Nieuwsoverzicht van ma 30 juni 2025 t/m zo 6 juli 2025

Hooggerechtshof beperkt macht van rechters om Trumps decreten te blokkeren.
Het Amerikaanse Hooggerechtshof beperkt de autoriteit van rechters om decreten van Trump te blokkeren. De presidentiële macht is daarmee vrijdag opnieuw flink vergroot.
Het is opnieuw een monsterzege! Precies een jaar nadat het Hooggerechtshof Trump onverwacht voorzag van immuniteit en daarmee het Amerikaanse presidentschap blijvend veranderde vergroten de opperrechters diens macht opnieuw. Een nieuwe uitspraak ontneemt federale rechtbanken het recht om presidentiële decreten te blokkeren wanneer zij die illegaal achten.
Het vonnis verdeelt dit Hooggerechtshof langs een ideologische breuklijn. De 3 progressieve opperrechters konden niets beginnen tegen de meerderheid van 6 conservatieven. ‘Een belediging voor de rechtsstaat’, briest progressief Sonia Sotomayor vanuit de rechtbank in een zeldzaam kritische bewoording. Trump toonde zich verheugd. Op sociale media spreekt de president in hoofdletters van een ‘gigantische overwinning’. ‘Ons land moet vandaag trots zijn op het Hooggerechtshof.’
De zaak die nu centraal stond was Trumps eenzijdige besluit om een einde te maken aan het zogeheten birthright citizenship. Dat grondrecht naturaliseert al ruim 150 jaar vrijwel iedereen die in het land wordt geboren. Rechters in verschillende staten verklaarden Trumps decreet ongrondwettig, zoals gebeurde met vele van zijn besluiten. Volgens het Hooggerechtshof bezitten federale rechters die macht niet langer. Blokkades gelden vanaf nu slechts voor de partijen die de zaak hebben aangespannen.
Dit vonnis heeft invloed op meer dan ‘birthright citizenship’ alleen. Met één hamerslag kunnen door federale rechters geblokkeerde decreten op andere terreinen nu alsnog landelijk van kracht maken.
De president krijgt feitelijk het alleenrecht om gerechtelijke uitspraken naast zich neer te leggen en mogelijk illegaal beleid voort te zetten, zolang de gehele beroepsprocedure nog niet is doorlopen. (VK)
…………………………………………………………..

Burgers steeds vaker slachtoffer van Russische aanslagen met drones.
In de frontlijnregio’s zien VN-onderzoekers een toename van het aantal burgerslachtoffers van Russische aanvallen.
Ze mikken op bussen en particuliere auto’s, of mensen die in hun tuin werken. Ze jagen op burgers op weg naar de markt, of op de fiets naar hun werk. Of ze vallen mensen aan die op straat een praatje maken met hun buren. Korte afstandsdrones met kleine explosieven, die dankzij een camera kunnen worden bestuurd door Russische militairen op afstand, vormen een steeds grotere plaag voor nietsvermoedende burgers en hulpverleners in plaatsen dicht bij de frontlinies in Oekraïne.
Volgens de mensenrechtenorganisatie van de VN, vallen enkele maanden meer doden en gewonden door aanvallen met projectielen die worden aangeduid als firstperson view (fpv)-drones. 
In totaal kwamen hierdoor tot en met april van dit jaar tenminste 395 burgers om het leven, terwijl 2.635 anderen gewond raakten. Sommige van deze aanvallen  kunnen volgens de VN beschouwd worden als bewuste aanvallen op burgers, een oorlogsmisdaad. Niet alleen vallen slachtoffers, de aanvallen bemoeilijken ook het werk van hulpverleners in die gebieden. Volgens het rapport zijn er zeker 29 gevallen bekend van droneaanvallen op duidelijk gemarkeerde ambulances en andere hulpverleners, waarbij artsen, paramedici, patiënten en chauffeurs slachtoffer werden. Steeds vaker worden hulpverleners door Russische drones aangevallen terwijl zij burgerslachtoffers behandelen van een aanval die kort daarvoor was uitgevoerd. (NRC)
………………………………………………….

