Nieuwsoverzicht van ma 20 oktober 2025 t/m zo 26 oktober 2025

Zelfs hoge inkomensgroep vreest hoge energiekosten.
De energietransitie is kostbaar en de prijzen zijn hoger dan 5 jaar geleden. Zo’n 45% van de Nederlanders vreest in de problemen te komen door stijgende energiekosten, meldt de ANWB na onderzoek. Zelfs onder de hoge inkomens maakt ruim een derde zich zorgen. De fors gestegen energieprijzen in 2022 liggen nog vers in het geheugen.
Driekwart van de Nederlanders staat achter de energietransitie – 2 van de 5 mensen vanwege financieel voordeel, dat is dubbel zoveel als de groep die klimaatverandering wil tegengaan. 1 op de 8 vindt de transitie onzin, want niet nodig of te duur om zelf te betalen. Lagere inkomensgroepen maken zich meer zorgen om de stijgende energiekosten dan de hoge inkomens. Nederlanders vinden dat vooral overheid en bedrijven verantwoordelijk zijn voor de transitie. Een derde zoekt het ook bij zichzelf. De overheid moet financiële steun leveren, en duidelijke plannen. Een klein deel is voor hogere belasting op vervuilende energie. (FD)
……………………………………………..

Gasvoorraden Nederland veel minder vol dan vorig jaar, laagste vulgraad sinds 2021.
De gasopslagen zijn voor 71,5% vol, dat is de laagste vulgraad voor deze tijd van het jaar sinds 2021. Vorig jaar rond deze tijd was de vulgraad nog ruim 90%. Om de gasopslagen per 1 november voor 80% gevuld te hebben is nog wel een eindsprint nodig. Volgens Gasunie , verantwoordelijk voor het gastransportnetwerk, zou Nederland 11 terawattuur op voorraad moeten hebben aan het begin van het seizoen.
Veel andere Europese landen hebben relatief meer gas ingekocht de afgelopen maanden. In Polen zijn de gasopslagen geheel gevuld, in Roemenië en Portugal ligt de vulgraad boven de 95%.  Op 1 oktober waren de gezamenlijke Europese gasopslagen voor 83% gevuld. Dat is minder dan een jaar eerder, toen was 94%, maar als het een koude winter wordt is de ‘Europese gastank’ op 31 maart 2026 nog voor 11% gevuld. Bovendien is het mogelijk om meer vloeibaar gas (LNS) te importeren.
Zelfs als 2 worstcasescenario’s worden gecombineerd, een koude winter én een volledig wegvallen van Russische leveringen, verwacht de Europese Commissie in geen enkele lidstaat tekorten. Alleen als ook nog de import vanuit Algerije wordt verstoord kan de gasvoorraad voor Oost-Europa onvoldoende zijn. Voor het bijvullen van de opslagen is het gunstig dat de gasprijs nu veel lager ligt dan een jaar geleden. De handelsprijs was toen bijna 40 euro per megawattuur, nu is dat 32 euro. (VK)
…………………………………………………..

