Nieuwsoverzicht van ma 9 juni 2025 t/m zo 15 juni 2025
Yesilgöz’ VVD sluit nieuwe samenwerking met PVV uit.
In de eerste dagen na de val van het kabinet weigerde zij aanvankelijk nog een nieuwe samenwerking met de PVV uit te sluiten.
Wilders is een ‘ongelooflijk onbetrouwbare partner’ gebleken, motiveert ze haar besluit. ‘Dit land heeft volwassen leiderschap nodig. We gaan niet meer met hem samenwerken.’
De keuze om de PVV uit te sluiten heeft Yesilgöz gemaakt na gesprekken met andere VVD’ers. ‘Niemand van hen zei dat Wilders nog een kans verdiende’, zegt de partijleider. Afgelopen week liet Yesilgöz nog in het midden of de VVD opnieuw met de PVV zou willen regeren. Dat kwam haar in het debat over de val van het kabinet-Schoof op felle kritiek van de oppositie in de 2e Kamer te staan. ‘Ik moet het laten bezinken’, zei ze op de vraag waarom ze geen duidelijkheid kon geven.
De nieuwe verkiezingen voor de 2e Kamer staan gepland voor 29 oktober. Tot die tijd is het kabinet demissionair. (FD)
…………………………………………………….
Dramatische afname Chinese export naar VS: 34 procent.
Topdelegaties van de VS en China zijn in Londen bijeen om opnieuw te onderhandelen over hun handelsruzie. De sporen zijn inmiddels goed zichtbaar: in mei kelderde export van China naar de VS met 34,5%.
De daling van de Chinese export naar de VS, vergeleken met de maand mei een jaar eerder is de grootste sinds 2020, toen de coronapandemie de hele wereldhandel trof. De Chinese import daalde in mei met 18%.
De cijfers zullen in juni minder dramatisch zijn omdat de VS en China in mei in Zwitserland flinke stappen hebben gezet om hun handelsoorlog te beëindigen. De voor sommige producten tot 145% opgeschroefde importheffingen zijn bij die besprekingen al drastisch verlaagd in wat Trump een total reset noemde: Amerikaanse heffingen op veel Chinese producten gingen omlaag naar 30% en Chinese importheffingen op Amerikaanse producten naar 10%.
De handelsoorlog en de Chinese beperking op levering van de rare earth metalen hebben productieprocessen in de VS danig ontregeld. China beheerst de wereldmarkt voor zeldzame aardmetalen en is goed voor maar liefst 99,9% van de productie van 7 metalen die van levensbelang zijn voor nieuwe technologie. Op hun beurt hebben de VS de levering opgeschort van technologie van halfgeleiders, AI en straalmotoren en bepaalde chemicaliën en machines. (VK)
……………………………………………..
Russische aanvallen luiden nieuwe fase in.
Geen uitzicht op vredesoverleg. De Russische troepen bereiken de grens van de regio Dnipropetrovsk. Intussen voert Rusland de aanvallen op steden op.
Enkele weken na de eerste pogingen, in elk geval van Oekraiense kant, om tot een staakt-het-vuren te komen lijkt Moskou alle remmen los te gooien in zijn pogingen de wil van de Oekraïners te breken. De laatste vredesbesprekingen onlangs in Istanbul leverden niets meer op dan nieuwe Russisch eisen, die de facto neerkomen op een capitulatie van Kiev. Sinds Trump zijn bemoeienis met de oorlog staakte, grofweg nadat hij op 19 mei belde met Poetin en onderhandelingen aankondigde voert Moskou de aanvallen in Oekraïne op.
De afgelopen week braken de Russen met hun aanvallen op Oekraiense steden record na record: Moskou lanceerde bijna elke dag méér projectielen richting Oekraïne. Volgens de Oekraiense luchtmacht ging het vorige week in de nacht van zondag op maandag om 479 drones en 20 raketten, het nieuwste ‘nachtrecord’ in deze oorlog.
Veel van die projectielen waren gericht op het noordwesten van Oekraïne, daar lag onder meer de stad Doebno zwaar onder vuur, wat er volgens de Kiev Post op kan wijzen dat Moskou vermoedt dat het lokale vliegveld wordt gebruikt door een deel van de F-16’s die bondgenoten Oekraïne hebben geleverd.