Iran is niet verslagen, wel verzwakt.
Op 16 januari 1979 werd sjah Mohammad Reza Pahlavi Iran uitgezet. Hij was doodziek maar niet welkom bij bondgenoot Amerika die hem politiek had laten vallen. Onder zware druk van Kissinger ging president Carter door de knieën en liet de sjah tijdelijk toe in een Amerikaans ziekenhuis. De VS hadden schoon genoeg van de dictatoriale doordrammer Pahlavi. Fuck the sjah schreeuwde Carter na het zoveelste telefoontje van Kissinger. Dat schetst de sfeer in Washington dat de sancties tegen ayatollah Khomeiny ophief die uit ballingschap terugkeerde uit Parijs.
Hij werd door een miljoenenmassa juichend verwelkomd, mensen waren euforisch. Khomeiny bleek geraffineerd te hebben gelogen met zijn belofte een liberaal-religieuze democratie te gaan invoeren. Het werd een islamitisch schrikregime, wat vorig jaar weer bleek met de wraakactie op verdachte collaborateurs bij de Israëlische aanval van 13 juni. Minstens 700 arrestaties, een aantal standrechtelijke executies en een hoop martelingen. 
Iran is een van die dictaturen die nog denkt dat martelingen leidt tot het bekennen van de waarheid. Khamenei ontkende dat het nucleaire programma ernstig is beschadigd. Trump zei dat de Iraanse installaties totaal zijn verpulverd. Volgens CNN en The New York Times kwamen met een uitgelekt rapport dat volledige vernieling onzin was en dat het uraniumverrijkingsprogramma hooguit een paar maanden was teruggezet, én dat het verrijkte uranium naar een geheime opslagplaats was gebracht. Trump was woest en Hegseth gaf doodzenuwachtig een persconferentie waarin hij de versie-Trump bevestigde – maar wel met een slag om de arm. Dus doen we er verstandig aan te luisteren naar directeur Grossi van het Internationale Atoomagentschap want die heeft 2 bijzondere eigenschappen: hij is deskundig en onpartijdig.  Nee hoor, niet alles is weggebombardeerd, zegt hij. En Iran kan binnen een paar maanden weer uranium verrijken.
Toch staat het geopolitieke windvaantje anders, want Israël schakelde de conventionele slagkracht van Iran goeddeels uit. Goed nieuws, en nee, niet met Nederlandse wapens. (Bernard Hammelburg in het FD)
……………………………………………………

Geen voorrang voor statushouders bij toewijzing van woningen.
Een Tweede Kamermeerderheid stemde dinsdag in met een voorstel van de PVV om zogenoemde statushouders geen urgentieverklaring meer te geven. De PVV kreeg steun van VVD, BBB, SGP, FVD en JA21. Het CDA stemde tegen.
Een deel van de Kamerleden was afwezig vanwege de herdenking van de afschaffing van de slavernij in Amsterdam. Hun stemmen tellen niet mee.
……………………………………………………

Asielwet maakt nu ook illegaliteit strafbaar.
Illegaal verblijf van een meerderjarige vreemdeling in Nederland kan leiden tot een gevangenisstraf van maximaal 6 maanden. Ook personen of organisaties die vreemdelingen helpen onderduiken, worden strafbaar.
De 2e Kamer ging akkoord met dit voorstel van de PVV dat in de Asielnoodmaatregelenwet komt te staan. Door afwezigheid van een aantal Kamerleden ter linkerzijde was dit bij een hoofdelijke stemming voldoende voor een meerderheid. (VK)
…………………………………………………….

Nederlandse inflatie zakt verder maar nog boven doel ECB.
In juni lag de consumentenprijsindex (CPI) 3,1% hoger dan een jaar eerder, aldus het CBS. In mei kwam dit getal nog uit op 3,3%. De hogere loonkosten blijven de inflatie stuwen. Diensten vielen uiteindelijk 4,4% duurder uit dan een jaar geleden. Daar staat tegenover  dat de voedselinflatie daalt, ondanks de sterk gestegen koffie- en cacaoprijzen. Analisten verwijzen naar het wegebbende effect van de op 1 april vorig jaar fors verhoogde tabaksaccijnzen. Doordat tabakshandelaren eerst nog goedkopere oude voorraden met lagere accijnzen verkochten, hielden de gevolgen voor het inflatiecijfer langer dan een jaar aan.
Voedingsmiddelen, dranken en tabak waren in juni 4,6% duurder dan een jaar geleden. In mei was de inflatie in deze categorie nog 7,1%. In juni waren de energieprijzen ten opzichte van vorig jaar 0,6% hoger. In mei was dat nog 1% lager.
Nederland blijft nog ver verwijderd van 2% die de ECB nastreeft. De inflatie voor de gehele eurozone kwam in juni uit op 2%, vrijwel gelijk aan het percentage in mei (1,9%) Duitsland zit precies op het Europese gemiddelde. Frankrijk is met 0,8% een uitzondering. (FD)
…………………………………………………………….

