Nieuwsoverzicht van ma 27 oktober 2025 t/m zo 2 november 2025

Giftige nostalgie………………
Vroeger was alles beter, vinden de populisten. Behalve ons water. Daar zat te weinig landbouwgif, microplastic en pfas in.
Volgens EU-regels moet ons oppervlaktewater in 2027 schoner zijn, maar PVV-leider Wilders en Ja21-voorman Eerdmans zien daar niets in. ‘We voldoen al aan 80% van de EU-normen’, zei Wilders tijdens het Debat van het Zuiden. We moeten volgens hem gewoon in Brussel regelen dat we geen boetes krijgen. Eerdmans wil graag meer ‘realisme’ en de 25 jaar oude normen bijstellen. Dan voldoet Nederland wel.
De valse nostalgie van dit soort politici stopt blijkbaar bij het wateroppervlak. We moeten wel terug naar het Nederland van de schoolplaten, met blije blonde kinderen en herkauwende koeien. Maar niet naar die van de ‘sloot en plas’, vol salamanders, kikkervisjes, libellen en waterlelies. Ze willen het oude Nederland terug, maar graag met modern landbouwgif en pfas-lozende industrie.
Persoonlijk verlang ik vooral terug naar de tijd dat ik een eitje van m’n scharrelende kippen kon oppeuzelen, zonder zorgen over de poly- en perfluoralkylstoffen die ik daarmee binnenkrijg. En naar de kikkers in de sloot. (Mathijs Bouman in het FD)
………………………………………………….

Er is ruimte genoeg voor zonne- en windenergie op zee.
Het is een bekend obstakel in de opmars van hernieuwbare energie: een gebrek aan ruimte. Maar op zee is nog ruim voldoende plek voor de bouw van zonne- en windenergie blijkt uit een studie in Science Advances. 
De onderzoekers brachten alle geschikte plekken ter wereld in kaart en berekenden de mogelijke opbrengst per locatie. Daaruit blijkt dat maar 1% van de geschikte zee-oppervlakte nodig zou zijn om in 30% van de toekomstige elektriciteitsbehoefte te voorzien.
Ongeveer 3% van het wereldwijde zeeoppervlak komt volgens de voorwaarden in aanmerking voor windmolens, 1,3% is geschikt voor zonnepanelen op zee. Dat zijn relatief kleine aandelen maar ze tellen samen wel op tot ongeveer vijftien miljoen vierkante kilometer zee. Zo is het zuiden van Zuid Amerika bijvoorbeeld geschikter voor de ontwikkeling van offshore windenergie, terwijl tropische landen zoals Indonesie prioriteit moeten geven aan offshore zonne-energie.
Sara Golroodbari, universitair docent zonne-energie is niet verbaasd dat de zee voldoende ruimte biedt voor het opwekken van zonne- en windenergie. ‘Wij hebben eerder wel gekeken naar de reeds geplande windprojecten op de Noordzee’, zegt ze. ‘Als je daar zonnepanelen aan zou toevoegen zou dat meer dan genoeg elektriciteit leveren om in de totale behoefte van Nederland te voorzien.’ Behalve ruimte biedt de zee nog meer voordelen. De wind bereikt aanzienlijk hogere snelheden dan op land waardoor windmolens meer opwekken. ‘Ook is er op zee over het algemeen meer zonlicht’, zegt Golroodbari. ‘Daar profiteren de drijvende zonnepanelen van.’ Het koele zeewater zorgt er bovendien voor dat zonnepanelen niet te heet worden: zonnepanelen op de Noordzee wekken bijna 13% meer energie op dan dezelfde panelen op land, bleek uit een studie van Golroodbari. (NRC)
……………………………………………………..

