooft Oekraïne snel zoveel mogelijk wapens.
De Amerikaanse regering belooft Oekraïne genoeg militaire steun om ook in 2025 te kunnen blijven vechten tegen Rusland.
Daarmee moet het land ook na terugkeer van Trump op 20 januari sterk genoeg zijn om zich in 2025 te kunnen verweren tegen Rusland. Dat heeft Blinken gezegd: “Biden zal ervoor zorgen dat elke dollar die we kunnen uitgeven tussen nu en 20 januari de deur uitgaat’, zei Blinken. De NAVO-landen moeten er volgens hem voor zorgen dat Oekraïne ‘verzekerd is van het geld, de munitie en de gemobiliseerde strijdkrachten om in 2025 effectief te blijven vechten, of in staat is om over vrede te kunnen onderhandelen vanuit een positie van kracht’. In Kiev en onder de Europese NAVO-bondgenoten bestaat de vrees dat de VS hun militaire steun aan Oekraïne zullen verminderen of zelfs stoppen zodra Trump terugkeert als president.
In Republikeinse kringen bestaat veel weerstand tegen de steunpakketten aan Kiev.
Trump heeft steeds gezegd dat hij de oorlog snel zal beëindigen als hij president wordt maar hoe hij dat wil doen, zei hij niet.
De oorlog bereikt een kritiek moment zegt Blinkens Oekraiense ambtgenoot Sybiha. ‘We moeten alle doorslaggevende beslissingen versneld nemen.’ De Russische strijdkrachten zijn al het hele jaar bezig met een opmars in het oosten van Oekraïne vooral in de regio Donetsk. De laatste maanden neemt het tempo van de Russische veroveringen toe, vooral ten oosten en ten zuiden van Pokrovsk dat voor de krijgsmacht een logistiek belangrijk knooppunt is. (NRC)
……………………………………………………..
Zorgverzekering werd nog nooit zoveel duurder.
Zorgverzekeraars hebben de maandelijkse zorgpremies verhoogd, tot gemiddeld €158, melden meerdere vergelijkingssites. Dat is een stijging van €11 per maand (7,5%) en die was niet eerder zo sterk. De zorg wordt duurder door inflatie en loonstijgingen terwijl er meer vraag is vanwege vergrijzing.
Zorgverzekeraars moeten uiterlijk op 12 november hun tarieven bekendmaken. Vorig jaar wisselde 7,4% van de verzekerden (1,3 miljoen) van verzekeraar. 9,4% (1,7 miljoen) stapte over op een andere verzekering bij dezelfde verzekeraar.
Vergelijker Polijswijzer komt op een maximaal jaarlijks verschil uit van €433 tussen de goedkoopste en duurste basisverzekering. Daarmee ligt de duurste premie 26% boven de goedkoopste. Volgens Vektis is dat het kleinste relatieve verschil sinds 2014.
De basispremie is slechts verantwoordelijk voor ruim een vijfde van het totale bedrag dat een volwassene betaalt, dat in 2024 op gemiddeld €7074 uitkwam. Werkgevers halen bijvoorbeeld de bijdrage aan zorgverzekeringswet (Zvw) van de loonstrook. (FD)
………………………………………………………..
‘Weinig taboes’ in bestraffen Relschoppers.
Na de gewelddadige rellen in Amsterdam is het kabinet hard op zoek naar maatregelen. Zelfs het afnemen van het paspoort is ‘voorstelbaar’ Maar vooralsnog kan het kabinet niet zo veel doen om harder op te treden tegen antisemitisme.
Het kabinet is wanhopig op zoek naar manieren om ‘het antisemitisch monster’ dat zich tijdens de rellen in Amsterdam manifesteerde te bestrijden. Premier Schoof ziet ‘weinig taboes’ om de daders te bestraffen.
Het klinkt woensdag als ferme taal, waar Schoof direct een nuancering bij plaatst. Hij haast zich te zeggen dat hij vooral wil voorkomen dat hele bevolkingsgroepen in Nederland zich weggezet voelen als schuldige aan de rellen in Amsterdam. Ja, er is een groep jongeren met een migratieachtergrond die de waarden van de Nederlandse samenleving duidelijk niet deelt, die met de rug naar de samenleving staat en antisemitisch geweld gebruikt, zegt Schoof. Maar hij bestrijdt fel het beeld dat hij alle islamitische Nederlanders ‘over één kam’ zou scheren. Tegen degenen die zich aangesproken voelen zegt de premier: ‘Ik weiger te geloven dat de kwaadwillenden de meerderheid zijn.’