Trumps zwalkende beleid brengt vrede geen millimeter dichterbij.
Ondanks regelmatige dreigementen richting Poetin voelt Trump er niets voor Rusland onder druk te zetten vanwege de oorlog. Voor Oekraïne is dat een nieuwe bevestiging dat het land vooral op zichzelf is aangewezen.
In januari sprak Trump dreigende taal: ‘De oorlog  moet eindigen en wel meteen. Zo niet, dan heb ik geen andere keuze dan hoge belastingen, heffingen en sancties tegen alles dat Rusland verkoopt aan de VS en verschillende andere landen.’ Negen maanden en talloze dreigementen later weet de wereld en vooral Poetin wel beter. 
Trump dreigt en Trump bindt in om redenen die vooral hijzelf kent. In de discussie rond de internationale economische heffingen bedachten Amerikaanse media zelfs een afkorting voor dit gedrag: TACO, wat staat voor Trump Always Chickens Out (Trump krabbelt altijd terug).
In juli stelde hij nog ‘zeer zware sancties’ in het vooruitzicht als Rusland niet binnen 50 dagen tot een vredesdeal zou komen. Dat ultimatum verstreek niet alleen geruisloos, Poetin werd zelfs op een rode loper ontvangen in Alaska terwijl hij de Oekraiense bevolking al jaren terroriseert met de zwaarste drone- en raketaanvallen uit de geschiedenis.
Een maand later liet Trump zich plotseling weer ontvallen dat Oekraïne al zijn verloren grondgebied kan heroveren – en zelfs méér – op de ‘papieren tijger’ Rusland dat wordt geteisterd door economische problemen. Een complete verrassing was het dus niet, toen Trump vorige week na een telefoongesprek met Poetin plotseling weer goochelde met argumenten die Moskou al maanden naar voren schuift. Dat Oekraïne grondgebied moet inleveren staat bovenaan dat Russische lijstje.
Die visie stond in schril contrast met de plannen die Zelensky had toen hij naar Washington was gekomen. Aan dat bezoek was een langdurig diplomatiek offensief richting de Amerikanen voorafgegaan, bedoeld om de schade te repareren die eind februari was ontstaan tijdens een ordinaire ruzie in de Oval Office.
Na een intensieve zomerlobby gesteund oor de Europese leiders leek de tijd rijp voor een volgende Oekraiense troef.
Om echt druk uit te kunnen oefenen zou Kiev de beschikking moeten krijgen over het kruisvluchtwapen Tomahawk dat in staat is met uiterste precisie honderden waardevolle Russische militaire doelen te bestoken. Naar eigen zeggen overwoog Trump dat verzoek al weken. Daarmee kon Moskou verder onder druk gezet worden om serieuze besprekingen te beginnen over het einde van de oorlog.
Dat één telefoontje van Poetin genoeg was om de Oekraiense initiatieven weer terug in de ijskast te krijgen zegt alles over de manier waarop Poetin Trump al maanden weet te bespelen. Trump lijkt vooral hevig geïnteresseerd in goede economische banden met Rusland en de door hem bewonderde dictator. De oorlog beschouwt hij daarbij volgens veel analisten als een storende hindernis. ‘We zijn op het punt waarop Trump Poetin opnieuw een kans geeft’, zei Zelensky. ‘Poetin heeft zoals het gehele jaar al, weer een paar weken respijt en kan volop verder met zijn verwoestende oorlog.’
Maar ondanks het Amerikaanse zigzagbeleid is de situatie langs de 1.000 kilometer lange frontlijn steeds minder somber. Rusland heeft nauwelijks terreinwinst geboekt. Pokrovsk, Tsjasiv Jar en Koepjansk zijn nog altijd in Oekraiense handen en de Russische verliezen blijven hoog.
Tegelijkertijd doet Oekraïne Rusland steeds meer pijn in de olie-industrie, pijler van de economie en krijgsmacht. Begin deze maand werd de teruggang van de olieraffinagecapaciteit geschat op 40 procent. (NRC)
…………………………………………………….

Takaichi verkozen tot eerste vrouwelijke premier van Japan.
+ Conservatieve Sana Takaichi kreeg net genoeg stemmen.
+ Nieuw premier wil à la Abe de op 2 na grootste economie ter wereld stimuleren.
+ Ze wil lagere belastingen en hogere overheidsuitgaven.
Als leider van de Liberale-Democratische Partij (LDP) werd ze gisteren door een meerderheid van het parlement gekozen. Ze kreeg 237 van de 465 stemmen, net genoeg om met 4 stemmen boven de vereiste meerderheid te komen en haar overwinning veilig te stellen. De 64-jarige Takaichi volgt Ishiba op als premier. Ishiba nam vorige maand ontslag na grote electorale verliezen voor de LDP, al jarenlang de dominante politieke partij in Japan. Een van de taken voor de nieuwe premier is het herstellen van het vertrouwen in de partij, en die taak neemt ze serieus.
‘Mensen moeten werken als werkpaarden’. Die uitspraak kon op controverse rekenen in een land waar overwerk tot dodelijke gevalleen leidt, een fenomeen bekend als karoshi.
Haar plannen omvatten hogere overheidsuitgaven onder andere aan defensie en lagere belastingen om de economische groei te stimuleren. Ze bekritiseert de centrale bank vanwege het strakke beleid waarmee haar visie aansluit bij het stimulerende beleid van voormalig premier Abe (‘Abenomics’). (FD)
…………………………………………