Oekraïne stuurt versterkingen om Pokrovsk in handen te houden.
Oekraïne heeft haastig versterkingen naar Pokrovsk gestuurd, nadat Russische militairen daar waren binnengedrongen. ‘Sabotageteams’ van het Russische leger vallen de Oekraiense verdedigers in de rug aan.
Pokrovsk is voor de Russische invasiemacht als cruciale tussenstop al maanden een hinderlijk obstakel bij de verovering van de hele Donbasregio. Rusland stuurt daarom al maanden aanvalsgolf na aanvalsgolf op de stad af, wat vooralsnog alleen maar tot zware verliezen leidt. Maandag werd bekend dat Oekraïne nu de 7eSnelle Interventie-eenheid naar Pokrovsk heeft gestuurd. Volgens Oekraïne woeden hevige straatgevechten in het centrum van de stad.
In juli en augustus drongen Russische troepen Pokrovsk al even binnen maar Oekraïne wist ze weer terug te dringen. Sindsdien sluipen kleine ‘sabotageteams’ van vaak niet meer dan 3 man door de poreuze buitenste verdedigingsring de stad in, en bestoken daar van binnenuit de Oekraïners met drones en geweren.
Op 16 oktober meldde de Oekraiense legerleiding dat meerdere Russische ‘sabotagegroepen’ in de stad waren opgedoken. Later werd gemeld dat het aantal Russen in Pokrovsk al werd geschat op tweehonderd. Op 19 oktober doken beelden op van doodgeschoten burgers bij het station, in het midden van de stad. De beelden waren verspreid door een vrijwilliger, Denys Khriystov, die burgers uit het frontgebied evacueert. De Oekraiense legerleiding meldde later dat de Russisch militairen die verantwoordelijk waren voor het doodschieten van de burgers waren ‘geëlimineerd’. De bewering dat er inmiddels 200 Russen in de stad waren kon evenmin worden bevestigd. Die bekendmaking leidde zondag wel tot berichten dat de stad al door het Russische leger zo zijn ingenomen. Dat bleek voorbarig. Oekraïne houdt Rusland vanuit het zuidelijke deel van de stad op afstand en de versterkingen moeten de slagkracht verder vergroten. Volgens Zelensky is de hoofdmacht van de Russische aanval rond Pokrovsk verzameld.
Reuters meldde gisteren dat de Russen niet proberen vaste grond te krijgen in Pokrocvvsk maar dat ze via de stad willen doortrekken naar Dobropillia in het noorden. Weer 70 kilometer verder ligt daarna nog de grote stad Kramatorsk. Ze moeten allebei worden veroverd voordat Rusland kan zeggen dat het ‘de hele Donbas” heeft bezet. Oekraïne zou alweer 170 vierkante kilometer terreinwinst hebben geboekt en de Russen uit 7 dorpen hebben verdreven, 9 andere dorpen zouden zijn ‘schoongeveegd’. Rusland zou 2 dorpen hebben ingenomen. Geen van beide partijen lijkt echter af te stevenen op een overwinning. (VK)
……………………………………………………….

Autoverkopen in Europa stijgen voor de derde maand op rij.
De autoverkoop in Europa zit in de lift. In september verkochten fabrikanten er 11% meer auto’s dan in de maand ervoor. Het is de 3e maandstijging op rij waarmee de autosector terugveert van een zwak begin van het jaar.
In totaal werden in september bijna 1,24 miljoen nieuwe auto’s geregistreerd in Europa. Met name het VK en Duitsland noteerden hogere cijfers. Nederland loopt nog wel wat achter op het Europese gemiddelde: daar steeg de verkoop met 4,4%.
De stijging is met name een gevolg van het groeiende aantal betaalbare hybride auto’s van Europese makelij dat op de markt verschijnt. Binnen een jaar tijd steeg het marktaandeel van dit type met 4,6% naar meer dan een derde van de totale automarkt. Benzine- en dieselwagens zijn daarentegen juist minder populair. Waren fossiele auto’s afgelopen jaar nog goed voor 45% van de markt, nu is dat aandeel gezakt naar 35,2%.
De verkoop van de duurdere volledig elektrische voertuigen blijft nog wel achter. Een stabiel marktaandeel van 16,1% is ‘nog steeds onder het tempo dat nodig is in deze fase van de transitie’ stelt brancheorganisatie Acea. Dat blijkt ook uit de tanende vraag naar de elektrische Audi Q4 e-tron en de tijdelijke sluiting van verschillende Europese Stellantis-fabrieken waar elektrische auto’s worden geproduceerd.
Het is goed nieuws voor de autofabrikanten dat de markt aantrekt al is de industrie nog lang niet uit de problemen. Wereldwijd blijft de verkoop van BMW, VW en Mercedes achter door de Amerikaanse importheffingen en concurrentie van Chinese producten zoals BYD. (FD)
…………………………………………….

