Nieuwsoverzicht van ma 26 mei 2025 t/m zo 1 juni 2025

Trump ontslaat tientallen functionarissen van National Security Council.
Dit schrijft de Financial Times op basis van ingewijden. De NSC, die adviseert over veiligheidsinstanties, is volgens de krant ‘drastisch verkleind’.
Trump werkt al langer aan een ‘zuivering’ binnen het ambtenarenbestand en ontsloeg eerder al meerdere hoge functionarissen van de NSC. Ook Timothy Haugh, directeur van de National Security Agency (NSA) werd in april ontslagen.
De NSA is een van de belangrijkste Amerikaanse instanties voor het verzamelen van inlichtingen. In mei kreeg Mike Waltz, die nationale veiligheidsadviseur was, een nieuwe functie als VN-ambassadeur. De NSC en NSA vielen onder hem.
Trump had voor de zuivering gesproken met de uiterst rechtse mediapersoonlijkheid en complottheoreticus Laura Loomer. Ze beschuldigde enkele ambtenaren van een ‘gebrek aan loyaliteit’ aan Trumps Maga-agenda en drong aan op de ontslagen. Trump ontkende de directeur en ambtenaren te hebben ontslagen vanwege Loomer. (FD)
………………………………..

Rusland ontketent ‘nacht van terreur’ met grootste drone- en raketaanval tot nu toe.
Er werden 69 raketten en 298 drones hebben afgevuurd op 22 plaatsen verspreid door het land. Het merendeel van de projectielen werd door de luchtafweer onderschept.
De luchtmacht detecteerde de dag hiervoor ook al 250 drones en 14 ballistische raketten.
Nu was Kiev het belangrijkste doelwit. De hulpdiensten omschreven het als een ‘nacht van terreur’. Vier van de twaalf doden vielen in de hoofdstad. Zestien mensen raakten gewond. Vanwege de aanvallen brachten  honderden mensen de nacht door in metrostations. Ook in de zuidelijke regio Mykolajiv vielen slachtoffers. Nadat een drone daar een gebouw van 5 verdiepingen had geraakt brak er brand uit met een dode en 5 gewonden. In de westelijke stad Chmelnysky werden 4 mensen gedood en 5 gewond. In Zjytomir kwamen 3 kinderen om het leven bij een bombardement.(VK)
……………………………………….

Trumps gevecht met ‘woke universiteit’ Harvard.
Wat een strafexercitie leek tegen universiteiten die niet hard optraden tegen het antisemitisme na het uitbreken van de GAZA-oorlog is maar het topje van de ijsberg. Trump en zijn ministers voeren een steeds hardere campagne tegen alles wat zij woke en elitair vinden in de academische wereld. Zoals het toelatingsbeleid en studies over diversiteit, gelijkheid en inclusie en extra ondersteuning voor minderheden. Kortom: wat wij positieve discriminatie plachten te noemen.
Trumps campagne richt zich vooral op de Ivy League privé-universiteiten, met Harvard, de oudste, rijkste en meest invloedrijke als bull’s eye op zijn schietschijf. Een rechter heeft de president tegengehouden om Harvard  te straffen met het inhouden van miljarden aan subsidie. Buitenlandse studenten worden bedreigd met het ongeldig verklaren van hun visa, al is ook dat besluit door een rechter voorlopig geblokkeerd. 
Van de ruim 20.000 studenten zijn er 6.800 uit het buitenland. De meeste komen uit China, Canada, India, Zuid Korea en het VK. Ook de 23-jarige Belgische prinses Elisabeth studeert er. Onder de $100.000 kun je er niet terecht. Er zijn wel beurzen maar alleen voor kansarme Amerikaanse gezinnen. De buitenlanders vormen dus een belangrijke bron van inkomsten. Al hoeven we met Harvard met een werkkapitaal van $55 miljard geen meelij te hebben. Buitenlandse studenten kunnen niet met vakantie anders komen ze waarschijnlijk het land niet meer in.
De oorlog met Trump is existentieel maar niet in financiële zin. Beroemde faculteiten als natuur- en scheikunde en geneeskunde spelen een hoofdrol in vaak baanbrekend onderzoek en daarbij is buitenlands talent onmisbaar.
Het zuiveringsbeleid van Trump steunt op zijn evangelische achterban. Wie de linkse of woke-faculteiten niet de mond snoert verliest alle steun. Hij pakt Harvard harder aan omdat Harvard via de rechter terugmept. Het gerucht gaat ook dat Trump woest is omdat zijn zoon Barron door Harvard is afgewezen.
Nog een mooie roddel: een brief van onderwijsminister Linda McMahon aan Harvard zat vol taalfouten en verscheen gecorrigeerd met een rode pen online. Harvard-president Alan Garber ontkent dat het zijn correcties zijn.
Een verklaring voor Trumps afkeer? De afgunst van een machteloze miljonair!
(Bernard Hammelburg in het FD) 
……………………………………………..