Zo heeft hij jonge Amsterdammers afgelopen week horen zeggen: ‘Hé, ik werk hard en lever een positieve bijdrage.’ Schoof is naar eigen zeggen helder naar deze groep: ‘Nee, dit gaat niet over jullie. Dit gaat over het onaangepast deel dat zich heeft afgewend, mensen die denken dat regels niet voor hen gelden, die geen enkel moreel kader hebben.’
Schoof stond voor een lastige balanceeroefening. De rechtse coalitie wees vooraf vooral met de beschuldigende vinger naar de ‘mislukte integratie’ van islamitische minderheden die de rellen zouden hebben veroorzaakt. Terwijl de linkse oppositie juist eiste dat hij tegenwicht zou gaan bieden aan ‘het schuldig verklaren van hele bevolkingsgroepen’. (VK)
……………………………………………………
Voorstel voor wapenstilstand Hezbollah en Israël.
De Amerikaanse poging wordt gesteund door Netanyahu. Hij zou zijn politieke vriend Trump een dienst willen bewijzen.
De VS hebben donderdag een voorstel voor een wapenstilstand overhandigd aan Nabih Berri, een sjiitische politicus die goede contacten onderhoudt met Hezbollah. Het is voor het eerst in enkele weken dat zo’n schriftelijk voorstel werd gedaan. Bijzonderheden over de voorwaarden voor een staakt-het-vuren waren vrijdag nog niet bekend.
Volgens The Wall Street Journal heeft een hoge Israëlische functionaris het voorstel besproken met Trump in Florida. Trump zou het plan hebben omarmd en de hoop hebben uitgesproken dat het nog voor zijn inauguratie op 20 januari kan worden gerealiseerd.
Netanyahu zou volgens The Washington Post, bereid zijn tot een snel bestand om zijn politieke vriend Trump een dienst te bewijzen bij het begin van diens nieuwe presidentschap. Israël heeft volgens Israëlische media echter wel de eis gesteld dat zijn leger als het dat nodig acht, ook na aanvaarding van zo’n bestand moet kunnen ingrijpen in Zuid-Libanon ten zuiden van de Litanirivier.
Na de eerdere oorlog tussen Israël en Hezbollah nam de Veiligheidsraad in 2006 een resolutie aan waarbij verwacht werd dat de partijen de wapens zouden laten rusten maar ook dat Hezbollah zich zou terugtrekken uit het gebied ten zuiden van de rivier de Litani. Dit laatste is in de praktijk nooit gebeurd. (VK)
…………………………………………………………
Economische groei verrast analisten: plus 0,8% in derde kwartaal.
De groei was veel beter dan de eurozone als geheel blijkt uit de cijfers van het CBS.
Het bbp groeide het 3e kwartaal met 0,8% ten opzichte van het kwartaal daarvoor. In het 2e kwartaal verraste de groei ook al in positieve zin met een plus van 1,1% (eerder werd uitgegaan van 1%).
Dit komt vooral door hogere uitgaven van consumenten en de overheid. ABN-AMRO ging uit van 0,2%, Rabobank had een plus van 0,3% staan en de ING was nog het meest optimistisch met een prognose van 0,3% tot 0,5%.
Van het buitenland moest Nederland het qua groei niet hebben. Weliswaar steeg de export in het 3e kwartaal nog met 0,4% maar de invoer nam met 0,6% nog iets harder toe. Dat resulteerde per saldo in een negatieve bijdrage aan het bbp. De grote opsteker is de consumptie. Huishoudens gaven 0,8& meer uit dan in het 2ekwartaal, vooral aan kleding, woning en energie. Ook de overheidsconsumptie steeg met 0,8% vooral door hogere uitgaven aan zorg en openbaar bestuur.
Met de meevallende groei deed Nederland het een stuk beter dan de belangrijkste handelspartners. Frankrijk kwam uit op 0,4%, België en Duitsland kwamen niet verder dan de helft daarvan. De economie van de VS werd 0,7% groter. Econoom Klok van de ING denkt niet dat de hoge groei in het 4e kwartaal aanhoudt. Hij verwacht dat het bbp in de laatste 3 maanden van het jaar ongeveer gelijk zal blijven. (FD)
……………………………………………………..