Grote partijen profiteren meer van verdeling restzetels, aantal restzetels neemt toe.
Restzetels spelen de laatste jaren een steeds belangrijkere rol in de uiteindelijke uitslag van 2eKamerverkiezingen. Dat is in het voordeel van de grotere partijen.
Als alle verkiezingsuitslagen binnen zijn, stelt de Kiesraad de nieuwe zetelverdeling vast. Iedere 0,67 procent (één honderdvijftigste) van het totale aantal stemmen levert een zetel op. Die omzetting komt echter nooit precies uit: een deel van de stemmen op partijen blijft ‘over’. Deze stemmen vormen de basis voor de verdeling van restzetels.
Het aantal restzetels dat verdeeld wordt, is flink opgelopen. Bij de laatste verkiezingen waren dat er respectievelijk 8, 11 en 10.
Gezien het grote aantal partijen zullen ook dit keer veel restzetels overblijven. De verdeling van de restzetels geschiedt via een vooraf vastgesteld, ingewikkeld procedé. Eerst berekent de kiesraad hoeveel ‘volle’ zetels iedere partij veroverd heeft. Bij dit aantal telt de Kiesraad 1 zetel op. Vervolgens wordt per partij voor deze virtuele zetels het gemiddeld aantal stemmen berekend. De partij met het hoogste gemiddelde krijgt 1 restzetel toebedeeld.
Dit gaat door tot alle restzetels verdeeld zijn. De partij die in de 1e ronde een restzetel heeft veroverd krijgt in de 2e ronde een tweede virtuele zetel. Vervolgens krijgt de partij met het hoogste gemiddelde aantal stemmen de volgende restzetel 
Dit pakt veelal gunstig uit voor grote partijen. Door hun hoge zetelaantal daalt het gemiddeld aantal stemmen bij een extra restzetel relatief minder snel. (VK)
………………………………………………

Nederlanders komen het makkelijkst rond binnen de EU.
Bijna 2 op de 10 huishoudens in Europa komen moeilijk tot zeer moeilijk rond. Op eigen bodem ligt dat aandeel ruim onder de 1 op 10. Daarmee scoort Nederland het hoogst binnen de EU, blijkt uit een enquête over 2024 van Eurostat. 6 op de 10 Nederlandse huishoudens komen zeer gemakkelijk of gemakkelijk rond.
In de afgelopen 10 jaar is het aandeel huishoudens dat moeilijk tot zeer moeilijk rondkomt flink afgenomen. In 2014 ging het om 29% en dat is teruggelopen naar 17% afgelopen jaar. In Nederland is het aandeel bijna gehalveerd: van 15% in 2014 naar 7,3% in 2024. Binnen Europa zijn er grote verschillen. In Griekenland ervaren ze het vaakst problemen om eindjes aan elkaar te knopen. Ook veel landen in Oost Europa ondervinden moeite. (FD)
……………………………………………………..

Terugtrekking PKK uit Turkije ‘cruciaal voor vredesproces’.
De PKK zal zich terugtrekken uit Turkije en zet zo een stap in het moeizame vredesproces.
Kort voor een nieuw vredesoverleg kondigde de PKK aan zich volledig terug te trekken uit Turkije. Strijders gaan naar Noord-Irak ‘om botsingen of provocaties te voorkomen’, zei de hooggeplaatste PKK-vertegenwoordiger Sabri Ok. Hij voegde eraan toe dat de PKK ondanks de terughoudende opstelling van de Turkse regering blijft streven naar een ‘vrij, democratische en broederlijk leven in de toekomst’. De aankondiging kwam na een jaar van moeizame vredesbesprekingen tussen de Turkse regering en de PKK, die in Turkije de VS en verschillende EU-landen als terroristische organisatie is aangemerkt vanwege bloedige aanslagen.
Na een  oproep van PKK-leider Öcalan gooiden deze zomer PKK-strijders tijdens een ceremonie symbolisch hun wapens in het vuur. De voor veel Koerden geliefde en door nationalistische Turken intens gehate leider was na een gevangenschap van 26 jaar voor het eerst per videoverbinding te zien en riep de PKK op de wapens neer te leggen en de Koerdische strijd voor zelfbeschikking op vreedzame manier voort te zetten. Maar de PKK heeft nog niet alle wapens ingeleverd.
De vraag blijft of er een eind komt aan een van de langstlopende conflicten ter wereld. In ruim 40 jaar heeft dat aan zo’n 40.000 mensen het leven gekost. Eerdere vredesbesprekingen zoals in 2015 liepen uit op een mislukking. Met de aankondiging van een volledige terugtrekking van de PKK uit Turkije kaatsen de Koerden de bal nu naar de Turken. Wat de Turkse regering onder leiding van Erdogan doet blijft onduidelijk en is daardoor voer voor speculaties onder Turkse analisten. (NRC)
…………………………………………..