EU wil jonge boeren verleiden met voordelen.
De EU hoopt boerenzoons- en dochters met gunstiger leningen en belastingvoordelen te verleiden hun ouders op te volgen. Een strategie voor jonge boeren moet de vergrijzing in de sector keren. De financiering is echter een heikel punt.
Jong bloed in de landbouwsector is hoognodig. In 2020 was een derde van de boeren in de EU 65 jaar of ouder. Slechts 12% was onder de 40 jaar. In Nederland was dat nog minder: 9,7%. Sindsdien heeft de vergrijzing in de sector vermoedelijk doorgezet. Zonder aanwas van nieuwe boeren komt de continuïteit van veel bedrijven in gevaar en gaat de leefbaarheid op het platteland achteruit is de vrees. Verjonging is een van de speerpunten van de Luxemburgse Eurocommissaris Christophe Hansen (43). Doel is dat in 2040 bijna een kwart van de boeren een 40-minner is, twee keer meer dan nu. Hij wil jonge boeren helpen ‘economisch levensvatbare duurzame en toekomstgerichte bedrijven’ op te bouwen.
Op 5 gebieden pleit hij voor ‘urgente actie’: toegang tot financiering, onderwijs en vaardigheden, toegang tot land, de levensstandaard in plattelandsgebieden en steun bij opvolging. (VK)
……………………………………………………..

Kloof tussen vrouwen en mannen wordt kleiner..
Vrouwen worden economisch steeds zelfstandiger. In 2024 stond de teller op 70%, een kleine stijging ten opzichte van het jaar ervoor. Mannen daarentegen gaan iets achteruit, volgens het CBS. Zodoende wordt de kloof tussen vrouwen en mannen kleiner. In 2014 bedroeg het verschil nog 20,4%; in 2024 was het 12,6%.
Economisch zelfstandig in 2024 betekende een netto maandinkomen van minimaal €1295,00. De groei van economische zelfstandigheid onder vrouwen in het afgelopen decennium komt vooral doordat ze vaker een baan hebben en meer zijn gaan werken. In Zoeterwoude scoren vrouwen qua economische zelfstandigheid het hoogst. Daarna volgen Bunnik, Pijnacker-Nootdorp, Hilvarenbeek en Ouder-Amstel. De grootste afhankelijkheid is te vinden in de gemeente Vaals, gevolgd door Pekela, Kerkrade, Heerlen en Urk. In grote steden is de kloof het kleinst, met de gemeente Groningen aan kop. Daarna volgen Utrecht en Amsterdam. Ook in de studentensteden Nijmegen en Leiden zijn de verschillen relatief klein. In Urk, Reimerswaal en Neder-Betuwe is het verschil het grootst. (FD)
………………………………………………..

Verduurzaming mondiale economie verloopt in alarmerend laag tempo.
Op alle fronten gaat verduurzaming, tien jaar nadat 195 landen het klimaatakkoord van Parijs ondertekenden, veel te traag om klimaatopwarming tegen te gaan waarschuwen onderzoekers. Fossiele subsidies wereldwijd stegen in de afgelopen 10 jaar!
Voor de rapportage van het WRI werden 45 indicatoren onderzocht waaraan de verduurzamingsontwikkeling af te lezen is. Het gaat bijvoorbeeld om bewegingen in aandelen van elektrische auto’s en schone energie, de mate van voedselverspilling en ontbossing en hoeveel geld er wereldwijd naar klimaatbeleid gaat.
Geen enkele ontwikkeling loopt op schema om de opwarming van de aarde onder de afgesproken grens van 1,5 graden in 2030 te houden en bij 5 indicatoren zelfs in tegengestelde richting. De opvallendste daarvan: financiering van fossiele subsidies is sinds 2024 wereldwijd met gemiddeld 65 miljard euro per jaar gestegen.
In totaal bedroeg deze financiering hierdoor in 2023 meer dan 1,3 biljoen euro. En dat terwijl de consensus volgens de onderzoekers al tijden is dat er juist minder geïnvesteerd moet worden in fossiele brandstoffen zoals olie, kolen en gas waarvan het gebruik veel co2 uitstoot veroorzaakt en meer in schone alternatieven. Daarnaast wordt er veel te weinig publiek geld besteed aan maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Waar deze overheidsbestedingen tussen 2014 en 2022 - weliswaar traag – stegen was er in 2023 als gevolg van grootschalige bezuinigingen wereldwijd een daling te zien ten opzichte van het jaar ervoor. Compensatie vindt plaats doordat steeds meer klimaatbeleid door private partijen wordt bekostigd. Die uitgaven lagen in 2023 op 1,1 biljoen. Naast consumenten zijn dit voornamelijk bedrijven uit China en West Europa.
De onderzoekers benoemen expliciet dat op steeds meer plekken politieke tegenwind is voor klimaatbeleid. Zo maakte de regering Trump korte metten met de financiële stimulans voor schone energie en hebben de VS zich teruggetrokken uit VN-klimaatfondsen en het Parijs-akkoord uit 2015. Ook banken en grote investeerders zijn minder toegewijd aan het bereiken van ‘netto nul’. Andere opvallende uitkomsten zijn dat het gebruik van steenkool vorig jaar een recordhoogte bereikte en dat pogingen tot het koolstofvrij produceren van staal grotendeels gestagneerd zijn. Daarbij blijft het aandeel autoritten in personenauto’s met een verbrandingsmotor stijgen.
‘Alle seinen staan op rood’, zegt WRI onderzoeker Clea Schumer. ‘Elk jaar weer slagen we er niet in om te versnellen. De  kloof wordt groter en de klim wordt steiler. Er is gewoon geen tijd meer voor aarzeling of halve maatregelen.’ (NRC)
……………………………………………………….