Transitieteam werkt aan decreet waarmee Trump
‘ongeschikte’ generaals uit top kan verwijderen.
Trump kan dan op grote schaal hooggeplaatste militairen ontslaan als hij president is. Ook de benoeming van Pete Hegseth als Defensieminister duidt erop dat veranderingen op til zijn in de strijdkrachten.
Er zijn uitgewerkte plannen voor een zogenoemde krijgsraad onthulde ‘The Wall Street Journal’. Deze club gepensioneerde militairen, samengesteld door Trump, krijgt de taak om alle hogergeplaatste generaals door te lichten en te beslissen of ze geschikt zijn voor hun functie. De ongeschikten zal Trump binnen 30 dagen ontslaan. Als Trump het decreet tekent legt hij het fundament voor het omvormen van het Amerikaanse leger tot politiek instrument. Tot nu toe is het leger een van de weinige instanties in de VS die als politiek neutraal geldt. Uit peilingen blijkt steeds weer dat het leger het vertrouwen geniet van zowel de Republikeinse als Democratische achterban.
Tijdens zijn campagne strooide Trump dreigementen richting het leger waar tijdens het presidentschap van Biden meer nadruk kwam te liggen op diversiteit in de gelederen, meer vrouwelijke militairen in hogere rangen en respect voor andersdenkenden. Hij kondigde aan een einde te maken aan ‘diversiteitstrainingen’ en om ‘woke generaals’ te ontslaan zodra hij president is. ‘Dan zijn ze weg’, beloofde hij. Datzelfde beloofde Pete Hegseth, de 44-jarige nieuwslezer bij Fox News die Defensieminister wordt. Hij is omstreden omdat hij het meerdere malen publiekelijk opnam voor militairen die worden verdacht van oorlogsmisdaden in de oorlogen (Irak en Afghanistan) waarin hij zelf als soldaat vocht. (VK)
In Nederland is het aantal AOW’ers gegroeid tot iets meer dan 3,6 miljoen in het 3e kwartaal van 2024. Daardoor is op jaarbasis voor het eerst meer dan €50 mrd aan AOW uitgekeerd, zo blijkt uit cijfers van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Volgens het ministerie van Sociale Zaken stijgt dat naar €55,5 mrd in 2028.
Het aantal AOW’ers van 3,6 miljoen komt overeen met 20% van de Nederlandse bevolking. Daarmee is deze groep Nederlanders bijna even groot als het aantal jongeren tot 20 jaar. Op basis van de bevolkingsprognose van het CBS neemt de grijze druk verder toe. Door een combinatie van een toename van AOW’ers en de inflatiecorrectie betaalde de SVB afgelopen 4 kwartalen in totaal €50,9 mrd uit.
Het aantal AOW’ers neemt naar verwachting verder toe. De levensverwachting van 65-jarigen is hersteld van een tijdelijke daling door de coronapandemie en zal volgens het CBS de komende jaren oplopen, zij het minder snel dan eerder gedacht. (FD)
…………………………………………………….
Moskou en Kiev bestoken elkaar met drones, Rusland klaar voor offensief.
De slepende oorlog tussen Oekraïne en Rusland heeft een nieuw hoogtepunt bereikt. Beide landen bestookten elkaar deze week met tientallen drones. Rusland boekte ondertussen zijn tot dusver grootste terreinwinst. Het leger zou met dank aan Noord-Koreaanse hulp bovendien klaarstaan om een offensief te beginnen.
Het record aantal drones dat over en weer werd afgevuurd is een bewijs van een nieuwe fase in de strijd. De 2 landen maken veel werk van de uitbreiding en verfijning van hun dronecapaciteiten. Oekraïne heeft een officieel ‘dronecommando’ opgericht en de reikwijdte van zijn ‘pilootloze vliegtuigjes’ aanzienlijk vergroot. De drones zijn nu in staat doelen te raken die honderden kilometers in Rusland liggen. Zelfs Moskou is binnen bereik gekomen.
Oekraïne stuurde maandag 34 drones naar Moskou. Rusland zegt ze allemaal te hebben neergeschoten. Uit voorzorg werden 3 regionale vliegvelden wel enkele uren gesloten en 36 vliegtuigen omgeleid. De drones vlogen ook naar doelwitten in de regio’s Belgorod, Brjansk en Koersk. Rusland stuurde op haar beurt een recordaantal van 145 drones. Het Oekraiense leger schoot er 62 neer. De haven van Odesa werd onder meer getroffen. De Russische troepen boekten intussen de grootste terreinwinst in lange tijd, aldus het ISW. De Britse opperbevelhebber Tony Radakin zei dat de prijs die Rusland daar betaalt hoog is. Oktober was volgens hem een rampmaand voor het Russische leger: Elke dag zouden 1.500(!) soldaten zijn gedood of gewond geraakt.