De zware aanvallen zijn een vergelding voor de operatie ‘Spinnenweb’ van een week eerder waarbij op 4 militaire bases in Rusland tientallen bommenwerpers en ander kostbaar materieel verwoest of beschadigd werden.
Mogelijk voelt het Kremlin zich gesterkt door Trumps reactie: ‘Oekraïne heeft Poetin een reden gegeven om ze kapot te bombarderen’(!) Hij veroordeelt de Russische aanvallen op de burgerbevolking niet zoals hij ook geen reden ziet om de Russische invasie af te keuren.
Langs het front maken de Russen zich op voor een nieuw grondoffensief dat zich richt op Pokrovsk en Kostjantinivka. Het Kremlin beweerde ook dat het een grondoffensief is begonnen in de regio Dnipropetrovsk, dat grenst aan de regio Donetsk. Oekraïne ontkent deze bewering: ‘Ze hebben geen voet aan de grond gekregen’ zei de legerleiding.
Rusland wil ook een bufferzone instellen in de regio Soemy. Daartoe zijn 60.000 Russische militairen verzameld aan de grens. Oekraïne heeft duizenden inwoners ten noorden van de stad Soemy geëvacueerd. (NRC)
………………………………………………
Europa, of niet……
Niet links tegen rechts. Niet progressief tegen conservatief of woke tegen anti-woke. Nee, de verkiezingen moeten om een ander onderscheid draaien: voor Europa of ertegen. Gaat Nederland eindelijk weer samenwerken of blijven we tegenwerken.
Iedere politieke partij zou op deze dimensie een duidelijke voorkeur moeten uitspreken. Niet vanwege geloof in of haat jegens de EU. Termen als ‘Eurofiel’ of Eurofoob’ zijn leeg en leiden af.
De relevante vraag is: waar zoekt een partij de oplossing voor Nederlandse problemen: Stikstof, energietransitie, migratie, arbeidsmarktkrapte, defensie, cyberveiligheid, handelsoorlog: doen we het samen, of proberen we het alleen?
Een goede lakmoesproef is hoeveel van het Draghi-rapport in het verkiezingsprogramma van een partij belandt. Mario Draghi beschreef hoe de EU de economie kan moderniseren, investeringen op gang kan brengen en de industrie kan vergroenen. Dat lukt alleen als Europese landen bereid zijn grote hervormingen door te voeren en gezamenlijk geld op tafel te leggen.
Heeft Nederland die bereidheid. Graag het antwoord op de eerste pagina van elk verkiezingsprogramma. (Mathijs Bouman in het FD)
……………………………………………….
Steeds meer Syriers keren terug na val Assad, wereldwijd meer vluchtelingen.
Zeker 1,7 miljoen Syriers zijn nu naar huis teruggekeerd aldus UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN.
De meeste teruggekeerde Syriers (1,2 miljoen) waren binnenlands ontheemd. Ook uit buurlanden Libanon (236.000), Turkije (165.000) en Jordanië (65.000) keerden veel Syriers terug. Dat zij na meer dan 10 jaar weer naar huis kunnen is een zeldzaam lichtpuntje in de mondiale vluchtelingenproblematiek, zei de VN-Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, Filippo Grandi, bij de presentatie van het jaarlijkse rapport.
De burgeroorlog die in 2011 uitbrak leidde tot een van de grootste vluchtelingencrises uit de recente geschiedenis. Eind 2024 verbleven nog altijd 6,1 miljoen Syrische vluchtelingen in het buitenland. Bijna 80% werd opgevangen in buurlanden. Nog eens 7,4 miljoen Syriers waren in eigen land op de vlucht. Nu Assad is verstoten zullen dit jaar nog eens 1,8 miljoen Syriers terugkeren bovenop de 1,7 miljoen die het afgelopen half jaar al terug naar huis zijn gekeerd schat UNHCR.
Wereldwijd waren eind vorig jaar meer mensen op de vlucht dan ooit. In totaal 123,2 miljoen binnenlands ontheemde of naar het buitenland gevluchte mensen, ruim 2 keer zo veel als 10 jaar eerder.
In Soedan, dat al 2 jaar geteisterd wordt door een burgeroorlog voltrekt zich op dit moment de grootste vluchtelingencrisis. Het aantal binnenlandse ontheemden en vluchtelingen uit Soedan steeg in 2024 tot 14,3 miljoen, meer dan in Syrië. (VK)
………………………………………………
Brian Wilson, voorman van de Beach Boys, is overleden.