Ons geduld is nu op, zegt Wilders.
Hij dreigt opnieuw  met een kabinetscrisis als er niet snel extra asielmaatregelen komen.
De grens is bereikt zegt de PVV’er. Hij staat in Nieuwpoort in een door hem georganiseerde persconferentie.
De PVV is niet tevreden met het asiel- en migratiebeleid van het kabinet en komt met 10 aanvullende maatregelen.
Asieladvocaten laten in eerste reacties weten dat  die juridisch onhaalbaar zijn.
Zo wil hij de grenzen sluiten voor asielzoekers. Daarvoor zou het leger ingezet moeten worden. Alleenstaanden met een verblijfsvergunning zouden na 14 weken asielzoekerscentra moeten verlaten en zelf op zoek moeten gaan naar onderdak. ‘Bijvoorbeeld bij familie, bij landgenoten die al een woning hebben of bij Nederlanders die claimen zo begaan te zijn met het lot van deze mensen’, aldus Wilders. De PVV’er wil zo asielzoekerscentra kunnen sluiten.
De plannen komen uit zijn verkiezingsprogramma. Tijdens de formatie lukte het hem niet om die in het akkoord te krijgen. Nu wil Wilders er opnieuw over onderhandelen. Die plannen zijn niet vrijblijvend, ons geduld is op en er moet nu geleverd worden. Als er niets veranderd ‘dan zijn wij weg’. Zijn ultimatum: ‘een paar weken’. Dat hij daarvoor een persconferentie belegde is nieuw. PVV’ers praten zelden met journalisten. Ook blijft Wilders vragen beantwoorden tot die er niet meer zijn, normaal loopt hij door als hij er geen zin in heeft. De verklaring hiervoor is dat hij al weken zakt in de peilingen. Van de 37 zetels zou hij er nu nog zo’n 29 overhouden en daarmee even groot zijn als de VVD en GroenLinks-PvdA. (NRC)
………………………………………………..

Zorgkosten groeiden harder dan de economie.
Afgelopen jaren stegen de uitgaven aan gezondheidszorg met 8,1%. Dat is meer dan de groei van de economie. Het gevolg is dat de zorguitgaven als percentage van het bruto binnenlands product toenamen van 9,8% in 2023 naar 10% het afgelopen jaar, aldus het CBS. In totaal liepen de zorgkosten op tot € 113,5 miljard.
Dat de zorguitgaven sterk groeien is deels het gevolg van loonstijgingen. Zo stegen de cao-lonen in de sector gezondheids- en welzijnszorg. Daarbovenop zijn het afgelopen jaar 2,9% meer uren gedraaid in de zorg vergeleken met het jaar ervoor.
De grootste uitgavengroei komt voor rekening voor zorg aan ouderen en  mensen met een beperking of psychische aandoening. Deze uitgaven stegen in 2024 met 11%. Uitgedrukt in euro’s lag de grootste stijging bij zorg die voortvloeit uit de Zorgverzekeringwet (+4,2 mrd).
In Nederland bedragen de zorgkosten €6300 per inwoner. Vergelijkende cijfers over 2024 voor andere landen zijn er nog niet, maar in 2023 gaven alleen Duitsland en Oostenrijk meer uit per inwoner na correctie voor koopkrachtverschillen. (FD)
………………………………………………….