De komst van duizenden Noord-Koreaanse soldaten komt Rusland dan ook goed uit. Oekraïne verwacht dat de soldaten deel gaan uitmaken van de Russische legermacht van 50.000 soldaten die zich opmaakt voor een nieuw offensief tegen Oekraïne. Verwacht wordt dat dit leger de komende dagen zal proberen Oekraiense troepen te verdrijven uit de regio Koersk. Rusland heeft Oekraïne al een stuk teruggedrongen met raketaanvallen en artilleriebeschietingen. (VK)
…………………………………………….
Jongere Afrikanen brengen oude politieke machten aan het wankelen.
Van Kenia tot Zuid-Afrika keren jongeren zich tegen de zittende macht. De huidige leiders zijn ‘doodsbang voor de jeugdrebellie’.
Vastgeroeste regeringspartijen domineren in veel Afrikaanse landen en soms lijkt het of er geen enkele beweging in de politiek zit. Maar Botswana zorgde vorige week voor een verrassing, toen kiezers na 58 jaar de regeringspartij naar huis stuurden. De uitslag lijkt een waarschuwing voor politici uit de oude klasse: hun tijd is voorbij.
De luidere stem van de jeugd leidt bij verkiezingen meerdere keren tot afwijzing van de zittende macht. Van Kaapstad tot Nairobi ondermijnen jongeren de status quo van de oude garde. In Mozambique stemden jongeren vorige maand massaal op de oppositie. Onafhankelijke waarnemers zagen daar hoe fraude mogelijk regeringspartij Frelimao in het zadel hield. Angola maakte in 2022 een soortgelijk scenario mee. En in Kenia organiseerden jonge activisten in juni massaal betogingen, waarna president Ruto zich genoodzaakt zag oppositiepartijen in zijn regering op te nemen. In Zuid Afrika verloor het ANC van president Ramaphosa eerder dit jaar zijn meerderheid grotendeels door toedoen van jonge kiezers.
Steeds meer mensen worden zich bewust van het machtsmisbruik en de corruptie, een besef dat we nog niet eerder hebben gezien zegt Tundu Lissu, het 56-jarige gezicht van Chadema, de grootste oppositiepartij in Tanzania. Regeringen beantwoorden de onvrede met ontvoeringen of uit de weg ruimen van jonge activisten. Ze zijn doodsbang voor de jeugdrebellie. Maar door de woede te onderdrukken wordt deze alleen maar groter. Een groeiende en jongere bevolking en haperende economieën voeren Afrikaanse landen in politiek turbulente wateren waarbij overheden grof geweld niet schuwen.
Het continent herstelt nog van de coronalockdowns en gaat gebukt onder zware schulden. De golf van verzet loopt parallel met de historische ongekende bevolkingsgroei in Afrika: 70% van de bevolking is nu jonger dan 30 jaar. In Kenia telt deze generatie-Z (geboren tussen 1995 en 2010) zo’n 18,4 miljoen mensen, ongeveer een derde van de bevolking. Ze eisen banen en eisen een einde aan de arrogantie van de macht en de schaamteloze corruptie en het begin van een transparant en democratisch bestuur. (NRC)
………………………………………………………..
Minder nieuwe fietsen verkocht in Nederland.
Het gaat niet goed met de fietsensector. Vorige week ging e-bikemaker Stella failliet, vorig jaar Van Moof. Fabrikant Accell, bekend van Batavus en Sparta, zit ook in zwaar weer. Dat komt mede doordat het aantal in Nederland verkochte nieuwe fietsen in 5 jaar tijd met 20% is gedaald. Toch zijn Nederlanders steeds meer gaan fietsen.
Tien jaar geleden was de stadsfiets het meest verkochte model in Nederland. Door de opmars van de elektrische fiets daalden de verkopen van de ‘gewone’ fiets. De gemiddelde prijs van een verkochte fiets steeg van €843 in 2014 tot €1815 in 2023.