Boodschappen duurder, wel makkelijker te betalen.
De boodschappen zijn de afgelopen 3 jaar zo’n 20% in prijs gestegen. Volgens ABN AMRO zijn die wel makkelijker te betalen omdat de inkomens sterker zijn gestegen. Zo daalde het deel van het inkomen dat huishoudens kwijt zijn aan boodschappen van 15,4% naar 14%. Ook voor vaste lasten geldt dat deze relatief betaalbaarder zijn geworden.
Volgens analisten van ABN AMRO geeft een doorsneehuishouden circa €585 per maand uit aan boodschappen. In 2019 was dat nog €520 per maand. In december liggen de uitgaven op een veel hoger niveau, vorig jaar op zo’n €650.
Er zijn grote  verschillen tussen de uitgaven van huishoudens aan boodschappen. Zo besteedt 6% van de onderzochte huishoudens slechts €200 tot €300 per maand aan boodschappen. Daarentegen geeft een kwart hier €785 of meer aan uit per maand. Het inkomensdeel dat huishoudens kwijt zijn aan boodschappen en vaste lasten daalde van 56,5% (2021) naar 53,3% (2025). Er zijn minder huishoudens met hoge lasten. Het aandeel dat meer dan 75% van het inkomen kwijt is aan vaste lasten daalde van bijna 17% naar 13%. (FD)
……………………………………………….

Hamas is niet vernietigd, maar hoe sterk het nog is weet niemand.
In het Amerikaanse plan voor Gaza is geen plek voor Hamas. Vooralsnog gedraagt de groepering zich niet alsof ze de macht gaat afstaan.
De volledige vernietiging van Hamas – met minder zei Netanyahu de afgelopen 2 jaar geen genoegen te nemen. Het was voor hem de reden om de Israëlische vernietigingscampagne in Gaza te laten voortduren, al liep het dodental in de kuststrook op tot meer dan 65.000 mensen. Maar Hamas is niet vernietigd! Sterker nog: de groep heeft sinds het begin van het nog geen 2 weken oude staakt-het-vuren weer de macht overgenomen in de delen van Gaza waaruit het Israëlische leger zich heeft teruggetrokken. De ministeries van Hamas draaien weer en op straat heersen, net als voor de oorlog, de veiligheidstroepen en politieagenten van Hamas. Volgens het Israëlische leger heeft de groepering bewust een deel van haar troepen niet ingezet tijdens de strijd om na de ingang van het staakt-het-vuren op 10 oktober verse manschappen paraat te hebben.
Al direct daarna liet het ministerie van Binnenlandse Zaken van Hamas weten dat het zaken ‘recht te zetten’ had met Palestijnse rivalen. Het gaat volgens Hamas om milities die door Israël gesteund worden en plunderaars. Op beelden is te zien hoe vuurpelotons knielende mannen doodschieten.
Maar hoe sterk is Hamas werkelijk nog?
‘The Times of Israël’ schrijft dat Hamas een beroep kan doen op nog zo’n 20.000 strijders, aldus het Israëlische leger. Het leger zegt dat het afgelopen 2 jaar meer dan 20.000 strijders heeft gedood. Hamas zal snel zijn gelederen kunnen aanvullen zegt Clara Broekaert van de denktank The Soufan Center. ‘Ze zijn heel goed in het werven van nieuwe leden, niet alleen om ideologische redenen. De groep is een van de weinige werkgevers in de Gazastrook en biedt zijn leden nog altijd een relatief goed salaris en andere voordelen’. Het hernieuwde machtsvertoon werpt de vraag op of de groepering bereid zal zijn het bestuur over te dragen en haar wapens in te leveren. J.D. Vance herhaalde dinsdag nog eens de noodzaak van ontwapening. Mocht Hamas niet meewerken dan gaan er ‘hele slechte dingen gebeuren’, zei hij.
Oud Hamas adviseur Yousef zei dat ‘zolang er nog mensen zijn die het recht in eigen hand nemen’ er iemand nodig is ‘die hen bang maakt en in het nauw drijft’. Hij verwacht dat dit een tijdelijke situatie is. Over een maand zal Hamas de orde overdragen aan Turkse en Egyptische agenten en soldaten. Bij die gelegenheid zal Hamas de wapens neerleggen verwacht Yousef.
Maar Hamas gedraagt zich niet bepaald als een entiteit die binnenkort van plan is de macht af te staan. Politieke tegenstanders moeten voor hun leven vrezen, aldus Israël. Enkele rivalen zijn al vermoord. Volgens Broekaert is het compleet onrealistisch dat Hamas zich ontwapent. En als dat niet gebeurt wordt het voor de VS ingewikkeld om andere landen zover te krijgen militairen naar Gaza te sturen. Die landen – ondermeer Turkije en Indonesie – willen voorkomen dat hun militairen moeten vechten tegen Hamas. Daarbij komt dat landen niet gezien willen worden als handlanger van Israël bij een impopulaire oorlog. (NRC)
……………………………………………….