Luchtafweer Oekraïne in het nauw nu VS stoppen met levering beloofde wapens.
De VS stoppen vanwege slinkende Amerikaanse voorraden. Het gaat om luchtverdedigingsraketten en andere precisiewapens die het Amerikaanse leger zelf nodig heeft in een eventuele oorlog. Het Amerikaanse besluit kan niet op een slechter moment komen vanwege de grote Russische luchtaanvallen van de afgelopen maanden Moskou heeft de aanvallen met drones en raketten op Kiev en andere steden flink opgevoerd sinds Trump zijn intrek nam in het Witte Huis. Door de massale luchtaanvallen zag Trump zich vorige maand gedwongen de Russische acties fel te veroordelen.
Rusland voerde zaterdag de grootste luchtaanval uit sinds de invasie met 477 drones en 60 raketten. Het overgrote deel werd neergehaald. Om dat te blijven doen vraagt Zelensky om meer Patriot-raketten. Die krijgt hij voorlopig echter niet meer. De voorraad ervan is volgens het Pentagon te veel afgenomen. Behalve om de Patriots gaat het ook om artilleriegranaten die met grote precisie hun doel kunnen treffen, en Hellfire-raketten voor drones en gevechtsvliegtuigen.
De wapens waren toegezegd door de regering Biden. Tot nu toe hebben de VS voor 56 miljard euro aan wapens geleverd. Sinds Trump in het Witte Huis zit heeft hij geen nieuwe wapenleveranties aan Oekraïne aangekondigd. Hij wil de oorlog zo snel mogelijk beeindigen. Behalve de doden noemt hij als reden de hoge kosten voor de VS.
Het Kremlin verwelkomde het besluit van de VS. Volgens Moskou zal het bijdragen aan het sneller beëindigen van de oorlog omdat Oekraïne belangrijke wapens zal missen. Vorige week zei Trump nog dat hij zou kijken of Oekraïne meer Patriots kon krijgen.(VK)
……………………………………………………….