Hij is 82 jaar oud geworden. Wilson (1942) wordt beschouwd als het creatieve brein achter de Beach Boys en een van de invloedrijkste muzikanten van de 20e eeuw. Samen met neef Mike Love en broers Dennis en Carl maakte Wilson sinds begin jaren zestig muziek over het leven in geboortestaat Californië.
Vooral het experimentele album Pet Sounds uit 1966 kreeg een legendarische status. In 2013 werd dit album door muziektijdschrift Rolling Stone uitgeroepen tot op-een-na-beste album ooit! De groep scoorde grote hits met nummers als ‘California girls’, ‘God only knows’, ‘Surfin USA en ‘Good Vibrations.’
In 1972 ruilde de band Los Angeles in voor het Utrechtse Baambrugge om het album Holland op te nemen.
Alle vrolijke nummers ten spijt kende het leven van Wilson ook een duistere kant. Hij worstelde met depressies en schizofrenie en bracht regelmatig periodes door in psychiatrische inrichtingen. In zijn autobiografie ‘I am Brian Wilson; the genius behind the Beach Boys’ schreef hij uitgebreid over zijn drank- en drugsproblemen. Toch slaagde hij erin om naast zijn oeuvre met The Beach Boys ook 11 soloalbums uit te brengen. Hij kampte al enige tijd met een vorm van dementie en was niet meer in staat om voor zich zelf te zorgen. (NRC)
…………………………………………….
Massale steun leden GroenLinks en PvdA voor één nieuwe partij.
PvdA en GroenLinks gaan samen verder. De leden hebben zoals verwacht in groten getale ‘ja’ gestemd in het referendum waarin de vraag over de samensmelting voorlag. 88% van de PvdA-leden stemde voor en 89,1% van de GroenLinks leden.
Het samen opgaan in de nieuwe partij moet in 2026 gebeuren, dus na de 2e Kamerverkiezingen in oktober. Er komt wel opnieuw een gezamenlijke kandidatenlijst en een gezamenlijk verkiezingsprogramma. Ook daar spraken de leden ruime steun voor uit. Bij de verkiezingen in 2023 deden de partijen al samen mee en in de 2eKamer en de 1e Kamer vormen ze gezamenlijke fracties. De partijen spreken van een ‘historisch’ moment.
PvdA en GroenLinks worden volgens Timmermans samen een ‘brede linkse volkspartij’. Die partij moet ‘het land weer op de rails zetten’ vindt hij. De stilstand van de afgelopen 2 jaren mag niet de norm worden, hield hij de partijleden voor.
Volgens de peilingen kan GroenLinks-PvdA nu op ongeveer 27 zetels in de 2e Kamer rekenen. Hoewel de verkiezingen nog maanden weg zijn zal het voor de linkse partij lastig worden om tot een meerderheid te kom en zonder de VVD. ‘Op dit moment is het midden leeg’, constateert Timmermans. ‘Als je al tot meerderheden kunt komen zal dat met partijen in het midden moeten zijn.’ (FD)
…………………………………………………
Trump zet het leger in voor eigen gewin aan de west- en oostkust.
Niemand aan de militaire top wilde ervan horen maar hij kreeg hem toch: een militaire parade op zijn verjaardag. Onderwijl laat hij in Los Angeles het leger een klus voor hem klaren.
Meer dan 6.000 militairen marcheren, uitgedost in uniformen uit alle oorlogen waarin de VS de afgelopen eeuwen hebben gevochten. Tanks, pantservoertuigen en batterijen artillerie trekken aan hem voorbij, maar ook historische jeeps, tientallen paarden, twee ezels en een hond. In de lucht zijn vliegtuigen en uit helikopters landen paratroopers. Als de duisternis valt is de eerste militaire parade sinds 1991 afgesloten.
De officiële aanleiding voor de parade is niet Trumps verjaardag maar de 250e stichtingsdag van de US Army.
Maar veel Amerikanen vinden de parade een bewijs van Trumps in toenemende mate autoritaire optreden. Op meer dan 1.500 plaatsen in de VS werden tegendemonstraties georganiseerd onder het motto No Kings Day. De kritiek uit het Pentagon die 8 jaar geleden (toen wilde Trump ook al deze parade) nog luid te horen was wordt nu op fluistertoon en anoniem doorverteld aan onder andere The Washington Post. Militairen maken zich zorgen over de kosten, 45 miljoen dollar, de enorme logistieke operatie en de veiligheid van de megalomane show.