Noodkreet provincies, bouw van half miljoen woningen in gevaar.
Uitkomst van gezamenlijke onderzoek in de provincies: Politiek, los het stikstofprobleem op! Ruim een week voor de verkiezingen luiden de 12 provincies gezamenlijk de noodklok over de woningbouw. Zonder oplossing van het stikstofprobleem en verruiming van het stroomnet worden 500 duizend woningen pas later of helemaal niet gebouwd.
Omdat die stikstofuitstoot niet daalt en de overheid te weinig doet om die uitstoot te verminderen kan vaak geen vergunning worden afgegeven voor de bouw van woningen. De netcongestie raakt volgens het onderzoek een derde van de woningbouw.
Het onderzoek geeft een concreet en eerlijk beeld van de achterstanden in de woningbouw zegt Ida Adema, voorzitster van het Interprovinciaal Overleg. De oplossing van het woningtekort noemt zij ‘een van de grootste uitdagingen waar we als land voor staan’. In Utrecht, Flevoland en Gelderland zijn de obstakels voor het bouwen het grootst.
Andere problemen zijn de opgelopen kosten van woningbouw, geldgebrek bij corporaties en een tekort aan deskundige ambtenaren. Bij meer dan de helft van de beoogde woningen speelt en financieel tekort tot 35 duizend euro per stuk. Het gebrek aan investeringscapaciteit bij woningbouwverenigingen (die goed zouden moeten zijn voor een derde van de woningbouw) brengt op korte termijn zo’n 10% van de bouwplannen in gevaar.
De Rijksoverheid zal ook diep in de buidel moeten tasten om de bouwtrein op gang te krijgen. Op dit moment is er minder dan 1% van de rijksbegroting per jaar beschikbaar voor woningbouw aldus Adema. Er is echter minstens 5 miljard euro per jaar nodig. De provincies pleiten voor vrijstelling van de corporaties voor de vennootschapsbelasting en het afschaffen van de beperking van de renteaftrek op hun investeringen. Een relatief onbekend obstakel is de zogenoemde spuitzonering. Er mogen geen woningen worden gebouwd nabij agrarische grond waarop gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt. Nu is onduidelijk over wat de veilige afstand is tussen bespoten grond en woningen. ‘We gaan ervan uit dat de formerende partijen straks met veel interesse kijken naar dit rapport en we gaan hierover graag in gesprek!’ (VK)
…………………………………………………….

De meeste kiezers zweven nog, slechts 18% is zeker van stem.
Slechts 18% van de kiezers is al zeker van zijn of haar stemkeuze blijkt uit een peiling van Ipsos I&O van zaterdag. Dat is minder dan het percentage een week voor de vorige 2e Kamerverkiezingen, 2 jaar geleden. Toen had 26% al een keuze gemaakt.
Wel heeft ruim de helft van de kiezers (55%) een duidelijke voorkeur voor een partij, de rest (45%) kent meer twijfels.
Volgens Ipsos zegt 76% van de kiesgerechtigden zeker naar de stembus te gaan. Dat is iets lager dan een week voor de vorige 2e Kamerverkiezingen, toen 79% dat al zeker wist.
Uit de zetelpeiling zelf blijkt dat er nog veel partijen zijn die woensdag de grootste partij kunnen worden. Koplopers PVV, GroenLinks-PvdA, D66 en CDA liggen bij Ipsos maximaal 6 zetels uit elkaar en de VVD volgt niet ver daarna. Duidelijk is: nu veel kiezers nog niet zeker zijn over hun stem kan er de komende dagen nog veel gebeuren! (NRC)