Bijna iedereen in de EU is boos op Orbán maar harde actie blijft uit.
Met het verbieden van de Pride-mars in Hongarije haalt Orbán zich opnieuw de woede van de EU op de hals.
Hij drijft de rest van de EU tot het randje van de wanhoop – maar nog niet erover. Veel fans had Orbán de laatste jaren al niet in Brussel, maar steeds meer andere landen ruilen hun stilzwijgen in voor actief verzet, nu Hongarije blijft morrelen aan de rechtsstaat.
Het geduld raakt op, zo was dinsdag te merken. Alweer voor de achtste keer sinds 2028 onderwierpen ministers en diplomaten uit de rest van de EU Hongarije tijdens een hoorzitting aan een spervuur van kritiek met als inzet de vraag of Hongarije de waarden van de EU nog wel respecteert, vanwege grote zorgen over de rechtsstaat. Toch blijft hard ingrijpen opnieuw uit. 20 van de 27 landen hadden zich in een verklaring uitgesproken tegen de nieuwste controversiële actie van Orbán: nieuwe wetgeving die een pride-mars onmogelijk moet maken, door de organisatie en deelnemers te beboeten en deelnemers met gezichtsherkenning op te sporen.
De 20 landen zijn uiterst bezorgd en zeer gealarmeerd door deze lhbti-onvriendelijke wetgeving. Ze willen dat Hongarije deze wetten terugdraait. Zo niet, dan zou de Europese Commissie ‘voortvarend gebruik moeten maken van alle rechtsstatelijke middelen die ze tot haar beschikking heeft. De Commissie wilde in afwachting van haar aanvechting van het Pride-verbod geen verdere maatregelen toezeggen. ‘Maar op dit moment sluiten we geen enkele actie uit’, zei Eurocommissaris McGrath. In het uiterste geval kan Hongarije het stemrecht in EU-verband ontnomen worden. (NRC)
……………………………………………….

Gletsjer…
Een smeltende gletsjer stortte in en het Zwitserse ski dorp Blatten verdween onder modder en ijs. Ja, dat krijg je, zeggen de ‘klimaatdrammers’ nu. Irritant misschien maar wel volkomen terecht. 
Voor dit soort rampen wordt al jaren gewaarschuwd. Naast schuivende gletsjers krijgt de wereld te maken met overstromingen, extreem weer, zeespiegelstijgingen en nog veel meer kostbare ellende. Volgens onderzoek van het Duitse Potsdam-Instituut für Klimafolgen Forschun zal klimaatverandering rond 2050 zo’n ¢38.000 mrd kosten. Per jaar. 
Dit bedrag is zo onvoorstelbaar, dat we het liever negeren. Daardoor wordt nog steeds geluisterd naar mensen die beweren dat aanpassen aan een warmer klimaat een betaalbaar alternatief is voor radicale reductie van CO2-uitstoot nu. De feiten bewijzen het tegendeel; voorkomen is veel minder duur.
Er zijn nog geen officiële schattingen van de schade in Zwitserland. Maar met een mediane huizenprijs van zo’n 8 ton was het vastgoed in het kleine dorpje al minstens €100 mln waard. Plus mogelijk het onbetaalbare leven van 1 bewoner. Andere inwoners waren op tijd gewaarschuwd. De rest van de wereld is dat ook. (Mathijs Bouman in het FD)
…………………………………………….. 

Amnesty: Hamas moet stoppen met  intimideren van demonstranten in Gaza.
Gazanen die protesteren tegen Hamas worden geregeld ondervraagd bedreigd en mishandeld. Dat concludeert Amnesty International op basis van interviews met demonstranten en hun familieleden.
In Beit Lahia organiseerden inwoners op 25 maart een demonstratie tegen het genocidale Israëlische geweld waar zij zich uitspraken. Voor staakt-het-vuren en heropening van de grensovergangen. Het liep uit op een anti-Hamas-protest, het grootste sinds het begin van de oorlog in Gaza. Honderden en mogelijk duizenden mensen – vooral mannen, jong en oud – trokken door de verwoeste straten en eisten dat Hamas de macht uit handen zou geven.
Gemaskerde Hamas-strijders maakten een einde aan de demonstratie. Met geweren en wapenstokken in de hand dreven ze de woedende massa uiteen. Verschillende demonstranten werden daarbij aangevallen. De Hamas-leiding beschuldigde de demonstranten ervan ‘verdachte politieke agenda’s te promoten’ en de schuld van Israël af te schuiven.
Toch waagden inwoners van Beit Lahia zich afgelopen maanden nog meermaals op straat. Op enkele andere plaatsen vonden kleinere anti-Hamas-demonstraties plaats. Uit onderzoek van Amnesty blijkt dat Hamas veiligheidstroepen de protesten door middel van intimidatie probeerden te onderdrukken. (VK)