Nederland telt meer fietsen dan inwoners. BOVAG en Rai schatten het aantal fietsen nu op ruim 24 miljoen, waarvan zo’n 4 miljoen elektrisch. De afgelopen 10 jaar is de jaarlijks per fiets afgelegde afstand gestegen van gemiddeld 902 naar 1065 kilometer. Cijfers van mobiliteitsinstituut KiM bevestigen die stijging door de opmars van de e-bike. In 2025 wordt waarschijnlijk meer dan 20 miljard kilometer per fiets afgelegd. Over een paar jaar zijn e-bikes goed voor de helft van de totaal gefietste afstand. (FD)
………………………………………………….
Qatar stopt met bemiddelen tussen Israël en Hamas, ontkent druk VS.
Qatar heeft zich na een eigen ultimatum teruggetrokken als bemiddelaar tussen Hamas en Israël. Het zegt de beslissing niet op aandringen van de VS te hebben genomen.
De VS zouden volgens de BBC willen dat Hamas-onderhandelaars uit Doha vertrekken. Volgens Qatar is er geen sprake van dat het Hamas-kantoor in Doha wordt gesloten.
Toen de laatste gespreksronde tussen Israël en Hamas begon stelde Doha de partijen een ultimatum: als ze er niet binnen 10 dagen uit zouden komen stopte Qatar zijn bemiddeling. Die 10 dagen zijn verstreken. Het land zal de bemiddeling hervatten als zowel Hamas als Israël blijkt geeft ‘serieus een einde te willen maken aan de bloedige oorlog in Gaza’.
Met het vertrek van Qatar zijn de besprekingen over een bestand en over de vrijlating van de gijzelaars op een dood punt gekomen. Elders wordt nog wel gepraat over een staakt-het-vuren in Libanon, waar Israël strijd voert tegen Hezbollah. (VK)
………………………………………………….
Minister kort hulporganisaties: ‘Kan best tandje minder’.
In de periode 2026-2030 bezuinigt het kabinet 1 miljard op de samenwerking met maatschappelijke organisaties schrijft minister Reinette Klever aan de Tweede Kamer in aanloop naar de behandeling van de begroting. Het gaat dan om organisaties als Oxfam Novib, Hivos, Cordaid, Wereld Natuur Fonds en Milieudefensie. Eerder spraken coalitiepartijen af om vanaf 2027 oplopend tot 2,4 miljard per jaar te bezuinigen op ontwikkelingshulp. Onbekend is nog hoe deze bezuinigingen er precies uit zullen zien. Het snijden in subsidies voor maatschappelijke organisaties is volgens Klever een eerste inhoudelijke keuze.
Voor de huidige subsidieperiode, die eind 2025 afloopt, is er circa anderhalf miljard euro aan subsidies beschikbaar. Klever stelt voor dat dit bedrag voor de 5 jaar vanaf 2026 maximaal 390 tot 565 miljoen euro zal zijn. De organisaties moeten ook minstens 50% eigen inkomsten hebben om in aanmerking te komen voor subsidies, nu is dat nog 25%. Ze wil blijven inzetten op gezondheid, handel en mensenrechten. Thema’s waar Nederland zich internationaal mee onderscheidt.
Oxfam Novib noemt het korten op deze subsidies ‘uit verhouding’. Men wijst erop dat er in totaal een derde wordt bezuinigd op ontwikkelingshulp, maar dat er nu twee derde van de subsidies voor maatschappelijke organisaties verdwijnt. (NRC)
………………………………………………….
Red ons plastic…
Bij de vishandel kocht ik zeewier, want het gezin wilde ‘Japans’. Het onsje wakame ging in een plastic bakje met daarop een plastic deksel. Dat werd ruimhartig in plasticfolie gewikkeld. Vervolgens schoof de winkeldame het geheel in een plastic zakje. Net toen ik ‘zo is het wel genoeg’ wilde zeggen, deed ze alles in een geplastificeerd papieren zakje en vroeg: ‘Wilt u er een plastic tasje bij?’
Volgende keer neem ik een eigen bakje mee. Beloofd. Maar vanavond gooi ik al dit plastic in de daarvoor bedoelde kliko. Dan wordt het netjes gerecycled.
Tenminste……. als er nog een Nederlandse fabriek over is die dat doet. De plasticrecyclers vallen bij bosjes om. Na het failliet van Umicorp, THR, Ioniqa en cocircle heeft nu ook Healix uit Maastricht de productie stil gelegd. Nieuw plastic uit China is veel te goedkoop, Bedrijven zijn pardoes hun duurzame beloftes vergeten en de politiek doet niets.