Alleen Wilders gedijt bij de Haagse stuurloosheid.
De rest had het nakijken. Is de huidige generatie tegenstanders van Wilders wel in staat om hem weerwerk te bieden?
Wilders is uit het kabinet, bijna niemand wil nog met hem samenwerken, maar hij blijft de Nederlandse politiek domineren. Dat is al zo sinds hij bijna 2 jaar geleden tijdens de vorige verkiezingscampagne begon aan zijn wonderbaarlijke opmars in de peilingen. De definitieve doorbraak vond plaats in het inmiddels beruchte SBS-verkiezingsdebat toen Wilders zichtbaar gedijde bij de chaos, het spektakel en de kakafonie terwijl zijn belangrijkste rivalen verbleekten. Is de Nederlandse politiek sindsdien getransformeerd in een non-stop SBS-debat?
De afgelopen week leek het daar wel op. Een Haagse kettingreactie van inschattingsfouten, wantrouwen en onkunde mondde erin uit dat de asielwetten van ex-PVV-minister Faber door de 2e Kamer kwamen. Wilders kan daarbij ook nog eens pronken met een nooit verwachte aanscherping: de strafbaarstelling van illegaal verblijf in Nederland. Van een vooropgezet plan was geen sprake. Wilders leek zelfs even voornemens om tegen de asielwetten te stemmen omdat hij campagne wil voeren met zijn veel hardere tienpuntenplan tegen asielmigratie. Hij stuurde bij toen een PVV-amendement om illegaal verblijf strafbaar te stellen onverwacht een meerderheid kreeg. Als éénmanspartij kan hij razendsnel inspelen op het moment van nu – het enige moment dat telt in de populistische politiek.
Wie heeft er geen schade opgelopen?
De VVD verloor de afgelopen week totaal de controle. Pogingen om als coalitie samen op te trekken bij de stemmingen mislukten waarna men besloot samen met de BBB voor de strafbaarheidstelling van illegalen te stemmen. NSC kwam daardoor in een onmogelijk parket terecht. Men wil niet de eeuwige dwarsligger zijn en liet zich, samen met de SGP uiteindelijk overtuigen om voor de wet te stemmen.
Het CDA was woedend op de VVD omdat door de aanscherping Bontenbal gedwongen werd om zich tegen de asielnoodmaatregelenwet te keren. En zo kon Wilders Bontenbal beschuldigen van verraad aan Nederland en moet Bontenbal vrezen dat hij door Wilders steeds wordt afgeschilderd als een linkse CDA’er die niets wil doen aan asielmigratie.
GroenLinks kwam evenmin ongeschonden uit de strijd. Een meerderheid van de 2e Kamer stemde binnen 3 etmalen in met de strafbaarheidstelling van de illegaliteit terwijl daar in een zorgvuldig wetgevingsproces vele maanden voor staan! 
Toch klonk er geen vlammend j’accuse  van Timmermans. Ook zijn vingerafdrukken zitten op het dossier: het PVV-amendement voor strafbaarstelling haalde mede een meerderheid doordat niet alle GroenLinks-PvdA Kamerleden aanwezig waren bij de stemmingen onder wie Timmermans zelf.
Wilders heeft zo meer gewonnen dan de strafbaarheidsstelling. Hem wordt verweten: een gebrek aan bestuurlijke successen, dat hij niks voor elkaar krijgt, geen bekwame mensen heeft, dat hij niet kan samenwerken en altijd weg loopt.
Die verwijten lijken geen indruk te maken op de kiezers, de steun aan hem is eerder toegenomen. Ook het uitsluiten heeft geen impact gehad. Rutte kon dat met zijn gezag doen om zijn electorale aantrekkingskracht te ondermijnen maar hoeveel overtuigingskracht heeft de nieuwe generatie politieke tegenstanders van Wilders?
De PVV-leider greep de afgelopen week meteen de kans om de rollen om te draaien: Niet ik ben de amateur, dat zijn zij! 
De komende maanden krijgen de rivalen er nog hun handen vol aan om die boodschap te pareren. (VK)
……………………………………………………….

Loyaliteit aan Trump boven alles: Republikeinen stemmen toch voor.
Deze week kreeg  zijn Big Beautiful Bill een piepkleine meerderheid in het Congres. Na een week vol politiek drama, slapeloze nachten, onderhandelingen, dreigementen, stemmingen en een enkele geknakte carrière heeft het congres ingestemd met Trumps begrotings- en belastingplan.
Het plan moet het financiële fundament leggen voor al zijn verkiezingsbeloftes – ten koste van sociale voorzieningen voor arme Amerikanen, de financiële huishouding van het land en de staatsschuld.
Het is Trumps eerste parlementaire succes sinds zijn terugkeer in het Witte Huis en bestendigt zijn greep op de Republikeinse Partij. Het plan regelt dat de tijdelijke belastingverlaging uit 2017 gehandhaafd blijft. Die spekt vooral de rijkste Amerikanen en grote bedrijven. Daarnaast beperkt de begrotingswet belastingen op fooien, overuren en AOW, waarmee Trump campagne voerde. Er komt extra geld vrij voor de vreemdelingenpolitie en -detentie, de grensmuur en voor defensie. Maar het snijdt ook in zorgverzekeringen en voedselhulp voor arme Amerikanen. Op programma’s waar Trump eerder van zei ze met rust te laten wordt 1.000 miljard dollar bezuinigd. Ondanks die inperking zal de huidige staatsschuld van bijna 37.000 miljard dollar de komende 10 jaar naar schatting oplopen met nog eens 3.300 miljard dollar.
Uiteindelijk durfden niet meer dan 3 senatoren en 2 afgevaardigden tegen Trumps plan te stemmen. (FD)