Formatie wordt moeizaam met uitslag zonder grote uitschieter.
Wie de grootste partij is, D66 of PVVV, wordt vrijwel zeker volgende week duidelijk.
De 1e vertraging in het formatieproces is een feit. Zolang niet duidelijk is wie de verkiezingen heeft gewonnen, willen de fractievoorzitters niet de eerste formele stap zetten: het aanstellen van een verkenner.
Pas volgende week dinsdag komen ze bijeen. In de hoop dat dan wel vaststaat of de verkiezingswinnaar D66 is of de PVV. Het is een slecht voorteken voor politici die voor de verkiezingen zeiden dat Nederland razendsnel een nieuwe coalitie nodig heeft. ‘Laten we ons committeren aan een nieuw kabinet dat voor de kerst van start gaat’, had Jetten nog gezegd in het grote debat na prinsjesdag. Wettelijk is het onbelangrijk welke partij de grootste is. Maar het gewoonterecht dicteert dat de grootste partij de verkenner mag aanstellen, die sinds 2012 het werk van het staatshoofd heeft overgenomen: in kaart brengen welke coalitiemogelijkheden er zijn.
In de verkiezingsnacht leek het op sommige partijbijeenkomsten nog zo duidelijk met een exitpoll die 27 zetels aan D66 toewees en 25 aan de PVV. Bij daglicht werd zichtbaar hoe belangrijk het woord foutenmarge is. Beide partijen zitten op 26 zetels waardoor het nu op de allerlaatste stem aan komt wie echt de grootste is. Nadat de uitslag uit Amsterdam was binnengekomen streeft D66 de PVV voorbij. Waarbij de doorslaggevende stem mogelijk nog per luchtpost onderweg is, want vooral de stemmen van in het buitenland wondende Nederlanders zijn nog niet allemaal geteld.
De vertraagde verkenner trapt het formatieproces af en de kiezer heeft een doos afgeleverd met stukjes die niet lijken te passen. En wat zijn het er veel en wat zijn ze klein: waar in de jaren tachtig de grootste partij met gemak meer dan 50 zetels had -en de nummer twee soms ook – werd later 40 zetels synoniem voor groot. Vanaf 2010 werd dertig de nieuwe grens. En nu kan een partij zich de grootste noemen met 26 zetels. Mathematisch is er geen mogelijkheid om met 3 partijen een meerderheidscoalitie te vormen. Zelfs niet als de politieke tegenpolen PVV en D66 zouden samenwerken en de VVD daarbij betrekken. Sinds Rutte III in 2017 bestonden alle kabinetten uit 4 partijen – geen ervan heeft de eindstreep gehaald – maar dat waren nog coalities van een paar grote aangevuld met een kleintje: de Christen Unie of BBB.
Nu is er een flink blok aan uiterst rechtse partijen. De PVV heeft veel verloren (van 37 naar 26) maar FvD en Ja21 zijn ongeveer net zo hard gestegen.
Dat maakt coalitievorming moeilijk want veel partijen willen niet samen met PVV of Forum. Om met 4 partijen een meerderheid te halen zijn D66, VVD, GL-PvdA en CDA alle 4 nodig om boven de 75 uit te komen. Deze traditionele partijen, in de jaren tachtig nog goed voor vrijwel alle Kamerzetels, hebben dan niet eens een meerderheid in de senaat (maar wel bijna).
Probleem is dat Yesilgöz haar VVD uit de afgrond heeft weten te houden door zich stevig uit te spreken tegen de PvdA. Zij wil een centrumrechts kabinet zonder GL-PvdA. Jette riep iedereen op om bij zichzelf te rade te gaan in de hoop dat de blokkades verdwijnen.
Yesilgöz blijft echter hameren op de ‘centrumrechtse coalitie’. Deze coalitie, van D66, VVD, CDA en JA21, heeft echter slechts 75 zetels als de uitslag zo blijft. En in de 1e Kamer is er bij lange na geen meerderheid. Dat betekent dat er een 5e partij bij moet. Ik zie nog mooie oplossingen en variaties kondigde de VVD-leider aan. (FD)