Kom op, minister Beljaarts van Economische Zaken! Een essentiële sector vol ondernemers die hun nek uitsteken is in gevaar. Kom in actie! Als u het niet voor het milieu doet, doe het dan voor de vissers en hun aan plastic verslaafde winkels. (Bouman in het FD)
…………………………………………………….
We zullen ons stinkende best doen de stad te helen.
Halsema: De Amsterdamse driehoek heeft ‘alles gedaan’ wat het had moeten doen om de rust in de stad te herstellen na de rellen en wanordelijkheden voorafgaand en na afloop van de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv.
Ze sprak van ‘een verdrietige week’. In het debat ging het over angst, de noodverordening, de woede in het publieke debat, de jaarlijks meer dan 3.000 demonstraties in Amsterdam en het verschil tussen demonstreren tegen de Israëlische staat en antisemitisme.
Politiechef Peter Holla sprak over ‘een nieuwe vorm van geweld’ donderdagnacht door hit-and-run-acties van relschoppers op scooters. ‘Bij een112-melding moeten we binnen 15 minuten ter plaatse zijn. Dat is voor dit soort geweld te lang.’ Dit snelle kriskras door de stad verdient een ander en sneller politieoptreden en daar zal men over nadenken.
Halsema zei tegen alle raadsleden: ‘We hebben niet de veiligheid kunnen garanderen. Dat is een verdrietige vaststelling. We zitten nu met de brokken. Onze stad is verhit, de Joodse bevolking heeft pijn. Moslims voelen zich gestigmatiseerd, gediscrimineerd en uitgesloten. Al die mensen horen bij elkaar. Onze stad is van iedereen.’
In het debat werd met regelmaat gerefereerd aan ‘het gekrakeel’ uit Den Haag in reactie op de rellen. PvdA fractievoorzitter Lian Heinhuis: ‘Wij zijn in gesprek met onze burgemeester over de gemaakte keuzes. Oproepen dat zij moet opstappen is – en ik benoem het maar gewoon – niet de taak van de heer Wilders en via deze weg wil ik dan ook graag zeggen: ‘stop met je giftige retoriek. Groepen mensen tegenover elkaar zetten, bijdragen aan moslimhaat, maakt niemand in deze stad veiliger’, aldus Heinhuis.
Volgens Halsema is de stad na de rellen ‘kapot’. ‘Wij zullen onze stinkende best doen om de stad te laten helen. Verbinding maakt het weefsel van de stad en dat is voor ons van groot belang.’ (VK)
………………………………………………………
Biden belooft Oekraïne snel zoveel mogelijk wapens.
De Amerikaanse regering belooft Oekraïne genoeg militaire steun om ook in 2025 te kunnen blijven vechten tegen Rusland.
Daarmee moet het land ook na terugkeer van Trump op 20 januari sterk genoeg zijn om zich in 2025 te kunnen verweren tegen Rusland. Dat heeft Blinken gezegd: “Biden zal ervoor zorgen dat elke dollar die we kunnen uitgeven tussen nu en 20 januari de deur uitgaat’, zei Blinken. De NAVO-landen moeten er volgens hem voor zorgen dat Oekraïne ‘verzekerd is van het geld, de munitie en de gemobiliseerde strijdkrachten om in 2025 effectief te blijven vechten, of in staat is om over vrede te kunnen onderhandelen vanuit een positie van kracht’. In Kiev en onder de Europese NAVO-bondgenoten bestaat de vrees dat de VS hun militaire steun aan Oekraïne zullen verminderen of zelfs stoppen zodra Trump terugkeert als president.
In Republikeinse kringen bestaat veel weerstand tegen de steunpakketten aan Kiev.
Trump heeft steeds gezegd dat hij de oorlog snel zal beëindigen als hij president wordt maar hoe hij dat wil doen, zei hij niet.
De oorlog bereikt een kritiek moment zegt Blinkens Oekraiense ambtgenoot Sybiha. ‘We moeten alle doorslaggevende beslissingen versneld nemen.’ De Russische strijdkrachten zijn al het hele jaar bezig met een opmars in het oosten van Oekraïne vooral in de regio Donetsk. De laatste maanden neemt het tempo van de Russische veroveringen toe, vooral ten oosten en ten zuiden van Pokrovsk dat voor de krijgsmacht een logistiek belangrijk knooppunt is. (NRC)
……………………………………………………..