De parade was dus al beladen maar werd nu een politieke bom door de gelijktijdigheid met de inzet van het leger in Los Angeles. Trump stuurde 4.000 man van de Nationale Garde en een paar honderd mariniers om te helpen bij het onderdrukken van de protesten tegen het immigratiebeleid van zijn regering, tegen de wil van de Democratische gouverneur Gavin Newsom en burgemeester Karen Bass, die de president ervan beschuldigen bewust bij te dragen aan de escalatie van de protesten.
De onheilspellende boodschap van de parade en de inzet van het leger in LA is die van het leger als politiek instrument, niet langer loyaal aan de Amerikaanse bevolking, de grondwet en de democratie maar aan de doelstellingen en de persoonlijkheid van Trump! De Amerikaanse bevolking is al jaren diep verdeeld in Trumps voor- en tegenstanders. Als hij erin slaagt ook het leger te splijten, zaait hij tweespalt in een organisatie die sinds het einde van de Amerikaanse burgeroorlog politiek neutraal is geweest. (VK)
………………………………………
Nu de ‘As van Verzet’ in duigen ligt is Iran terug bij af.
Het Iraanse regime moet alle zeilen bijzetten om te overleven na een nieuwe Israëlische aanval op het land. Maar of het zich naar de onderhandelingstafel laat dwingen is de vraag.
Gapende gaten in flatgebouwen in Teheran en elders, door de Mossad verspreide filmpjes waarop is te zien hoe agenten van de inlichtingendienst op Iraans grondgebied naar believen militaire doelwitten in de as leggen. Het doet denken aan de voor hen traumatische jaren tachtig toen het streng-islamitische regime van Khomeiny de oorlog tegen Irak maar ternauwernood overleefde.
Sindsdien was alles in Iran er op gericht om externe bedreigingen op afstand te houden ook al kostte dat veel geld en inspanning. Daartoe werd de as van verzet opgezet, een los samenwerkingsverband van Assads Syrie, pro-Iraanse milities in Irak, Hezbollah, Hamas en de Houthi’s die een soort veiligheidsring om Iran vormden.
Maar Hamas en Hezbollah zijn door toedoen van Israël sterk verzwakt en Assad is van het toneel verdwenen
En zo is Iran na 45 jaar weer terug bij af en beschikt het niet langer over buitenlandse bondgenoten die zo nodig de eerste klappen van Israël of andere vijanden kunnen opvangen. Twee keer werd Iran zelf vorig jaar direct door Israël aangevallen en nu nog veel harder dan toen. Daar komt bij dat Iran economisch door decennia lange buitenlandse sancties aan de grond zit. Tot overmaat van ramp daalden de olie-inkomsten vorig jaar aanzienlijk. Daardoor zijn de financiële middelen van Iran beperkt.
Khameiny beseft heel goed dat alle zeilen moeten worden bijgezet om de huidige storm het hoofd te bieden en het regime te laten overleven. Ze verhoogden het defensiebudget met 200% voor het volgende begrotingsjaar.
Staat Iran dan helemaal machteloos tegenover Israëls aanvallen? Neen, Iran beschikt over een van de grootste raketarsenalen in het Midden-Oosten. De luchtmacht stelt niet zo veel voor maar zijn geavanceerde raketten gelden als een geducht wapen en men produceert drones die ook al met succes zijn ingezet door de Russen in Oekraïne. Door de opstelling van Israël en de VS is Iran in de armen gedreven van Rusland en China dat ook een belangrijke afnemer is van Irans olie.
Grote vraag is dan ook of Iran verder onderhandelt met Trump over een akkoord. Daarbij zou het land aanzienlijke beperkingen moeten invoeren op zijn nucleaire programma in ruil voor opheffing van economische sancties. Het zou verrassend zijn als Khameiny, die vanouds alleen uit een positie van kracht wil onderhandelen met het buitenland, daartoe bereid zou zijn. Aangenomen dat Iraanse onderhandelaars Oman, waar de onderhandelingen plaatsvinden, veilig kunnen bereiken. Maar veel alternatieven lijkt het bewind in Teheran op het ogenblijk niet te hebben. (NRC)