Zorgverzekering werd nog nooit zoveel duurder.
Zorgverzekeraars hebben de maandelijkse zorgpremies verhoogd, tot gemiddeld €158, melden meerdere vergelijkingssites. Dat is een stijging van €11 per maand (7,5%) en die was niet eerder zo sterk. De zorg wordt duurder door inflatie en loonstijgingen terwijl er meer vraag is vanwege vergrijzing.
Zorgverzekeraars moeten uiterlijk op 12 november hun tarieven bekendmaken. Vorig jaar wisselde 7,4% van de verzekerden (1,3 miljoen) van verzekeraar. 9,4% (1,7 miljoen) stapte over op een andere verzekering bij dezelfde verzekeraar.
Vergelijker Polijswijzer komt op een maximaal jaarlijks verschil uit van €433 tussen de goedkoopste en duurste basisverzekering. Daarmee ligt de duurste premie 26% boven de goedkoopste. Volgens Vektis is dat het kleinste relatieve verschil sinds 2014.
De basispremie is slechts verantwoordelijk voor ruim een vijfde van het totale bedrag dat een volwassene betaalt, dat in 2024 op gemiddeld €7074 uitkwam. Werkgevers halen bijvoorbeeld de bijdrage aan zorgverzekeringswet (Zvw) van de loonstrook. (FD)
………………………………………………………..
‘Weinig taboes’ in bestraffen Relschoppers.
Na de gewelddadige rellen in Amsterdam is het kabinet hard op zoek naar maatregelen. Zelfs het afnemen van het paspoort is ‘voorstelbaar’ Maar vooralsnog kan het kabinet niet zo veel doen om harder op te treden tegen antisemitisme.
Het kabinet is wanhopig op zoek naar manieren om ‘het antisemitisch monster’ dat zich tijdens de rellen in Amsterdam manifesteerde te bestrijden. Premier Schoof ziet ‘weinig taboes’ om de daders te bestraffen.
Het klinkt woensdag als ferme taal, waar Schoof direct een nuancering bij plaatst. Hij haast zich te zeggen dat hij vooral wil voorkomen dat hele bevolkingsgroepen in Nederland zich weggezet voelen als schuldige aan de rellen in Amsterdam. Ja, er is een groep jongeren met een migratieachtergrond die de waarden van de Nederlandse samenleving duidelijk niet deelt, die met de rug naar de samenleving staat en antisemitisch geweld gebruikt, zegt Schoof. Maar hij bestrijdt fel het beeld dat hij alle islamitische Nederlanders ‘over één kam’ zou scheren. Tegen degenen die zich aangesproken voelen zegt de premier: ‘Ik weiger te geloven dat de kwaadwillenden de meerderheid zijn.’
Zo heeft hij jonge Amsterdammers afgelopen week horen zeggen: ‘Hé, ik werk hard en lever een positieve bijdrage.’ Schoof is naar eigen zeggen helder naar deze groep: ‘Nee, dit gaat niet over jullie. Dit gaat over het onaangepast deel dat zich heeft afgewend, mensen die denken dat regels niet voor hen gelden, die geen enkel moreel kader hebben.’
Schoof stond voor een lastige balanceeroefening. De rechtse coalitie wees vooraf vooral met de beschuldigende vinger naar de ‘mislukte integratie’ van islamitische minderheden die de rellen zouden hebben veroorzaakt. Terwijl de linkse oppositie juist eiste dat hij tegenwicht zou gaan bieden aan ‘het schuldig verklaren van hele bevolkingsgroepen’. (VK)
……………………………………………………
Voorstel voor wapenstilstand Hezbollah en Israël.
De Amerikaanse poging wordt gesteund door Netanyahu. Hij zou zijn politieke vriend Trump een dienst willen bewijzen.
De VS hebben donderdag een voorstel voor een wapenstilstand overhandigd aan Nabih Berri, een sjiitische politicus die goede contacten onderhoudt met Hezbollah. Het is voor het eerst in enkele weken dat zo’n schriftelijk voorstel werd gedaan. Bijzonderheden over de voorwaarden voor een staakt-het-vuren waren vrijdag nog niet bekend.
Volgens The Wall Street Journal heeft een hoge Israëlische functionaris het voorstel besproken met Trump in Florida. Trump zou het plan hebben omarmd en de hoop hebben uitgesproken dat het nog voor zijn inauguratie op 20 januari kan worden gerealiseerd.
Netanyahu zou volgens The Washington Post, bereid zijn tot een snel bestand om zijn politieke vriend Trump een dienst te bewijzen bij het begin van diens nieuwe presidentschap. Israël heeft volgens Israëlische media echter wel de eis gesteld dat zijn leger als het dat nodig acht, ook na aanvaarding van zo’n bestand moet kunnen ingrijpen in Zuid-Libanon ten zuiden van de Litanirivier.
Na de eerdere oorlog tussen Israël en Hezbollah nam de Veiligheidsraad in 2006 een resolutie aan waarbij verwacht werd dat de partijen de wapens zouden laten rusten maar ook dat Hezbollah zich zou terugtrekken uit het gebied ten zuiden van de rivier de Litani. Dit laatste is in de praktijk nooit gebeurd. (VK)
…………………………………………………………
Economische groei verrast analisten: plus 0,8% in derde kwartaal.
De groei was veel beter dan de eurozone als geheel blijkt uit de cijfers van het CBS.
Het bbp groeide het 3e kwartaal met 0,8% ten opzichte van het kwartaal daarvoor. In het 2e kwartaal verraste de groei ook al in positieve zin met een plus van 1,1% (eerder werd uitgegaan van 1%).
Dit komt vooral door hogere uitgaven van consumenten en de overheid. ABN-AMRO ging uit van 0,2%, Rabobank had een plus van 0,3% staan en de ING was nog het meest optimistisch met een prognose van 0,3% tot 0,5%.
Van het buitenland moest Nederland het qua groei niet hebben. Weliswaar steeg de export in het 3e kwartaal nog met 0,4% maar de invoer nam met 0,6% nog iets harder toe. Dat resulteerde per saldo in een negatieve bijdrage aan het bbp. De grote opsteker is de consumptie. Huishoudens gaven 0,8& meer uit dan in het 2ekwartaal, vooral aan kleding, woning en energie. Ook de overheidsconsumptie steeg met 0,8% vooral door hogere uitgaven aan zorg en openbaar bestuur.
Met de meevallende groei deed Nederland het een stuk beter dan de belangrijkste handelspartners. Frankrijk kwam uit op 0,4%, België en Duitsland kwamen niet verder dan de helft daarvan. De economie van de VS werd 0,7% groter. Econoom Klok van de ING denkt niet dat de hoge groei in het 4e kwartaal aanhoudt. Hij verwacht dat het bbp in de laatste 3 maanden van het jaar ongeveer gelijk zal blijven. (FD)
……………………………………………………..
Transitieteam werkt aan decreet waarmee Trump
‘ongeschikte’ generaals uit top kan verwijderen.
Trump kan dan op grote schaal hooggeplaatste militairen ontslaan als hij president is. Ook de benoeming van Pete Hegseth als Defensieminister duidt erop dat veranderingen op til zijn in de strijdkrachten.
Er zijn uitgewerkte plannen voor een zogenoemde krijgsraad onthulde ‘The Wall Street Journal’. Deze club gepensioneerde militairen, samengesteld door Trump, krijgt de taak om alle hogergeplaatste generaals door te lichten en te beslissen of ze geschikt zijn voor hun functie. De ongeschikten zal Trump binnen 30 dagen ontslaan. Als Trump het decreet tekent legt hij het fundament voor het omvormen van het Amerikaanse leger tot politiek instrument. Tot nu toe is het leger een van de weinige instanties in de VS die als politiek neutraal geldt. Uit peilingen blijkt steeds weer dat het leger het vertrouwen geniet van zowel de Republikeinse als Democratische achterban.
Tijdens zijn campagne strooide Trump dreigementen richting het leger waar tijdens het presidentschap van Biden meer nadruk kwam te liggen op diversiteit in de gelederen, meer vrouwelijke militairen in hogere rangen en respect voor andersdenkenden. Hij kondigde aan een einde te maken aan ‘diversiteitstrainingen’ en om ‘woke generaals’ te ontslaan zodra hij president is. ‘Dan zijn ze weg’, beloofde hij. Datzelfde beloofde Pete Hegseth, de 44-jarige nieuwslezer bij Fox News die Defensieminister wordt. Hij is omstreden omdat hij het meerdere malen publiekelijk opnam voor militairen die worden verdacht van oorlogsmisdaden in de oorlogen (Irak en Afghanistan) waarin hij zelf als soldaat vocht. (VK)
